Tunceli'nin ayrıcalığı ne?
Nüfusu 74 bin 412 olan Bayburt, Meclis'e tek vekil gönderiyor. 76 bin 699 kişinin yaşadığı Tunceli'nin milletvekili sayısı ise iki...
ARAŞTIRMA
OSMAN SAĞIRLI'NIN HABERİ
12 HAZİRAN'DA SANDIKTAN ÇIKACAK SONUÇ TEMSİLDE ADALETİ SAĞLAYACAK MI?
Seçimlere?73 gün var. Daha partilerin milletvekili adayları bile netleşmedi. Netleştiyse de kamuoyuna açıklanmadı. Ancak seçimlerin genel yönetim ve yargısal denetimini sağlayan üst yargı mercii Yüksek Seçim Kurulu (YSK), TBMM'ne hangi ilden kaç milletvekilinin gideceğini ve hangi seçmenin nerede oy kullanacağını ilan etti. Bununla birlikte ?Temsilde Adalet ? tartışmaları başladı. Bir profesörün oyu 4 vatandaşın oyuna bedel mi? tartışmalarını yaşayan Türkiye'de YSK'nın açıkladığı milletvekili dağılımına göre şimdi de bir Tuncelili'nin oyu 4 İstanbullu'nun oyuna mı bedel ? tartışmalarını yaşayacağa benziyor.?Hal böyle olunca da mevcut milletvekili dağılımının temsilde adaletsizliğe neden olduğu tartışmaları yersiz de sayılmaz. Milletvekili seçilebilmek için gerekli seçmen sayısının iller arasında farklılık göstermesi , değerli oy değersiz oy yorumlarını haklı çıkarıyor.
HER İL'E BİR MİLLETVEKİLİ GARANTİ
İstanbul'da milletvekili seçilebilmek için 108 bin 307 oy almak gerekirken Tunceli'de milletvekili olabilmek için 28 bin 205 oy almak yeterli. İzmir'de 110 bin 419 oy bir milletvekili için gerekli iken Ardahan'da bu sayı 34.754. Ankara'da ise 107 bin 307.
Nüfusu 73 milyon 922 bin olan Türkiye'de bir vekile düşen nüfus 134 bin 041 iken, 49 milyon 495 bin 493 seçmenin oyu ile oluşturulan 550 kişilik mecliste bir vekil 89 bin 992 seçmeni temsil ediyor. Ankara'da bir vekil 153 bin 926 kişilik bir nüfusu temsil ederken, Tunceli'de ise bir milletvekiline 38 bin 350 kişi düşüyor. Bayburt ise aynı değerlendirme de 74 bin 412 müfusuna rağmen bir milletvekillliği sınırlandırılmış.
Veriler sadece bununla da sınırlı değil. YSK, 232 bin 633 nüfuslu Karaman'ın 2 milletvekili çıkaracağına hükmederken, Karaman'ın üçte bir oranında 76 bin 699 nüfuslu Tunceli'nin ise mecliste 2 vekille temsil edilmesini öngörüyor. YSK'ya göre 377 bin 505 nüfuslu Aksaray ile 251 bin 302 nüfuslu Hakkari eşit ve her ikisi de mecliste 3 milletvekili ile temsil edilmeli.
Bütün bu veriler ışığında YSK'nın Tunceli için kararlaştırdığı milletvekili sayısı baz alınarak, sadece İstanbul için yeniden hesaplama yapıldığında İstanbul'un nüfusuna göre 345, seçmen sayısına göre de 326 milletvekili çıkarması gerekiyor.
İKİ MİLLETVEKİLİ OLACAKTI...
Geçen dönem kamuoyunda ?Bayburt Yasası olarak??bilinen ve Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 4. maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen , ?...nüfusu iki milletvekili çıkarmaya yetmeyen iller, artık nüfus sıralamasında da milletvekili sayısını ikiye çıkaramazsa, önce iki milletvekili çıkaramayan illere ikinci milletvekili verilir'' hükmünü içeren maddenin, CHP'nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından yürürlüğü durduruldu. Son nüfus sayımının ardından nüfusu azalan Bayburt iki milletvekili hakkını kaybetti. Bunun üzerine AK Parti Bayburt Milletvekilleri Ülkü Gökalp Güney ile Fettani Battal'ın verdiği yasa teklifi Seçim Kanunu Yasası ile birleştirilerek görüşülmüş ve değişiklik yasalaşmıştı.Kanun teklifine göre; Son nüfus sayımında iki milletvekili hakkını kaybeden Tunceli, Bayburt ve Gümüşhane illerine artı bir kontenjan ile toplam iki milletvekili çıkarma hakkı getiriyordu. Anayasa Mahkemesi, Milletvekili Seçim Kanunu'na eklenen ve milletvekili dağılımını düzenleyen bu fıkrayı iptal etti. Buna göre, söz konusu fıkra ile tek milletvekili çıkaran illere ayrıcalıklı olarak tanınan artı bir kontenjan da iptal edildi. Ancak iptal sadece Bayburt'u etkiledi. Zira diğer illerin milletvekili sayılarında herhangi bir değişiklik olmadı.
67. MADDE?TEMSİLDE ADALET İSTİYOR
Anayasa,??Seçim?kanunları,?temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak şekilde düzenlenir? diyor
BAYBURT VE MERSİN ZARARLI ÇIKTI
CHP, her ne kadar seçimlerde iki milletvekilliğinin tamamını alan AK Parti'ye nispet yaparcasına Bayburt'u örnek göstererek karara itiraz etmiş olsa da YSK milletvekili dağılımını yaparken TÜİK'in 31 Aralık 2010 tarihindeki nüfus sayımı sonuçlarını esas aldı. Bayburt'un bu sayımlara göre nüfusu 74 bin 412 olarak kayıtlara geçti. Yine aynı CHP'nin Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun memleketi Tunceli'nin nüfusu ise 76 bin 699. İki şehir arasındaki fark yalnızca 2 bin 287. Ancak iptal edilen maddeden sadece Bayburt etkilenmiş oldu. Halbuki CHP'nin gerekçesine göre 150 binin altında olan iller arasında Bayburt'un yanı sıra Tunceli, Ardahan, Kilis ve Gümüşhane de var. Ancak o şehirlerin milletvekili sayılarının da bire düşürülmesi gerekiyordu. Aynı YSK, Mersin'in bir vekilliği düşecek endişesiyle Anayasa Mahkemesi'ne giden CHP'ye bir de sürpriz yaptı. Mersin'in milletvekilini alıp Bayburt'a vermedi ama 12 olan vekil sayısını 11'e indirdi. Kılıçdaroğlu'nun memleketine ise torpil yapıldı.
YSK?DA BÖYLE BELİRLİYOR AMA!
> YSK'nın 26/02/2011 tarihli, 119 No'lu kararında ise milletvekilleri belirlenirken her ile bir milletvekili kontenjanı düşecek şekilde dağılım yapıldığı kaydediliyor. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığınını 31/12/2010 tarihi itibariyle oluşturduğu nüfus sonuçlarına göre değerlendirmeler yapıldığı vurgulanan yazıda şu görüşlere yer veriliyor: ?2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun, 3'üncü maddesinde; milletvekili sayısının 550 olduğu, 5'inci maddesinde; seçim çevreleri ve her seçim çevresinin çıkaracağı milletvekili sayısının Yüksek Seçim Kurulu tarafından genel nüfus sayımı sonuçlarının açıklanmasından itibaren, 4'üncü madde uyarınca tespit edilerek ilan edileceği, hükümleri yer almaktadır.
> Anılan Kanunun 4'üncü maddesine göre; milletvekillerinin seçim çevrelerine dağılımı yapılırken; toplam milletvekili sayısından (550) önce her İl'e bir milletvekili tahsis edilir. Son genel nüfus tespiti ile belli olan Türkiye nüfusu, kalan milletvekili sayısına (469) bölünmek suretiyle bir sayı elde edilir. İl nüfusunun bu sayıya bölünmesi ile her ilin ayrıca çıkaracağı milletvekili sayısı tespit olunur. Bu suretle hesaplanan milletvekillerinin sayısı, 550'yi bulmadığı takdirde, nüfusu; milletvekili çıkarmaya yetmeyen illerin nüfusları ile artık nüfus bırakan illerin, artık nüfusları büyüklüklerine göre sıraya konulur ve ilk hesapta iller arasında bölüştürülmemiş bulunan milletvekilleri bu sıraya göre dağıtılır...?
CHP NE DEMİŞTİ NE OLDU?
CHP, kanunun Anayasa'nın 2, 10, 67 ve 80. maddelerine aykırı olduğunu öne sürerek, iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi'ne götürme gerekçesini ise şöyle açıklamıştı: ?Yaklaşık 150 bin nüfusa 1 milletvekili çıkarılması gerekirken, yasal değişiklik öncesi nüfusu 150 binin altında olan illere zaten birer milletvekilliği verilmekteydi. Şimdi yapılan bu düzenleme ile nüfusu yaklaşık 70 bin olan bir ilin 2 milletvekili çıkarması sağlanmaktadır. Yapılan yasa değişikliği, TÜİK tarafından ilan edilen illerin 2008 nüfusu baz alındığında, Mersin ilinin çıkaracağı 1 milletvekilinin, Bayburt iline geçmesiyle sonuçlanmaktadır. Ancak nüfusun yılda bir kez olmak üzere her yıl ilan edildiği düşünüldüğünde, değişik ileriki dönemlerde yalnızca bir ili değil, nüfus hareketlerine göre Bayburt dışında başka illeri de ilgilendirebilecektir. Bu eşitsizlik ve adaletsizliğin yanında, yapılan değişiklik seçim yasaları konusunda sabıkalı olan AKP'ye masa başında yeni seçim oyunları oynama zemini hazırlayacaktır.?
İPTAL GEREKÇESİ ÇOK AÇIK FAKAT!
22/10/2009 tarihli 5922 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle 10/06/1983 tarihli 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun 4'üncü maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen ?Her ile iki milletvekili çıkarma hakkı? veren düzenleme Anayasa Mahkemesinin kararı ile iptal edildi. Yüksek Mahkeme gerekçeli kararında şu ifadelere yer verdi: ?Eşit oy, temsilde adalet ve eşitlik ilkeleri uyarınca parlamentoya seçilen her bir milletvekilinin mümkün olduğunca birbirine yakın sayıda nüfusu ya da seçmeni temsil etmesi gerektiği hususunda hiçbir tereddüt yoktur. Buna karşılık, oyların eşit ağırlıklı olması ve temsilde adalet ilkesinden uzaklaşılması sonucunu doğuran ve haklı sebeplere dayanmayan düzenlemelerin anayasaya uygun olmayacağı açıktır. Anayasa'nın 67. maddesinin ikinci fıkrasında vurgulanan eşit oy ilkesi, her oyun eşit değerde kabul edilmesi anlamını taşıdığı gibi seçim çevrelerinde kullanılan oylarla seçilecek milletvekili sayısı arasında adil bir dengenin kurulmasını da zorunlu kılar. Nüfusu yetmeyen illere yasa ile ikinci milletvekilliği tahsis edilmekle geçerli oyların sayısıyla seçilecek milletvekili sayısı arasında olması gereken adil bir dengenin oluşması ortadan kaldırılmakta ve nüfusu düşük illerde kullanılan oylara ayrıcalık tanınarak oyların eşitliği ve temsilde adalet ilkelerine aykırıdır.?
YSK TUNCELİ'Yİ ES GEÇTİ...
YSK'nın kararından en kârlı il Kılıçdaroğlu'nun memleketi Tunceli çıktı. Bayburt'la aralarında 2 bin 287 kişilik fark olan Tunceli 2 vekili kaptı