Devlet, vatandaşla da müzakereye oturacak
Genel İdari Usul Kanunu'nda yapılması planlanan düzenleme, devletle vatandaş arasında yıllarca süren ihtilafların mahkemeye gitmeden çözülmesine imkan tanıyor.
AB ile üyelik müzakerelerine başlayan devlet, vatandaşıyla da müzakere masasına oturacak. Bürokrasinin ?vatandaşa hizmet sunma' anlayışıyla işlemesi için yeni kurallar getiren Genel İdari Usul Kanunu Taslağı'yla ?devlet vatandaşla uzlaşmaz? anlayışı yıkılıyor. Kamu kurumlarıyla bireyler arasında yaşanan kamulaştırma, tapu sorunları, imar işleri, yıkım uygulamaları, tazminat talebi gibi idari uyuşmazlıklarda ?müzakere' ve ?uzlaştırma' gibi alternatif çözüm yolları getiriliyor. Tasarıya göre devletle vatandaş arasında dava konusu olan ve yıllarca süren ihtilaflar müzakere ve uzlaştırma yöntemiyle mahkemeye gitmeden çözülebilecek. Yeni Türk Ceza Kanunu'yla uzlaşmaya imkan sağlanmasının ardından idari ihtilaflarda da bu yönteme yer verilerek mahkemelerin dava yükünün azaltılması hedefleniyor.
Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan ancak Kamu Yönetimi Reformu'yla ilişkili olması nedeniyle bekletilen taslağın gerekçesinde ?İdarenin, günümüzde yargı dışı denetim yollarından tam faydalandığını söylemek mümkün değildir.? deniyor. Gerekçede idareyle bireyler arasındaki uyuşmazlıkların mahkemeye gitmeye gerek kalmadan çözülebilmesi için bu düzenlemenin yapıldığı dile getiriliyor. Taslakta alternatif uyuşmazlık çözüm usulleri olarak ?müzakere' ve ?uzlaştırma' olmak üzere iki ayrı yöntem düzenleniyor. İdare mahkemelerinde dava açmaya gerek kalmadan davaların bu yolla çözülebilmesi isteğe bağlı olacak. Vatandaşlar belediye, valilik ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla herhangi bir ihtilaf yaşamaları durumunda dava açmak yerine söz konusu kuruluşa dilekçeyle başvurarak müzakere veya uzlaşma yönteminin uygulanması talebinde bulunabilecek. İlgili kurum, başvuru talebini kabul edip etmediğini en geç 7 gün içinde cevaplandıracak.
Alternatif çözüm yollarından biri olan müzakere yöntemi ?İdare ile ilgililerin aralarındaki uyuşmazlığı yargı yoluna başvurmadan çözmek ve anlaşmaya varmak amacıyla bir araya geldikleri alternatif uyuşmazlık çözüm usulü? olarak tanımlanıyor. Kamu kurumu ya da vatandaş tarafından yapılan müzakere teklifinin karşı tarafça kabul edilmesi halinde iki taraf bir yerde toplanarak ihtilaflı konuları görüşecek. Müzakere sonunda anlaşma sağlanırsa tutanak düzenlenerek imzalanacak. Bu şekilde hem dava açarak sorunun yıllarca sürüncemede kalması önlenecek hem de mahkemelerin iş yükünde önemli bir azalma meydana gelecek. İkinci yöntem olarak düzenlenen ?uzlaştırma' usulünde ise kamu kuruluşu ile ilgili şahıslar arasındaki uyuşmazlıkların çözümü için uzlaştırıcı bir kişinin hakemliği üzerinde anlaşılacak.Uzlaştırıcı, uyuşmazlığın çözümü amacıyla taraflarla ayrı ayrı veya birlikte toplantılar yaparak çaba gösterecek. Uzlaştırıcı olarak görev yapacaklarda, hukuk fakültesi mezunu ve mesleğinde en az on yıllık tecrübeye sahip, alternatif uyuşmazlık çözüm usulleri üzerinde eğitim almış olmaları şartı aranacak. Uzlaştırıcının, başvurunun yapıldığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde uzlaşmayı sonuçlandırması gerekiyor. Tarafların rızasıyla bu süre otuz gün daha uzatılabilecek.
Müzakere ve uzlaştırma yöntemlerine başvurulması halinde görüşmelerin yapıldığı süreçte tarafların ve uzlaştırıcının görüşmelerde yaptıkları beyanlar, verdikleri bilgi ve belgelerin gizli tutulması öngörülüyor. Mahkemeye başvurmadan alternatif uyuşmazlık çözüm yoluna başvurulması halinde dava açma süresi duracak. Taraflar, bu şekilde anlaşamamaları halinde idare mahkemelerinde dava açabilecek.
zaman