Kamuda etik düzenlemesi...
Başbakanlık tarafından hazırlanan ''Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri
ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'', Resmi Gazete'nin bugünkü
sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelik, kamuda etik kültürünü yerleştirmeyi ve kamu görevlilerinin görevlerini
yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemeyi ve Kurul'a
başvuru usul ve esaslarını düzenliyor.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan yönetim ve denetim kurulu ile kurul, üst kurul başkan ve üyeleri dahil tüm personeli kapsayan yönetmelik, Cumhurbaşkanı,
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Bakanlar Kurulu üyeleri, Türk Silahlı
Kuvvetleri, yargı mensupları ve üniversiteleri kapsam dışı bırakıyor.
ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ
Yönetmeliğe göre, ''Etik Davranış İlkeleri'' sıralanırken, kamu görevleri sırasında
kamu hizmeti bilinci ön planda tutulacak. Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde;
sürekli gelişim, katılımcılık, saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, kamu yararını
gözetmek, hesap verebilirlik, öngörülebilirlik, hizmette yerindelik ve beyana
güven esas alınacak.
Kamu görevlileri, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde; halkın günlük yaşamını
kolaylaştırmayı, ihtiyaçlarını en etkin, hızlı ve verimli biçimde karşılamayı,
hizmet kalitesini yükseltmeyi, halkın memnuniyetini artırmayı, hizmetten yararlananların
ihtiyacına ve hizmetlerin sonucuna odaklı olmayı hedefleyecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarının yöneticileri ve diğer personeli, kamu hizmetlerini
belirlenen standartlara ve süreçlere uygun şekilde yürütecekler.
DÜRÜSTLÜK VE TARAFSIZLIK
Kamu görevlileri, görevlerini yerine getirirken ve hizmetlerden yararlandırmada
''dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, cinsiyet ve benzeri sebeplerle''
ayrım yapamayacaklar, insan hak ve özgürlüklerine aykırı veya kısıtlayıcı muamelede
ve fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve uygulamalarda bulunamayacaklar.
Kamu görevlileri, takdir yetkilerini, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda,
her türlü keyfilikten uzak, tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine uygun olarak kullanacaklar.
Kamu görevlileri, gerçek veya tüzel kişilere öncelikli, ayrıcalıklı, taraflı
ve eşitlik ilkesine aykırı muamele ve uygulama yapamayacaklar, herhangi bir
siyasi parti, kişi veya zümrenin yararını veya zararını hedef alan bir davranışta
bulunamayacaklar, kamu makamlarının mevzuata uygun politikalarını, kararlarını
ve eylemlerini engelleyemeyecekler.
SAYGINLIK VE GÜVEN
Kamu görevlileri, kamu yönetimine güveni sağlayacak şekilde davranacaklar ve
görevin gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını davranışlarıyla gösterecekler.
Halkın kamu hizmetine güven duygusunu zedeleyen, şüphe yaratan ve adalet ilkesine
zarar veren davranışlarda bulunmaktan kaçınacaklar. Kamu görevlileri, halka
hizmetin kişisel veya özel her türlü menfaatin üzerinde bir görev olduğu bilinciyle
hizmet gereklerine uygun hareket edecekler, hizmetten yararlananlara kötü davranamayacaklar,
işi savsaklayamayacaklar, çifte standart uygulayamayacaklar ve taraf tutamayacaklar.
Yönetici veya denetleyici konumunda bulunan kamu görevlileri, keyfi davranışlarda,
baskı, hakaret ve tehdit edici uygulamalarda bulunamayacak, açık ve kesin kanıtlara
dayanmayan rapor düzenleyemeyecek, mevzuata aykırı olarak kendileri için hizmet,
imkan veya benzeri çıkarlar talep edemeyecek ve talep olmasa dahi sunulanı kabul
edemeyecekler.
Kurum ve kuruluş amirleri, ihbarda bulunan kamu görevlilerinin kimliğini gizli
tutacak ve kendilerine herhangi bir zarar gelmemesi için gerekli tedbirleri
alacak.
MENFAAT SAĞLAYAMAYACAK
Kamu görevlileri, görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları
veya üçüncü kişiler lehine menfaat sağlamayacaklar ve aracılıkta bulunamayacaklar.
Akraba, eş, dost ve hemşehri kayırmacılığı, siyasal kayırmacılık veya herhangi
bir nedenle ayrımcılık veya kayırmacılık yapamayacaklar. Ayrıca, unvan ve yetkilerini
kullanarak kendilerine veya başkalarına menfaat sağlayamayacaklar.
Kamu görevlileri, görevlerinin ifası sırasında ya da bu görevlerin sonucu olarak
elde ettikleri resmi veya gizli nitelikteki bilgileri, kendilerine, yakınlarına
veya üçüncü kişilere doğrudan veya dolaylı olarak ekonomik, siyasal veya sosyal
nitelikte bir menfaat elde etmek için kullanamayacaklar. Görevdeyken ve görevden
ayrıldıktan sonra yetkili makamlar dışında hiçbir kurum, kuruluş veya kişiye
açıklamayacaklar.
HEDİYE ALMA YASAĞI
Yönetmelikte, kamu görevlisinin tarafsızlığını, performansını, kararını veya
görevini yapmasını etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan, ekonomik değeri
olan ya da olmayan, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilen her türlü eşya
ve menfaat, ''hediye'' kapsamında sayıldı.
Yönetmelikte, ''hediye alma yasağı'' kapsamında olan hususlar şöyle sıralanıyor:
''-Görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar ilişkisi içinde bulunanlardan alınan karşılama, veda ve kutlama hediyeleri, burs, seyahat, ücretsiz konaklama ve hediye çekleri, -Taşınır veya taşınmaz mal veya hizmet satın alırken, satarken veya kiralarken piyasa fiyatına göre makul olmayan bedeller üzerinden yapılan işlemler,
-Hizmetten yararlananların vereceği her türlü eşya, giysi, takı veya gıda türü
hediyeler, -Görev yapılan kurumla iş veya hizmet ilişkisi içinde olanlardan
alınan borç ve krediler.'' Bu yönetmelik kapsamına giren kamu görevlileri sayılan
hediyelere ilişkin bir önceki yılda aldıklarının listesini, herhangi bir uyarı
beklemeksizin her yıl Ocak ayı sonuna kadar Kurul'a bildirecekler.
Yönetmelikle, görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kurum hizmetlerinin
hukuka uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan ve kamu hizmetine tahsis edilmek,
kurumun demirbaş listesine kaydedilmek ve kamuoyuna açıklanmak koşuluyla alınanlar
(makam aracı ve belli bir kamu görevlisinin hizmetine tahsis edilmek üzere alınan
diğer hediyeler hariç) ile kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar, hediye kapsamı
dışında tutuldu.
ESKİ KAMU GÖREVLİLERİYLE İLİŞKİLER
Kamu görevlileri, eski kamu görevlilerini kamu hizmetlerinden ayrıcalıklı bir
şekilde faydalandırmayacaklar, onlara imtiyazlı muamelede bulunamayacaklar.
Kamu görevlerinden ayrılan kişilere, ilgili kanunlardaki hükümler ve süreler
saklı kalmak kaydıyla, daha önce görev yaptıkları kurum veya kuruluştan, doğrudan
veya dolaylı olarak herhangi bir yüklenicilik, komisyonculuk, temsilcilik, bilirkişilik,
aracılık veya benzeri görev ve iş verilemeyecek.
Kamu görevlileri mal bildiriminde bulunacaklar ve Kurul gerek gördüğü takdirde
mal bildirimlerini inceleme hakkına sahip olacak.
RESMİ GAZETE'DE YAYINLANACAK
Etik Davranış İlkelerinin Uygulanması ve Etik Kültürün Yerleştirilmesi amacıyla
bu kanun kapsamındaki kamu görevlileri, bir ay içinde, ''Etik Sözleşme'' belgesini
imzalayacaklar.
Kurum ve kuruluşların yetkili sicil amirleri, personelin sicil ve performansını,
bu yönetmelikte düzenlenen etik davranış ilkelerine uygunluk açısından da değerlendirecekler.
Etik kültürün yerleştirilmesi ve eğitimi için çeşitli etkinlikler gösterilmesini
öngören yönetmeliğe göre Kurul, etik davranış ilkelerine aykırı davranış ve
uygulamalar hakkında, resen veya yapılacak başvurular üzerine, gerekli inceleme
ve araştırmayı yapmaya yetkili olacak.
Yönetmeliğe göre, kurum veya kuruluşun üst yöneticisi tarafından kurum içinden
en az üç kişilik bir ''Etik Komisyonu'' oluşturulacak.
Etik Komisyonu'na, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşları ile Türkiye'de oturan yabancı gerçek kişiler tarafından çeşitli
yollarla başvuruda bulunabilecek.
KAMU GÖREVLİLERİNİ KARALAMA AMACI GÜDEN BAŞVURULAR...
Ancak, kamu görevlilerini karalama amacı güttüğü açıkça anlaşılan ve başvuranın kimliği tespit edilemeyen başvurular değerlendirmeye alınmayacak. Yargı organlarınca incelenmekte olan veya karara bağlanmış bulunan uyuşmazlıklar hakkında başvuru yapılamayacak. Kamu görevlisinin etik ilkelere aykırı davrandığının çeşitli yollarla öğrenilmesi üzerine Kurul resen inceleme yetkisini kullanabilecek. Etik davranış ilkelerine aykırı bir işlemin tespit edilmesi halinde bu husus, Kurul kararı olarak Resmi
Gazete aracılığıyla kamuoyuna duyurulacak. Kararlara karşı idari yargı yolu açık olacak.
aa