Anayasa'yı deldirtmemekle görevli Anayasa Mahkemesi üyesi olur mu?
Sezer'in mahkemede boş bulunan üç üyelik için tercih ettiği avukat Serruh Kaleli'nin
1994-1997'de DSP'de görev yaptığının belirlenmesi bazı kesimlerce Sezer'e yönelik
eleştiri gerekçesi yapılmıştı. Kaleli'nin halen DSP üyesi olmadığı Yargıtay
kayıtlarıyla da doğrulanmıştı.
Ancak, Kaleli'nin 10 yıl önce Solda Katılım Partisi adında bir partinin kurucusu ve yöneticisi olması ilginç bir tartışma başlattı. Çünkü, bu parti 1994 yılında CHP ve SHP'den istifa eden altı milletvekilinin DSP'ye geçmesini sağlamak amacıyla kurulmuştu. Bunda amaç, Anayasa'daki parti değiştirme yasağını bir hileyle aşmaktı.
Parti kuruldu ve feshedildi
Nitekim, parti yasal olarak kuruldu, İçişleri'ne bildirildi. Daha sonra da kurgulandığı
gibi DSP'ye katıldı. O tarih itibariyla da parti tüzelkişiliği sona erdi. Nitekim,
şimdi Anayasa Mahkemesi üyeliğine başlayacak olan Kaleli de Solda Katılım Partisi'nin
hülle, yani Anayasa'daki engeli aşmak amacıyla kurduklarını dünkü Milliyet gazetesinde
kabul etti. Hatta Kaleli, 'DSP'ye katılmak adına kurulan partiye üye oldum,
3 yıl orada görev yaptım. Parti kurmak için İçişleri'ne başvurmuştuk, adımı
genel başkan yazdılar yani herhangi isim o. Zaten üç günlük partiydi' sözleriyle
hülle vurgusunu pekiştirmişti. Kaleli'nin hem DSP hem de Solda Katılım Partisi
üyesi olması 'çifte üyelik' yasak olduğu için Yargıtay'da işlem gördü. Böylece
DSP üyeliğini de kaybetmiş oldu. Kaleli 2003 Yargıtay kayıtlarına göre DSP üyesi
de değil.
12 Eylül döneminin ürünü olan parti değiştirme yasağı Anayasa'nın 84. maddesinde
düzenlenmişti. Anayasasının en çok tartışılan düzenlemelerinden biri olan madde,
parti değiştiren milletvekillerinin, vekilliklerinin düşürüleceğini düzenliyordu.
Madde, siyaset yasağı getirdiği, vekillerinin iradesine ipotek koyduğu gerekçesiyle
topa tutuluyordu. Bunun için parti değiştirmek isteyen milletvekilleri bir hülle
partisi kuruyor, daha sonra istedikleri partiye katılıyordu. Bu nedenle de Kaleli'nin
partisi gibi onlarca hülle partisi kuruldu.
Parti kurmak suç değil ama...
Anayasa'da parti değiştirme yasağı getiren madde, 1995'te demokratikleşme rüzgârının
etkisiyle yapılan Anayasa değişikliği ile kaldırılmıştı. Kaleli'nin kabul ettiği
hülle partisi yöneticiliği, kendisinin yeni görevi nedeniyle tartışma yarattı.
Kaleli'nin partisi yasaldı, nitekim Yargıtay'da da sorun çıkmadı. Yasalarda
da böyle bir suç tanımı yok. Ancak tartışma yasallıkla ilgili değil, Kaleli'nin
bir Anayasa hükmünü baypas amacıyla bir işleme ortak olması noktasında toplanıyor.
Hülle partisi kurmanın 'Anayasa'yı delme' olarak kabul edilmesi halinde, Kaleli'nin
de 'Anayasa'yı delen kişi' olarak kabul edilebileceği konuşuluyor.
Kaleli'ye bu sıfatın verilmesi doğru kabul edilecekse ciddi bir soru gündeme geliyor: Anayasa'yı bir kereliğine de olsa delen kimse görevi Anayasa'yı deldirtmemek olan Anayasa Mahkemesi üyeliği yapabilir mi?
Bu andı içiyorlar
Anayasa Mahkemesi Kuruluş Kanunu'na göre, mahkeme üyeleri görevlerine başlamadan
önce, Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı, Başbakan, Yüksek Mahkeme başkanları, Adalet
Bakanı, Yargıtay Başsavcısı, Danıştay, Askeri Yargıtay başsavcıları, YÖK Başkanı,
rektörler ile mahkemenin emekli üyeleri huzurunda aşağıdaki andı içiyorlar:
"Türk milleti tarafından demokrasiye âşık Türk evlatlarının vatan ve millet
sevgisine emanet ve tevdi olunan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nı koruyacağıma;
görevimi doğruluk, tarafsızlık ve hakka saygı duygusu içinde, sadece vicdanımın
emrine uyarak yapacağıma, namusum ve şerefim üzerine ant içerim."
radikal