İşsizlik bir kalemde düşecek

ŞEBNEM TURHAN

Türkiye istatistiğinde güncellemenin önemli bir yeri var. Türkiye İstatistik Kurumu açıkladığı her veriyi bir sonraki veri açıklamasında günceller. Yakın tarihimizdeki en önemli güncelleme ise milli gelir hesabındaki değişiklikti. Değişiklik her birimizi bir günde 2020 dolar zenginleştirmişti. Şimdi sıra ekonominin en önemli gündem maddelerinden işsizlik ve cari açığın çözümüne geldi. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın Davos’tan duyurduğuna göre TÜİK’in ‘hesap güncellemeleri’ işsizlik oranını 1 puan düşürecek. Turizm, ihracat ve ithalat hesaplaması değişecek bu da cari açığın düşmesini sağlayacak. İşsizlik hesabı 2013’te turizm ve cari açık ise 2014’te devreye girecek.

İşsizlik hesabında değişikliğin Eurostat ile olan uyumsuzluğu gidermek için yapıldığı ileri sürülüyor. TÜİK işsizlik oranlarını belirlerken ankette “Son üç ayda iş aradın mı” diye soruyordu. Değişiklikle birlikte “Son 1 ayda iş aradın mı” diye soracak. Sorunun işsizliği nasıl etkileyeceği ise açık:

*İşsiz mühendise yeni iş kapısı

*İşsizlik ödeneğine başvurular arttı

*Babacan: İşsizlik 1 puan düşecek

Yanıt ‘Evet’ ise TÜİK bu kişiyi işsiz olarak değerlendiriyor, ‘Hayır’ ise kişi işgücü dışında kalıyor.

3 aydan 1 aya indiğinde süre kısa olduğu için iş aramayanların sayısının artması bekleniyor.

Son 1 ayda iş aramayanlar direkt işgücü dışında kalacak, süre daha kısa olacağı için bu soruya hayır cevabı verenler artacak.

Böylece TÜİK tek bir soruda oynama yaparak işsizlik oranlarını düşürmeyi başaracak.

Gelelim turizm ve cari açık hesaplarına. Anket yöntemiyle turizm geliri hesabı değişecek. Bu değişiklik turizm gelirini arttıracak. Bu değişiklik için planlanan tarih 2014. Turizm gelirleri için yapılan ankete THY’nin sattığı biletler de dahil edilecek ve bu değişiklik cari açığı da etkileyecek. Babacan’ın açıklamasına göre cari açık ve net hata noksan kalemi daha düşük olacak. Hesap değişikliğiyle turizm gelirleri 3-5 milyar dolar artacak. Babacan ihracat rakamlarının da gerçeğinden az açıklandığını, ithalatta ise tam tersine olduğundan daha fazla hesaplandığını ileri sürdü. Bunu Babacan şu örnekle açıkladı: “Mesela ithalatta minimum fiyat uygulaması yapıyoruz. Diyoruz ki ‘Bir çanta ithal edilirse bu 5 dolardan aşağı olamaz. 5 dolardan aşağı olsa bile, 5 dolardan vergisini alırız’ diyoruz. Şimdi o çanta 1 dolar da olsa 5 dolarmış gibi bizim ithalat kayıtlarımıza giriyor. Dolayısıyla turizmden, ihracattan ve ithalattan, üçünden de cari açığımızı daha kötü gösterecek veriler üretiliyordu bugüne kadar. Bu da hep yüksek çıkan net hata noksanı düzeltecek. Hata-noksan içerisinde o hata kaleminin, turizm, ihracat ve ithalatta olduğunu gördük. Bu üç alan da şimdi düzeltiliyor.”

Milli gelir nasıl arttırılmıştı?

TÜİK’in yeni milli gelir hesabı 2008’de açıklandı ancak 2007’den itibaren geçerli oldu. Daha önce cari fiyatlarla 576.3 milyar lira olarak açıklanan 2006 yılı gayrisafi yurtiçi hasılası yeni hesaplama yöntemiyle 758.3 milyar liraya çıkmıştı. 5480 dolar olarak daha önce hesaplanan kişi başına milli gelir de yöntem değişikliği sonrası 7500 dolara fırlamıştı. Bir günde 2020 dolar kişi başı gelir artışı yaşanmıştı. Yeni hesaplamada işyeri ve konut sayısında artış olmuştu. Ayrıca banka işlem ve komisyonları da hesaba dahil edilmişti. Milli gelir artışı borç oranını, bütçe ve sosyal güvenlik açığı rakamlarını da düşürmüş dışarıdaki Türkiye ekonomisi algısına olumlu etki yapmıştı.

İşsizlik oranı % 9,1

Turizm geliri 23 milyar dolar

Cari açık* 45 milyar dolar

İhracat 151.9 milyar dolar

İthalat* 216.7 milyar dolar

* 2012 11 aylık veri