Zırhlı araçtaki 'Mehmetçik' yangından korunuyor
- Türk ordusunun gözbebeği olan zırhlı personel taşıyıcılarındaki yangın söndürme ve infilak bastırma sistemleri savunma sanayiinde faaliyet gösteren kadın bir girişimcinin imzasını taşıyor.
Ankaralı mühendislik firmasının sahibi Zeynep Rüstemoğlu, topçu ileri gözetleyicisinin kullandığı hedef koordinat belirleme sisteminin Türkiye'deki tek üreticisi konumunda bulunuyor.
Savunma sanayindeki çalışmaları hakkında bilgi veren Rüstemoğlu, 1990 yılında o zaman bulunduğu şirkette Türkiye'nin savunma sanayi alanındaki ilk büyük projelerinden birinde çalışmaya başladığını ve bunun kendisi için çok büyük bir avantaj olduğunu kaydetti.
-İşten çıkarıldı kendi şirketini kurdu-
Savunma sanayindeki ilk 6 yılının ardından çalıştığı şirketin personel azaltmaya gitmeye karar vermesi üzerine işten çıkartıldığını belirten Rüstemoğlu, daha sonra aynı firmada çalıştığı bir arkadaşıyla Forum Mühendislik adıyla bugünkü şirketlerini kurduklarını söyledi.
İşe ilk başladığı yıllarda Türkiye'de savunma sektörünün bugünkü kadar gelişmiş olmadığını dile getiren Rüstemoğlu, ''M113 araçlarının modernizasyonu projesi kapsamında çalışmaya başladım ve bu araçların ısınma sistemlerini verdim. O yıllarda bu hikaye beni çok etkilemişti. Güneydoğu koşullarında zırhlı araç içerisinde ısınmak için gazete yakan bir asker hayatını kaybetmişti. Benim verdiğim radyatörler sayesinde böyle durumlarla karşılaşmamaya başladı askerlerimiz. Bu, benim için çok önemli bir aşamaydı'' dedi.
-Türk topçusunun gözü oldu-
Son yıllarda zırhlı araçlardaki ısınma sistemlerine göre daha ileri sistemler geliştirdiklerini ifade eden Rüstemoğlu, yangın söndürme ve infilak bastırma adını verdikleri sistemin 3 milisaniye (saniyenin 1000'de 3'ü) gibi bir zamanda araç içerisindeki yangını algılayıp müdahale edebildiğini belirtti.
Suudi Arabistan ordusunda kullanılacak ve tamamen yerli olan yangın söndürme sistemlerini de kendilerinin temin ettiğini bildiren Rüstemoğlu, bu konuda diğer Arap ülkelerine ihracat yapmayı da düşündüklerini söyledi.
Bunun yanı sıra kendi üretimleri olan ve topçu ileri gözetleyicisinin kullandığı hedef koordinat belirleme sistemlerinden de orduya yüklü miktarda verdiklerini anlatan Rüstemoğlu, bu sistemin ihracı üzerinde de çalıştıklarını ifade etti.
-''Kadın olmanın avantajını yaşadım''-
Erkeklerin yoğun olarak faaliyet gösterdiği bilinen savunma sanayi sektöründe kadın girişimci olmanın nasıl bir duygu olduğunu anlatan Rüstemoğlu, sektörde kadın olarak hiç zorluk yaşamadığını aksine pozitif ayrımcılık denilebilecek avantajlar elde ettiğini söyledi. Rüstemoğlu, ''Siz işinizi iyi yaptığınız müddetçe böyle bir ayrım gözetildiğini düşünmüyorum. Üretimin cinsiyeti olmadığına inanıyorum'' diye konuştu.
Gelecek hedeflerini de anlatan Rüstemoğlu, yerli imalata önem verdiklerini, başlangıçta tamamen ithal ettikleri ürünleri şu anda lisans altında yerli olarak imal edebildiklerini belirterek, bunun kendileri için çok önemli bir ilerleme olduğunu söyledi.
Hedef koordinat belirleme sistemlerinin yüzde 80 oranında yerli olduğunu belirten Rüstemoğlu, ''Bütün parçaları kendimizin imal etmesi mümkün değil. Türkiye çapında farklı firmalara uzman oldukları konularda imalat yaptırarak sistemi oluşturuyoruz'' dedi.
Yangın söndürme ve infilak bastırma sistemlerini 5 yıldır, hedef koordinat belirleme sistemlerini ise 8 yıldır ürettiklerini dile getiren Rüstemoğlu, ''Savunma sektörü büyüdükçe biz de büyüyoruz. İhracatımızı güçlendirerek büyümeyi hedefliyoruz. Bu sene için 20 milyon dolarlık bir ihracat planlıyoruz'' ifadesini kullandı.
-Sistemler nasıl çalışıyor?-
Firmanın kendi imalatı alan hedef koordinat belirleme sistemi, topçu ileri gözetleyicisinin kullandığı bir sistem olarak biliniyor. Cihazla birlikte araziye çıkan asker, konuşlandığı yerin koordinatlarını sisteme giriyor ve herhangi bir hedefe bakıyor. Aygıtın üzerindeki lazer sayesinde hedef ile bulunduğu nokta arasındaki mesafeyi ölçüyor. Sistem, aygıtın ne kadar yana döndüğünü algıladığı için hedefin koordinatlarını direkt olarak hesaplıyor ve ilgili birime aktarıyor.
Yangın söndürme ve infilak bastırma sistemi ise, zırhlı araç içerisindeki bir infilak ya da yangın durumunu saniyenin 1000'de 3'ü gibi bir sürede algılayarak otomatik olarak müdahale etme mantığı üzerine kurulu bir sistem.
Eğer bir infilak ihtimali varsa ultraviyole ve infrared bölgede bir enerji oluşuyor. Sistem bünyesindeki dedektörler üzerinde bulunan gözler, bu enerjiyi algılayarak yangın bilgisini kontrol kutusuna iletiyor.
Kontrol kutusu aldığı bu bilgiyi yangın tüplerine aktarıyor ve hangi tüpler devreye girecekse infilak anında o tüpleri devreye sokuyor. Sistem, tüplerin boş olması, basıncın düşüklüğü, dedektörlerin çalışmaması veya elektriksel sorunları kontrol kutusu üzerindeki ışıklı ledlerle otomatik olarak sistemi kullanan kişiye iletiyor.
Sistemin hangi unsurunda sorun varsa o unsura ilişkin hata ışığı yanıyor, bu da olası bir ihmalde sistemin çalışmaması ihtimalini ortadan kaldırıyor.
Çok hızlı olmasıyla da dikkati çeken sistem saniyenin 1000'de 3'ü gibi bir zamanda algıladığı yangın ya da infilak durumuna saniyenin 10'da 1'i gibi bir sürede de müdahale edip söndürüyor. Sistemin bu hızı sayesinde zırh delici roket saldırısına maruz kalan askerler, araç içinde oluşan basınç ve sıcaklıktan etkilenmeden sağ olarak araçtan çıkabiliyor.