Devlet balesinde kadro sıkışması

Opera-bale dünyasının yetkin isimleri, 40 yaşında dansı bırakmak zorunda kalan dansçıların sahne arkasında ya da eğitmen olarak görev almaları gerektiği görüşünde

Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç'un "110 kiloluk balerin var" açıklamasının ardından yapılan tartışmalara yeni bir boyut eklendi: Devlet Opera ve Balesi'nin sahneye koyduğu eserlerde dans eden genç sanatçıların kadro sorunu.

Emekli olabilmek için 65 yaşını bekleyen bale sanatçıları nedeniyle birçok kadronun dolu olması, genç balerin ve baletlerin, kadrosuz, yevmiye usulü ve zor şartlarda görev almaları, Opera ve Bale Yasası'nı da gündeme getirdi. Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkilinin, bale sanatçılarının 40 yaşında emekli olması için bir kanun tasarısı hazırlandığını söylediği bilgisi üzerine konuyu, opera-bale dünyasının yetkin isimleri değerlendirdi.

'Devletin görevi'
Kerim Soysal (İstanbul Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü ve Genel Sanat Yönetmeni): Bale en fazla 40 yaşına kadar yapılabilir. İşin sahne kısmı bittiği andan itibaren mutfak kısmı var. Sahne arkasında bir göreve soyunuyorlar. Kadromda iş yapmayan kimse kalmayacak. Bu sanatçılar, en azından bir bale kütüphanesinin hazırlanmasına yardımcı olabilir, okullarda seminer verebilir.

Genç dansçıların önünün açılabilmesi için, dans edemeyecek sanatçılarımızı emekliliğe özendirmek lazım. Bu devletimizin görevidir. Genç sanatçılarımızın önünü açmak için, başka illerimizde yeni operalar, baleler oluşturmak lazım. Avrupa'nın pek çok kentinde birçok opera ve bale var. Bir yerde iş bulamayan başka yerde çalışır. Ama bizde öyle değil.

Öğr. Gör. Geyvan McMillen (YTÜ Sanat ve Tasarım Fakültesi Modern Dans Programı'nın kurucusu/İstanbul Devlet Opera ve Balesi koreografı): Yıllardır kadro sorunumuz var. 40 yaşından sonra solist dansçılar dansı bırakmak zorunda kalıyor. Dansın yaşı çok genç. Bu yüzden batıda buna göre statü hazırlamışlar. Solist dansçı, 40 yaşından sonra, iyi bir eğitmen olabiliyorsa veya repetitör olmak için girişimlerde bulunduysa, o sanatçıyı bu kadrolara getiriyorlar.
Böyle yetenekleri olmayan kişilere 2 yıl maaş ödeniyor ve bu süreçte, bu sanatçılar kendilerini farklı bir işe yönlendirebiliyor. Sonra emekliliklerini alıyorlar.
Türkiye için en uygun yaklaşım bu. Genç dansçılara kadro açılamaması haksızlık. 10-15 yıl, 300 milyona çalışıyorlar.

Sibel Kasapoğlu (Koreograf): Bu iş 40 yaşında bitmez, arka planı da var. İnsanlar kendilerini başka konularda da yetiştirebilir. Sahne arkasında ya da eğitmen olarak görev alabilirler. Emeklilik için 65 yaş fazla olabilir, bu bir kanun işidir. Bu kişilerin yenilerin önünü tıkadığına inanmıyorum.
Onları da değerlendirmek gerek. Bale eleştirisi yazabilir, televizyonda program yapabilir, sahne arkasına kayabilir, ders verebilirler.
İstanbul Opera ve Balesi'nde kadrolu ve kadrosuz 100 kişiden bahsediyoruz. Türkiye için çok mu? Aynı kişiler hem balede, hem müzikalde, hem opera balesinde oynuyor. O zaman da verim alamıyorsunuz. Bu kadroların neden açılmadığını soruyorum.

Farklı statü
Nilay Yeşiltepe (TOBAV İstanbul Şubesi As Başkanı): Kadro sorunu yaşayan yevmiyeli sanatçıların çoğu konservatuvarı bitireli 8-10 yıl oldu. Devlet balesindeki bu kadro sıkışması 20 yıllık hikâyedir. Türkiye'de sistem kargaşası yaşanıyor. Devlet tiyatrosu, operası, balesi ayrı ele alınmalı. 1949'da hazırlanan, 1971'de revizyondan geçen kanun taslaklarının 2005'te tekrar yapılandırılması gerekiyor.

Sahne üzerinde 40 yaşında bale bitiyor. Her sanatçı da sahne arkasında görev alamıyor. Balenin farklı bir statüye oturtulması lazım. 40 yaşına gelindiğinde emekli olunması gerekiyor ama bugünkü şartlarda değil.

milliyet