Kalpazanlara karşı 3 ayrı kurumdan ortak eylem planı

Merkez Bankası, sahte para ile mücadelede kalıcı çözüm için yeni bir çalışma başlattı. Kalpazanlara karşı 3 ayrı kurum ortak eylem planı hazırladı.

Merkez Bankası, sahte paraya savaş açtı. Kalpazanlara karşı Adalet Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Türkiye Bankalar Birliği ile birlikte hareket edilecek. Sorunu kaynağından çözmek isteyen kurum, adı geçen kuruluşlarla 30 Eylül'de İstanbul'da ikinci defa bir araya gelecek. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Şükrü Binay, sahte para basımıyla kaynağında mücadele etmek istediklerini belirterek, kurumlar arasında sağlıklı bir veri tabanı oluşturmak istediklerini söyledi. Veri tabanı oluşturabilmek için Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu'na üç madde eklendi. Geçen yıl Adalet, Emniyet, Jandarma ve Merkez Bankası arasında oluşturulmasına karar verilen ve banka yazılımcıları tarafından oluşturulan veri tabanı sistemi, ilk defa bu toplantıda denenecek. Sistemin aksak yönleri test edilerek yeniden gözden geçirilecek. Sistem devreye girdiğinde Adalet Bakanlığı'nda çalışan bir savcı, eline herhangi bir sahte para geçtiğinde seri numarasına bakarak bunun nerede, kim tarafından yakalandığı, kim tarafından üretildiği ve yakalanan kişi ile ilgili bilgilere anında ulaşabilecek. Şükrü Binay, birinci aşamada vatandaşın bilinçlenmesi ve sahte paranın piyasada dolaşmasını engellemek için çalıştıklarını söyledi. Avrupa ve ABD'de daha çok sahte para basılmasına ve yakalanmasına rağmen vatandaşların bilinçli hareket ettiğine dikkat çeken Binay, ?ABD'de McDonald's'a gidip kasiyere 100 dolar verdiğinizde, sırada 50 kişi dahi olsa gidip parayı müdürüne kontrol ettiriyor. Bizde böyle bir durum söz konusu değil.? dedi. Binay, sahte paraları daha çok tüketicilerin aldığını, esnafın ise daha dikkatli olduğunu kaydetti.

Vatandaşlara ?Gece alışveriş yaparken dikkatli olun.? uyarısında bulunan Binay'a göre biraz dikkat edilmesi halinde sahte para ile gerçeğini ayırt etmek zor değil. Binay, piyasada söylendiği kadar yasadışı para bulunmadığını; ancak ?çok miktarda sahte Yeni Türk Lirası var' diye yazan köşe yazarlarının vatandaşların bilinçlenmesini sağladığını kaydetti. ?Ne kadar mücadele ederseniz edin bu işin kökünü kurutamazsınız.? diyen Binay'a göre iyi bir renkli printera sahip olan biri bile bu işi yapar. Asıl önemli olan vatandaşın duyarlılığı. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Binay, vatandaşların ellerine geçen sahte parayı Emniyet'e götürdüklerinde uygulanan prosedürden şikayetçi olduklarına dikkat çekerek, İstabul'daki toplantıda bu konuyu da gündeme getireceklerini vurguladı. Edinilen bilgiye göre Merkez Bankası, bankalara ATM'lerden (elektronik para çekme makinesi) çekilen ve veznelerden alınan paraların sahte çıkmasına yönelik vatandaşların şikayetlerini de ileterek tedbir almasını isteyecek. Konuyla ilgili açıklama yapan Bankalar Birliği yetkilileri ise 30 Eylül'de İstanbul'da gerçekleştirilecek toplantıda uygulamalardan kaynaklanan sorunların tartışılacağını kaydetti. Gündemi Emisyon Genel Müdürlüğü'nün belirleyeceğini bildiren yetkililer, bankaların konuyla ilgili çalışma yaptıklarını da dile getirdi. Birlik, bankalardan aldığı istek ve şikayetleri bir arada toplayarak Merkez Bankası yetkilileri ve güvenlik güçleri yetkililerine iletecek.

Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, 2005 başında piyasaya sürülen yeni paraların kısa sürede sahtelerinin yapıldığını belirledi. Kalpazanlık olaylarının hızla artması üzerine Emniyet birimlerine organize operasyonlar yapılması için talimat verildi. Operasyonlar ağırlıklı olarak başta İstanbul, İzmir ve Ankara ile Antalya olmak üzere büyük kentlerde yoğunlaştırıldı. Emniyet, bu yılın ilk sekiz ayında yaptığı operasyonda büyük miktarda sahte Yeni Türk Lirası ele geçirdi. Emniyet birimleri, kalpazanların piyasaya en çok sahte 50 YTL sürdüğüne dikkat çekti. Polisin, bu yıl düzenlediği toplam 898 operasyonda piyasaya sürülen sahte 5 milyon 22 bin 182 YTL'ye el konulurken, olaylarla ilgili 78'i kadın bin 503 kişi yakalanarak mahkemeye sevk edildi. Uzmanlar, kalpazanların piyasaya halen çok miktarda sahte para sürmeye devam ettiğini bildirdiler.

Merkez Bankası'nın verilerine göre, piyasada halen 100, 50, 20 ve 5 YTL'lik sahte banknotlar yer alıyor. Piyasada dolaşan sahte 100 YTL'lik banknotların seri ve sıra numaraları A20 256783, A20 256784 ve A20 256785'dan oluşuyor. Piyasada dolaşan sahte 50 YTL'lik banknotlar, B10 020663, B16 586915, B16 586917, B16 586920 seri ve sıra numaralarını içeriyor. Sahte 20 YTL'lik banknotların seri ve sıra numaraları A33 103320, A66 136183, B15 927447, B38 080674, B38 080675 ve B58 542995. Sahte 5 YTL'lik banknotlar ise A56 367179 seri ve sıra numaralarını içeriyor.

Yeni Türk Lirası piyasaya çıktığından beri başının ağrımasını istemeyen esnaf eskiden sadece bankalarda kullanılan para dedektörleri almaya başladı. Yılbaşından bu yana sahte para dedektörü satışlarında yüzde 50 artış görüldü. Nakit paranın kullanıldığı her yerde dedektör ihtiyacı bulunuyor. Genelde insanlar, başlarına bir problem geldiğinde dedektör alıyor. Dedektöre en çok rağbeti ise eczaneler, kuruyemişçiler, kasaplar, manavlar gibi daha çok nakit paranın kullanıldığı yerler gösteriyor. Dedektörlerin fiyatları 50 ile 150 dolar arasında değişiyor. Piyasada iki tür sahte para bulunuyor. Biri sahte olarak basılmış olanlar, bir diğeri de değeri değiştirilmiş paralar. Para sayma makineleri değeriyle oynanan paraları algılayamıyor. Örneğin kalpazanlar 1 YTL'lik banknotu yıkayarak, rengini soldurup üzerine 50 ya da 100 YTL'lik banknotun baskısını yapıyorlar. Böylece paranın güvenlik özellikleri tamamen yerinde olmakla birlikte değeri 50-100 kat artırılmış oluyor.

Yasaya göre, Türkiye'de veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan on iki yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılıyor. Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yılda üç yıla kadar hapis veriliyor. Ayrıca suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi ise bir yıla kadar hapis cezası alıyor.

Zaman