'Kredi kartı, zaman ayarı bozulmuş bir bombadır'

Türkiye'de ortalama aile başına bir adet kredi kartı düştüğünü belirten Ege-Koop Genel Başkanı Hüseyin Aslan, önlem alınmadığı taktirde, çok yakın bir zaman içinde büyük sosyal patlamaların yaşanabileceğine dikkat çekti. Kredi kartlarını zaman ayarı bozulmuş bombaya benzeten Aslan, hükümeti acilen yasal düzenleme yapmaya çağırdı. Aslan, sivil toplum örgütleri ve tüketici derneklerini de bu konuda eylem birliğine davet etti. Aslan, "Bu felaket hakkında, vatandaşın bilinçlendirilmesi ve tüketici haklarının devreye sokulması gerekir" diye konuştu.

Türkiye'nin 37 yıl önce kredi kartıyla tanıştığını ve günümüzde bu tanışıklığın felakete dönüştüğünü, çok yakında da sosyal felakete dönüşeceğini söyleyen Ege-Koop Genel Başkanı Hüseyin Aslan, "Çağdaş devletin temel özelliği, öngörülü olması ve olayları yönlendirebilmesi için düzenleyici rolünün gereğini zaman yitirmeden yerine getirmesidir. Olaylara seyirci kalan ve olası gelişmeleri önceden değerlendiremeyen atalet içindeki devlet her geçen gün, yurttaşıyla iletişim kanalları biraz daha tıkanan ve yurttaşından uzaklaşan devlettir. İlk kez 1968 yılında tanıştığımız ve aradan geçen 37 yılda hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen kredi kartları, günümüzde bir sosyal felaketin habercisi haline gelmiştir. Kredi kartı borcunu ödeyemediği için intihar edenler, cinnet getirip eşini-çocuğunu öldürenler, boşananlar, sosyal ve psikolojik travma geçirenler; gazete ve televizyon haberlerinin konusu haline gelmişlerdir. Günümüzde kredi kartı mağdur profili; milletvekili, subay, hakim, savcı, polis ve tüccara kadar genişlemiştir. Aşırı faiz yükü, bilinçsiz ve kontrolsüz kullanım, kredi kartını ateş yumağına dönüştürmüştür" dedi.

Aslan, Türkiye'de kredi kartlarının aylık faizinin ağırlıklı ortalamasının yüzde 5.98, yıllık bileşik faizin ağırlıklı ortalamasının da yüzde 101.2 olarak gerçekleştiğini ifade ederek, ATO'nun araştırmalarına ve BDDK'nın verilerine göre, bu yılın ilk 6 ayında kredi kartı harcamalarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40 artarak yaklaşık 40 katrilyona ulaştığını söyledi.

Kişi başına ortalama kart kullanımının 1.4 milyar liraya ulaştığını belirten Aslan, "Bu yılın ilk çeyreğinde toplam 67.6 katrilyon olan tüketim harcamasının yüzde 27'si, kredi kartlarıyla gerçekleştirilmiştir. İçinde bulunduğumuz 2005 yılının Temmuz başı itibariyle piyasada dolaşım halinde 28 milyon 454 bin kredi kartı bulunmaktadır. Son bir yılda kredi kartı sayısında 5 milyon 244 bin artış olmuştur. Merkez Bankası verilerine göre, 2000 yılından bu yana 610 bin 695 kredi kartı sahibi borcunu ödeyemediği için 'kara listeye' alınmıştır" diye konuştu.

Uygulamanın tam bir felakete dönüşmeden önüne geçilmesi gerektiğini, kullanımındaki bilinçsizlik, çılgınlık, kontrolsüzlük ve denetimsizliğin, kredi kartlarını cepte taşınan 'zaman ayarı bozulmuş bir saatli bombaya' dönüştürdüğünü ifade eden Aslan, "Bankalar yüzde 1.35 aylık faiz uyguladıkları konut kredisi, otomobil kredisi ve tüketici kredisi için kefil, maaş bordrosu, gelirin icralı olup olmadığına ilişkin kurumdan yazı isteyip, günlerce istihbarat yaparken, konuta ipotek koyup otomobil ruhsatına kayıt düşerken; aylık ortalama yüzde 5.98 faiz uyguladığı kredi kartıyla ilgili herhangi bir koşul aramadan büyük alışveriş merkezlerinde, banka önlerinde ve sokak başlarında milli piyango bileti satar gibi kredi kartı dağıtmaktadırlar. Bu şekildeki kredi kartı uygulaması; felakete davetiye çıkarmaktır. Yıllık yüzde 12 ile mevduat toplayıp, yüzde 160 faizle kredi kartı dağıtan bankalar faizleri kabul edilebilir makul bir düzeye indirmelidirler. Hükümet acilen yasal düzenleme yapmalı, vatandaşı bilinçlendirmelidir. Ayrıca tüketici hakları devreye sokulmalı, sivil toplum örgütleri de bu felakete dur diyebilmek için eylem birliği yapmalıdır" diye konuştu.