Milli gelir içinde yurtiçi tüketim ağırlığı

Hülya Gündüzalp - Milli gelir içinde yurtiçi tüketimin ağırlığı sürerken, 2010 yılında milli gelirin yüzde 74,5'ini oluşturan iç tüketimin payı geçen yıl yüzde 74'e geriledi.

Türkiye'nin 2011 yılında ulaştığı 1 trilyon 294 milyar liralık Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) 959 milyar irası iç tüketimden kaynaklandı. 2010 yılında ise GSYH büyüklüğü 1 trilyon 98 milyar milyon lira, yurtiçi tüketim ise 819 milyar lira düzeyindeydi.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, milli gelirde 1 yılda yüzde 17,8, yurtiçi tüketimde ise yüzde 17 artış kaydedildi.

2011'de yerleşik hanehalklarının yurtiçi tüketimi 920,8 milyar lira, yurtdışı tüketimi de 8,3 milyar lira olarak hesaplandı. Yabancıların Türkiye'deki tüketimi de yaklaşık 46,6 milyar lira oldu.

-Ekonomi yüzde 8,5, hanehalkı tüketimi yüzde 7,7 büyüdü-

Ülke ekonomisindeki büyüme oranı hesabında, sabit fiyatlar (1998 fiyatlarıyla) esas alınıyor. Buna göre, ülke ekonomisinin yüzde 8,5 büyüme gösterdiği 2011 yılında, yerleşik hanehalklarının tüketimi yüzde 7,7 büyüdü.

Yerleşik ve yerleşik olmayan hanehalklarının yurtiçi tüketimi ise yüzde 7,2 oranında büyüme kaydetti.

2010 yılında ekonomi yüzde 9,2 büyümüş, bu dönemde yerleşik hanehalklarının tüketimi yüzde 6,7, yerleşik ve yerleşik olmayan hanenalklarının yurtiçi tüketimi ise yüzde 5,9 büyüme göstermişti.

-Gıda ve içki yine ilk sırada-

2011'de yerleşik ve yerleşik olmayan hanehalklarının 959 milyar liralık yurtiçi tüketiminin dağılımına bakıldığında, ilk sırayı 255,8 milyar lira ile gıda, içki ve tütün aldı.

Bunu 186,6 milyar lira ulaştırma ve haberleşme, 180,6 milyar lira ile konut, su elektrik, gaz ve diğer yakıtlar için yapılan harcamalar ve yaklaşık 75 milyar lira ile de mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri izledi.

Hanehalkları 2011 yılında giyim ve ayakkabı için 51,4 milyar lira, lokanta ve otel harcamaları için 59,1 milyar lira, eğlence ve kültür için 36,8 milyar lira harcadı.

Hanehalkları geçen yıl sağlık için 31,4 milyar lira, eğitim için de 11,5 milyar lira harcama yaptı.

2010 yılı ile karşılaştırıldığında, gıda, içki ve tütün için 34,4 milyar lira (yüzde 15,6), ulaştırma ve haberleşme için 34,1 milyar lira (yüzde 22,4) ve mobilya, ev aletleri ve ev bakım hizmetleri için 15,9 milyar lira (yüzde 26,9) daha fazla harcama yapılması dikkati çekti.

Geçen yıl bir önceki yıla kıyasla giyim ve ayakkabı için 7,6 milyar lira (yüzde 17,4), konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar için 12,2 milyar lira (yüzde 7,2) daha fazla harcandı.

Eğlence ve kültür harcamaları bu dönemde 31,3 milyar liradan 36,8 milyar liraya, eğitim harcamaları 10 milyar liradan 11,5 milyar liraya, lokanta ve oteller için yapılan harcamalar ise 50,4 milyar liradan 59,1 milyar liraya, sağlık harcamaları da 29,6 milyar liradan 31,4 milyar liraya çıktı.

-Özel sektörün tüketimi, yüzde 42,7 artış gösterdi-

Söz konusunu dönemde yatırım-üretim için ayrılan harcamalara bakıldığında, 2010 yılında 43,4 milyar lira olan kamu sektörü harcamaları 48,6 milyar liraya çıktı. Bu harcamaların, yaklaşık 7,1 milyar lirasını inşaat, 41,5 milyar lirasını da makine ve teçhizat oluşturdu.

Özel sektörün tüketiminde ise daha belirgin bir artış gözlendi. Özel sektörün tüketim harcaması yaklaşık yüzde 42,7'lik artışla 164,4 milyar liradan 234,6 milyar liraya ulaştı. Makine, teçhizat bunun 158 milyar lirasını, inşaat da 76,5 milyar lirasını oluşturdu.

2011'de Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumunun 207,8 milyar liradan 283,2 milyar liraya yükselmesi de dikkati çekti.

Söz konusu dönemde devletin nihai tüketim harcamaları da 157,5 milyar liradan 180,7 milyar liraya ulaştı.

-Tablolar-

TÜİK verilerine göre yerleşik ve yerleşik olmayan hanehalklarının cari fiyatlarla yurtiçi tüketimi şöyle belirlendi:

(bin TL)

2010 2011

. ----------- -----------

. Yerleşik ve yerleşik olmayan

hanehalklarının yurtiçi tüketimi 819.223,6 959.018,5

-Gıda içki ve tütün 221.393,9 255.836,5

-Giyim ve ayakkabı 43.747,7 51.374,9

-Konut, su, elektrik, gaz ve 168.482,8 180.642,7

diğer yakıtlar

-Mobilya ev aletleri ve ev bakım 59.091,0 74.970,4

hizmetleri

-Sağlık 29.629,0 31.405,4

-Ulaştırma ve haberleşme 152.490,5 186.598,5

-Eğlence ve kültür 31.288,4 36.840,2

-Eğitim 9.979,2 11.510,2

-Lokanta ve oteller 50.418,9 59.081,1

-Çeşitli mal ve hizmetler 52.702,2 70.758,6

Harcamalar yöntemiyle cari fiyatlarla GSYH verileri de 2010 ve 2011 yılları itibarıyla şöyle oldu:

(bin TL)

. 2010 2011

----------- ------------

.GSYH 1.098.799,3 1.294.892,9

.Yerleşik hanehalklarının tüketimi 787.752,8 920.792,4

.Yerleşik ve yerleşik olmayan 819.223,6 959.018,5

hanehalklarının yurtiçi tüketimi

.Yerleşik olmayan hanehalklarının 38,723,1 46.572,6

yurtiçi tüketimi

.Yerleşik hanehalklarının yurtdışı 7.252,3 8.346,4

tüketimi

.Devletin nihai tüketim harcamaları 157.513,6 180.670,2

.Maaş, ücret 87.344,4 100.906,4

.Mal ve hizmet alımları 70.169,3 79.763,8

.Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu 207.815,6 283.163,0

.Kamu Sektörü 43.406,9 48.580,9

.Makine, teçhizat 6.656,3 7.118,6

.İnşaat 36.750,6 41.462,3

.Özel sektör 164.408,7 234.582,1

. Makine, teçhizat 108.677,2 158.034,1

. İnşaat 55.731,5 76.548,0

.Stok değişmeleri(*) 6.707,7 25.056,7

.Mal ve hizmet ihracatı 233.045,9 308.293,7

.Mal ve hizmet ithalatı 294.036,3 423.083,1