Temizliğe özenin tatilinizi sağlıklı geçirin
Tatile hazırlanırken seyahatinizin sağlıklı geçmesi için de iyi bir planlama yapmanız şart. Su başta olmak üzere hijyen kurallarına dikkat etmek, huzurlu ve sağlıklı bir tatil yaşamanızı sağlayacak.
TÜRKAN YILMAZER
Bayramın yaklaşmasıyla birlikte tatil planları yapanların sayısı da hızla artıyor. Tatil sadece eğlence demek değil. Özellikle havaların çok sıcak gittiği bu günlerde, seyahatle birlikte bazı hastalıkların görülme sıklığı da artıyor. Hastalıkları iyi tanıyarak ve gerekli önlemleri alarak sorunsuz bir tatil geçirmeniz zor değil.
Acıbadem Ataşehir Cerrahi Tıp Merkezi'nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Yaser Süleymanoğlu, sorunsuz ve iyi bir tatil geçirebilmeniz için yapabileceklerinizi anlatıyor.
- Seyahat planlarken, sağlıklı geçmesi için planlama aşamasında neler yapılmalıdır?
Gidilecek yere göre bir plan yapılmalı. Yurtiçi veya yurtdışına seyahat ederken, gidilecek bölgenin fizik ve sağlık koşullarına bakmakta fayda var. Gelişmekte olan ülkelere seyahat ederken, olası hijyen sorunları bazı sağlık risklerini de beraberinde getiriyor. Bu risklerden uzak kalmak için, önce gidilecek ülke hakkında yeterli bilgi sağlanması gerekiyor. Yaşam kalitesi ve sosyal hizmetlerin derecesi azaldıkça, seyahatte karşılaşılabilecek hastalıkların ve sağlık problemlerinin sayısı artıyor. Sağlık açısından her ülkenin sorunları farklıdır. O ülkeyi inceleyip ona göre önlemler almak gerekir.
- Kronik hastalar da seyahate çıkmak isteyebilir, onlar nelere dikkat etmeli?
Kronik hastalıklarda, uzun süreli uçuşlar ve zaman farkı nedeniyle, ilaçların alım zamanı kayabiliyor. Bu durum; insülin, kan sulandırıcı ya da kalp ve tansiyon için ilaç alanlarda bazı ek riskler doğurabiliyor. Hastalığı nedeniyle ilaç kullananların yola çıkmadan önce doktoruna danışarak, ilaçları ve dozlarını ayarlamaları gerekiyor. Kalp yetmezliği, kalp krizi veya spazmı, düzensiz kalp ritim hastalıkları, beyin-damar hastalıkları, inme hastalığı uçuş süresine bağlı sorunlar nedeniyle sakınca yaratabilirler.
EMBOLİ RİSKİ!
- Özellikle kimler doktor kontrolünden sonra seyahate çıkmalı?
Yeni ameliyat geçirmiş olanlar, kontrolsüz hipertansiyon hastaları ve kontrolsüz sara hastalığıyla bulaşıcı hastalık geçirmekte olanların doktor kontrolü ve onayı sonrası uçakla seyahat etmesi daha doğrudur. Ayrıca insülin pompası, kalp pili ve elektronik tıbbi cihazı olan hastaların, elektronik tarayıcılı kapılardan veya radar yakınlarından geçmemesi gerekiyor. Uzun uçuşlu seyahatler sırasında hareketsizlik sonucu, bacak damarlarında oluşan pıhtı, bacakta ağrı ve şişliğe neden oluyor. Pıhtı, damarlarda ani tıkanıklık yaparak emboli oluşturabilir. En çok akciğer, beyin ve kalp damarlarının etkilenmesi sonucu ciddi hastalıklara neden olabilir.
- Hamilelik sürecindeyken seyahate çıkanlar neler yapmalı?
Hamile kadınlar, doğumdan önceki son 4 hafta ve doğum sonrası ilk 2 hafta içinde uçak seyahati riskli olduğu için havayolu firmaları, genellikle 36 haftanın üzerindeki gebeleri kabul etmezler.
AŞI PROGRAMINA DİKKAT!
- Her seyahate çıkanın mutlaka aşılanması gerekiyor mu?
En başta aşılanma ihtiyacını gözden geçirmek gerekiyor. Ülkemizde, aşılama programları ne kadar iyi seviyeye ulaşsa da çoğu kişi aşılanma ve geçirilmiş hastalıklar konusunda net bilgilere sahip değil. Bu nedenle gidilecek bölgelere göre, seyahat için gerekli aşıların tespiti, gerektiğinde sağlık taraması ve araştırması öneriliyor. Genel olarak, seyahat tarihinden 3- 4 hafta önce aşı programına başlanmalı. Bu süreden sonra verilebilecek sağlık desteği, etkinliğini azaltır. Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği hastalık tablolara göre, seyahate çıkan insanlarda en çok turist ishali ve bağırsak enfeksiyonu görüldüğü belirtilmekle beraber, bunun dışında pek çok ciddi ve ölümcül hastalık da listeye eklenebiliyor. Bu nedenle sağlık önlemlerini ciddiye almak gerek. Bilgilenmek, korunma için ön koşuldur. Bilgilenmenin kapsamı gidilecek bölgenin koşulları, sık görülen hastalıklar, zorunlu ve gerekli aşılar, ülkenin sağlık sistemi, konsolosluk telefon ve adres bilgileri, acil durumda yardım alınabilecek kurum ve kişileri de kapsamalıdır.
- Uçak seyahati sırasında kulak sağlığımızı koramak için ne yapabiliriz?
Uçak seyahatinden önce yeteri kadar sıvı tüketilmeli. Sinüzit veya burun sorunu olan kişilerin sakız çiğnemesinde fayda var. Sürekli nefes egzersizi ve burun temizlenmesi de iç kulak ve ağız boşluğu içindeki basıncı dengeler.
UÇAK KALKARKEN VE İNERKEN BEBEKLERİ EMZİRİN
- Çocuklar, bebekler uçaktaki basınçtan nasıl korunacak?
Uçak içi ısısı ve basınç farklığı çocukları etkiler. Bebeklerin basınç değişikliğini tolere edebilmesi için uçak pistten yükselmeye başladığı andan yatay hale gelene kadar ya emzirilmeli ya da biberonla su, süt, meyve suyu gibi bir sıvı içirilmeli. Aynı işlemi uçak inerken de alçalmaya başladığı andan piste inene kadar tekrarlamalısınız. Çocukların bağışıklık sistemi erişkinden daha zayıf olduğu için serin ortamdan korumak gerekiyor. Havalandırma derecesini iyi ayarlamalı. Pike veya hafif battaniye bulundurmanın faydası var. Seyahat sırasında çocukların mide ve bağırsak sistemi çok hassaslaşır. Mide bulantısına karşı ilaç bulundurmanın yanı sıra fazla yemenin de kusmaya neden olabileceği unutulmamalı.
İLK YARDIM ÇANTASI HAZIRLAYIN
- Tatil sürecinde kişinin kendi alabileceği önlemler nelerdir?
- Ellerinizi sık ve sabunlu suyla yıkayın ya da el temizleme jelinizi yanınıza alın.
- Sağlıklı ambalaj veya pet şişe içecekleri tercih edin.
- Kutu veya şişe içeceklerin ağza değen kısmını da silerek temizleyin.
- İçeceklerinize buz koymayın.
- Dişlerinizi şişelenmiş içme suyuyla fırçalayın.
- Tazeliğinden ve kaynağından emin olamadığınız gıdaları yemeyin.
- Çiğ veya iyi pişmemiş tüm yiyeceklerden (salata, süt ve süt ürünleri gibi) kaçının.
- Baticon, gazlı bez, flaster, bandaj ve oksijenli olan bir ilkyardım çantası hazırlayın.
- Seyahate çıkarken valizimizde 'olmazsa olmazlar' listesi nasıl olmalı?
Böcek uzaklaştırıcı tablet veya elektrikli alet.
Vücuda sürülecek sinek kaçırıcı sıvı, cibinlik.
Sabunlu mendil, mide için basit antiasitler, deniz tutması için bulantı ilacı ve ateş düşürücü. İshali önlemek için de bağırsak antiseptiği içeren bir ilaç.
Yaz günlerinde böbrek hastalarına da seyahat özgürlüğü
Yaz aylarında hava sıcaklığının artmasına karşı gerekli önlemlerin alınmaması böbrek sağlığını da tehdit ediyor. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Taner Çamsarı, böbrekleri çalışmayan ve diyaliz tedavisi gören hastalar ya da böbrek nakli adayı olan hastaların seyahat olanaklarının son yıllarda arttığına dikkat çekti. Prof. Dr. Çamsarı, 'Artık bir şehre ve bir merkeze bağlılık konumları azaldı. Bunun için değişik çözümler sunuluyor. Örneğin hemodiyalizde, hasta cihaza bağlanarak, tedaviyi kendisi uygulayabiliyor. Ülkemizde henüz uygulanmayan ancak gelişmiş ülkelerde yaygınlaşan ev hemodiyalizi bu seçeneklerden biri. Ülkemizde yetmiş bine yakın hasta hemodiyalizle tedavi ediliyor ama çok kısıtlı sayıda hasta bu uygulamayı yapıyor. Periton diyalizi ise kişisel ve mesleki yaşantıyı sürdürmeye olanak sağlayan bir yöntem' diye konuştu.