Ters laleler hastalara umut olacak/ Video
Edirne Kapıkule sınır kapısında yurt dışına kaçırılmak üzereyken fark edilerek el konan 5 bin 236 adet ters lale, Yalova'da bulunan Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü bünyesinde oluşturulan Türkiye'nin ilk ve tek geofit bahçesinde saksılara dikilerek koruma altına alındı.
Franciscus Johannes Lınschoten ve Bouke Michiel Hubertus Klok isimli Hollanda asıllı şahıslarca Kapıkule sınır kapısından yurt dışına çıkarılmak üzereyken yakalanan çoğu Türkiye orijinli 9 ülkeden toplanmış endemik bitki soğanı Yalova'ya getirildi. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü'nde oluşturulan Türkiye'nin ilk ve tek geofit bahçesinde koruma altına alınan çoğu tükenmeye yüz tutmuş bitki türleri saksılara ekildi.
Toplam 5 bin 336 adet endemik bitki arasında en büyük önemi taşıyan bitki ters lale olarak bilinen fritillaria. Bu bitki özellikle kanser ve alzheimer hastalıklarının tedavisine yönelik araştırmalarda kullanılıyor.
Bu tip kaçakçılığın yıllardır yapıldığını dile getiren Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Emin Ergün, "Uluslararası kaçakçılık bir ihbar üzerine ortaya çıktı. Edirne'den bir arkadaşımız bize ulaştı. Biz de olayı genel müdürlüğümüze ilettik. Ele geçirilen bu materyalin muhafaza edilebileceği en uygun yerin Yalova olduğuna karar verildi. Ters lale soğanlarını saksılara dikerek koruma altına aldık. Ülkemizden bu tip kaçakçılık yıllardır yapılıyor. Yurtdışına gittiğimizde Türkiye orijinli
bitkilere rastlıyoruz" dedi.
BUNLARA DEĞER BİÇMEK ZOR
Enstitü uzmanlarından Erdal Kaya ise, bu bitkilerin kanser ve alzheimer gibi hastalıkların tedavisi için ümit vaat ettiğini dile getirdi. Ele geçirilen materyallerin saksılara ekildiğini anlatan
Kaya, şunları söyledi: "Şu an uyku dönemindeler. Üzerinde çiçekleri yok. Bunlar baharın müjdeleyicisi. Burada 160 tür var. 5 bin 250 civarında soğan var. Bu 160 türün yüzde 90'ı Türkiye florasından. Türkiye harici 9 ülkeden daha toplanmış. 130 tür ise Türkiye'den toplanmış. Bugüne kadar yapılan en büyük kaçakçılık olduğunu düşünüyoruz. 160 türü 3 ayda topladıklarını söylemişler. Bir sefer 160 türün toplanması çok büyük bir hadise. Neredeyse bir geofit bahçesi ya da botanik bahçesi. Bir Ayasofya'ya, Sümela
Manastırı'na değer ölçülemediği gibi, bunlara da değer biçmek mümkün değil. Ters lale olarak bilinen fritillaria'yı örnek vermiştim."
Türkiye'de bu bitkinin 41 türü olduğunu anlatan Kaya, sözlerini şöyle tamamladı: "Dünyanın en yoğun geni bu bitkide bulunuyor. Bu bitkiden alzheimer ve kansere çare olarak birtakım araştırmalar yürütüyoruz. Gazi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Bilge Şener bu araştırmayı yürütüyor. Çok ümitvar bulgular elde ettik. Şu anda aktivite testlerini yapıyoruz. Diğer geofitlerin de yüzde 50'sinden fazlası üzerinde hiçbir çalışma yapılmamış."