Elektrik dağıtım özelleştirmesi sil baştan...

Rekabet Kurulu'nun elektrik dağıtım özelleştirmeleriyle ilgili olarak dağıtım ve perakende sektöründe mülkiyet ayrıştırması yapılmasına ilişkin nihai izin koşulu, elektrik dağıtım özelleştirmesi için belirlenen stratejiyi açığa düşürdü. Rekabet Kurulu'nun koşulunun yerine getirilebilmesi için TBMM tatile gitmeden önce sevkedilen Elektrik Piyasası Kanunu'nda değişiklik yapan tasarının da değiştirilmesi gerekiyor.

Elektrik dağıtım özelleştirmelerinin "imtiyaz" olması nedeniyle Rekabet Kurulu tebliğine göre önbildirim yükümlülüğü bulunuyor. Bu çerçevede Özelleştirme İdaresi, 11 Mart 2005 tarihinde Kurul'a başvuruda bulundu. Rekabet Kurulu, 24 Haziran 2005 tarihli ilgili dairesi tarafından hazırlanan görüşü ÖİB'ye bildirildi. Bunun üzerine ÖİB, 11 Temmuz 2005 tarihli görüşünü Rekabet Kurulu'na iletti. Kurul, bu yazışmaların ardından nihai görüşünü 21 Temmuz 2005 tarihli toplantısında kesinleştirdi.
Bu süreç içerisinde, 5 Temmuz 2005 tarihi itibariyle Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM'ye sevkedildi. Rekabet Kurulu'yla bu süreç içerisinde yazışmalar yapılmış olmasına karşın tasarıda Rekabet Kurulu'nun dağıtım ile perakende satış faaliyetinin ayrıştırılmasına ilişkin düzenlemeye yer verilmedi.

Rekabet Kurulu kararıyla, dağıtım özelleştirmelerinde hem mülkiyet devri hem de işletme hakkı devri yönteminin uygulanmasının planlandığı ortaya çıktı. Dağıtım varlıklarının işletme hakkı devri yönetimiyle, dağıtım ve perakende satış lisansına sahip şirket hisselerinin de blok olarak satılması öngörülüyor.

TBMM'ye sevk edilen yeni yasa tasarısında ise, yabancı şirketlerin istemi doğrultusunda yabancıların elektrik dağıtım ve perakende şirketlerinde çoğunluk hisse sahibi olmalarının yolu açılıyor. Tasarıda, bu düzenleme şöyle yer alıyor:

"Bu özelleştirme uygulamaları çerçevesinde, bu kanunda belirtilen piyasa faaliyetlerinde yer alan gerçek ve tüzel kişilerden, aynı veya birlikte hareket eden yabancı gerçek ve tüzel kişiler elektrik üretim ve dağıtım tüzel kişiliklerinde çoğunluk paya sahip olabilirler, ancak sektörel bazda kontrol oluşturacak şekilde pay sahibi olamazlar." Tasarıda Rekabet Kurulu'nun dağıtım ile perakende satışın ayrıştırılmasına yönelik koşulunu sağlayacak bir düzenleme yer almazken, mevcut 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu da Rekabet Kurulu kararına zıt hükümler içeriyor. Mevcut yasaya göre, dağıtım şirketleri, "bulundukları dağıtım bölgesinde, başka bir tedarikçiden elektrik enerjisi veya kapasite temin edemeyen tüketiciler bulunması halinde bu tüketicilere perakende satış hizmeti vermekle" yükümlü bulunuyorlar. Bunun yanı sıra mevcut yasada, dağıtım şirketlerinin, "bölgelerinde başka perakende satış şirketi veya şirketleri bulunsa bile perakende satış lisansı almak yoluyla tüketicilere satış yapabilecekleri" öngörülüyor.

Rekabet Kurulu'nun dağıtım ile perakende satışta mülkiyet ayrımı yapılması talebi ve dağıtım yapanların perakendecilik yapmamasına ilişkin istemi dikkate alındığında dağıtım özelleştirilmesindeki stratejinin ve yasanın değiştirilmesi gerekiyor. Rekabet Kurulu, en azından "dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin ayrı tüzel kişilik altında hukuki olarak ayrıştırılmasını ve geçiş dönemi sonunda da dağıtım şirketlerinin kendi bölgelerindeki perakende satış paylarını belirli bir takvim içinde belirli bir orana düşürmelerini sağlayacak" düzenleme yapılmasını isityor.