Maliye, yargıyı kızdırdı

Hâkim ve savcıların özlük haklarına yönelik iyileştirmeler yasa metninden çıkarıldı

Adalet Bakanlığı'nca Meclis'e sevk edilen; hâkim ve savcıların özlük haklarını da budayan yasa tasarısıyla, seçim bürolarına "siyasi denetim" yolu açılıyor. "Mali denetim" adı altında yapılacak denetleme için seçim iş ve işlemlerine ilişkin belgelerin incelenmesi zorunluluğuna dikkat çekiliyor.

Alınan bilgiye göre, hâkim ve savcıların özlük haklarına yönelik iyileştirmeler Başbakanlık ve Maliye Bakanlığı'nın isteğiyle yasa metninden çıkarıldı. Adalet Bakanlığı'nca hazırlanan Hâkimler ve Savcılar Yasa Taslağı'nda yıpranma tazminatı gibi özlük haklarım iyileştirici düzenlemeler yer alıyordu. Ancak, Meclis Adalet Komisyonu'nda görüşülmeye başlanan tasanda, iyileştirici hükümlerin çıkarıldığı ortaya çıktı. Hâkim ve savcılar, haklarının budanmasına sert tepki gösterirken, hükümeti de "Adalet bir gün size de lazım olacak" diye uyardı.

Adalet Bakanlığı'nca hazırlanan yasa tasarısıyla seçim bürolarına "siyasi denetim" yolu açılıyor. "Mali denetim" adı altında yapılacak denetleme için seçim iş ve işlemlerine ilişkin belgelerin incelenmesi zorunluluğuna dikkat çekiliyor.

Adalet Bakanlığı kaynaklan ise taslağa özlük haklarının iyileştirilmesine dönük düzenlemelerin konulduğunu anımsattılar. Ancak, taslaktaki iyileştirci düzenlemelerin Başbakanlık ve Maliye Bakanlığı'nın karşı çıkışı nedeniyle taslaktan çıkartıldığı öğrenildi. Başbakanlık'in özlük haklannı içermemesi durumunda taslağı hemen TBMM'ye sevk edeceğini belirtmesi, Maliye Bakanlığı'nın ise parasal sonuç doğurduğu gerekçesiyle karşı çıkması üzerine düzenlemelerin budandığı anlaşıldı. Bunun üzerine de Adalet Bakanlığı'nın düzenlemede, yeni Ceza Muhakemeleri Yasası ve istinaf Mahkemeleri nedeniyle gereksinimin arttığı 1. sınıf hâkimlere ağırlık verdiği kaydedildi.

Kaynaklar, "Maliye Bakanlığı her zaman en ufak parasal bir sonuç doğuran düzenlemeye, küçük çapta da olsa karşı çıkıyor. Maliye, sinekten dep üvezden (sineğin küçüğü) yağ çıkarmaya çalışıyor" değerlendirmesini yaptılar. Bakanlık yetkilileri, özlük haklarına ilişkin bu aşamada bir çalışmanın olmadığını bildirdiler.

Seçim büroları baskı altında

TBMM Adalet Komisyonu'ndan alt komisyona gönderilen Hâkimler ve Savcılar Yasası'ndaki bazı düzenlemeler ise yargı bağımsızlığını zedeleyecek niteliği nedeniyle tartışılıyor. Görüşmeleri süren tasanyla seçim bürolannın adalet müfettişleri eliyle denetlenmesi öngörülüyor. Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Yasa'nın 30. maddesine, "Seçim büroları, seçim kurulu başkanları tarafindan ve seçim iş ve işlemleri dışında Yüksek Seçim Kurulu'nun görüşü alınmak suretiyle Adalet Bakanlığı'nca çıkartılacak yönetmelikle belirlenecek usul ve esaslara göre adalet müfettişleri vasıtası ile denetlenir" hükmü eklendi. Madde gerekçesi ise "seçim bürolarının seçim işleri dışındaki, seçim nedeniyle aktardan mafi kaynaklarını harcama usul ve miktarlarının seçim kurulu başkanları ve adalet müfettişleri eliyle denetlenmesinin" amaçlandığı yazıldı.

Tartışmalara neden olan bu düzenlemeye göre, Adalet Bakanı'na bağlı müfettişler, tüm seçim iş ve işlemlerinin yürütüldüğü ve belgeler ile tutanakların saklandığı seçim bürolarını denetleyebileceklerSeçim büroları, seçim kurulu başkanlanna, başkanlıklar da Yüksek Seçim Ku-rulu'na bağlı çalışıyor. Tasan metninde yalnızca mali denetim yapılacağı belirtilmesine karşın hukukçular bunun gerçeği yansıtmadığı görüşünü dile getiriyorlar. YSK'ye bağlı çalışan seçim bürolarını, Adalet Bakanı'na bağlı müfettişlerin denetleyecek olmasının bağımsızlık açısından doğuracağı risklere dikkat çekiliyor.

Seçim nedeniyle aktarılan mali kaynakların denetiminin yapılabilmesi ve harcamalann gerçeği yansıtıp yansıtmadığının belirlenebilmesi için seçim işlemlerine ilişkin belge ve tutanaktan incelemesi gerekeceği de vurgulandı. Siyasi bir kimlik taşıyan Adalet Bakanı'na bağlı müfettişlerce "mafi denetim" adı altında da olsa denetim yapılmasına karşı çıkan hukukçular, denetimin belirli tarihlerde değil, olay özelinde YSK'nin isteğiyle yapılması gerektiğini belirttiler.

cumhuriyet