Sigara ağrıları dört kat artırıyor!

ESRA TÜZÜN

Özel Kent Çiğli Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahı Prof. Dr. Kemal Yücesoy; dayanılmaz bel ağrılarına neden olan disk dejenerasyonuyla ilgili sorularımızı yanıtladı:

Disk dejenerasyonu nedir?

Disk jenerasyonu; omurlar arasındaki kıkırdakların canlılığını ve fonksiyonlarını kaybetmesidir. Aynı dejenerasyon, kalça ve diz gibi kıkırdak yapılarında da meydana gelebilir. Sorun, kendisini 30'lu yaşlardan sonra göstermeye başlar. Bu süreç; fazla kilo, ağır işlerde çalışma, aşırı spor yapma, çok sayıda hamilelik geçirme, duruş bozuklukları ve omurga eğrilikleri gibi faktörlere bağlı olarak daha erken bir zamanda da ortaya çıkabilir.

DİSKLER KURUYOR

Kimlerde daha fazla görülür?

Aslında doğal bir süreç olduğu için herkeste görülebilir. Ancak bu noktada sigara faktöründen söz etmemiz gerekir. Disk arasındaki kıkırdakları doğrudan besleyen damarlar yoktur; kıkırdaklar, kemiklerden gelen küçük damarlarla beslenir. Sigaranın en çok etkilediği damarlar küçük damarlar olduğundan, sigara içilmesi de bu süreci hızlandırır. Sigara kullanımı, bel problemi riskini dört kat artırıyor ve cerrahi sonrasındaki iyileşme sürecini belirgin olarak bozuyor. Şu anda Amerika'da sigorta şirketlerinin birçoğu, günde bir paketten çok sigara içenlerin disk hastalıklarına bağlı ameliyatları karşılamıyor.

Bu hastalıkta neden çok ağrı oluyor?

Dejenerasyonda; diskler su içeriğini, dolayısı ile esnekliğini kaybediyor. Bunun sonucunda omurganın içinden bacaklara giden sinirlerin geçtiği delikler daralıyor. Bu darlık, sinirin sıkışmasına ve dolayısıyla ağrı, uyuşukluk ve kuvvet kaybına neden oluyor. İlerleyen yaşlarda tabloya, bacak ağrıları ve kramplar da eşlik ediyor.

DİSKİN RENGİNE BAKILIYOR

Belde dejenerasyon olup olmadığı nasıl ortaya çıkıyor?

Dejenerasyon sürecini manyetik rezonans (MR) yöntemi ile rahatça görebiliriz. Diskler, normal olarak 30 yaşına kadar beyaz, 30-50 yaş arası gri, 50-60 yaş arası daha koyu gri ve 60 yaşından sonra siyahlaşıyor. Görüntüleme yöntemleri ile disklerin renkleri ve hastalığın başlayıp başlamadığı görülebiliyor.

Nasıl önlem alabiliriz?

Öncelikle bele binen yükün azaltılması çok önemli. Bunun için günlük yaşamda bazı düzenlemeler yapılabilir. Fazla kiloların verilmesi de yükü azaltacaktır. Omurga etrafında yer alan kaslar; egzersizlerle güçlendirilerek omurgaya binen yük de azaltılabilir.

ÖNCE İLAÇ VE EGZERSİZ

Tek tedavisi ameliyat mı?

Dejeneratif disk hastalığı; özellikle genç-orta yaşlarda mümkün olduğunca ilaç, istirahat, bel dostu düzenlemeler ve egzersizler ile tedavi edilmeye çalışılmalıdır. Eğer kişi günlük yaşama dönemiyorsa; ameliyat olmalı ve dinamik vida-rod sistemleri ile beli desteklenmelidir.

Ameliyat ne kadar sürüyor peki?

Ameliyatlar, genel anestezi altında yapılıyor ve yaklaşık bir saat sürüyor. Hastalar genç yaşta oldukları için hem kasları koruma, hem de kozmetik açıdan kesiler mümkün olduğunca küçük tutuluyor. Operasyonda iyi kalitede titanyum malzemesi kullanıldığı zaman, vidalar hayat boyunca vücutta kalıyor. İyi malzemenin kullanıldığı başarılı bir ameliyattan sonra, kişi hayatı boyunca o bölge ile ilgili bir sorun yaşamıyor.

DİSK DEJENERASYONU İLE BEL FITIĞI AYNI ŞEY DEĞİL

Bel fıtığı; disk denen kıkırdağın dışındaki sert kısmın yırtılması ve içindeki yumuşak kısmın, bu yırtıktan çıkması yani fıtıklaşmasıdır. Disk dejenerasyonunda ise diskin bir bütün olarak çökmesi ve taşması söz konusudur. İkisi birbiri ile çok karıştırılır. Bu karışıklık, başarısız bel ameliyatlarına neden olabilir.

Bel fıtığı ameliyatında, çıkan kısmın alınması ve diskin korunması ile çok başarılı sonuçlar alınırken, dejenerasyonda ise diskin boşaltılması, diskin direncini azaltır. Gelen yüklere karşı direnemeyen kıkırdak daha çok çökerek ve sinirlerin sıkışmasına neden olur.

Yanlış tanı konulması nedeni ile hastalardan "Ameliyat oldum ama iyi olmadım" veya "Ameliyat sonrasında ağrılarım tekrar başladı" gibi yakınmaları sık duyarız.

VİDA-ROD SİSTEMLERİ

Disk dejenerasyonu sorunu yaşayan hastaya "Eğilme, kalkma, ağır kaldırma, çok ayakta kalma, uzun süre araba kullanma" gibi yasakların konulması, halk diliyle 'yarım insan olunması'; asla kabul edilebilecek bir durum değildir. Cerrahi girişim düşünülüyorsa; beli vidarod sistemleri ile desteklemeli, böylece ikinci ameliyatın önüne geçmeliyiz.

YER ÇEKİMSİZ ORTAMDA HASTA RAHATLAR

Disklerde dejenerasyon ve buna bağlı bel problemleri; aslında ayakta durmamızdan kaynaklanıyor. Problemi yaratan şey de yer çekimidir. Yer çekimi olduğu sürece, disklerin üzerine fazla yük biniyor. Bu nedenle ağrılar yatar pozisyonda geçiyor. Yer çekimsiz ortamın yaratıldığı 15-20 günlük seanslar sonrasında, bel fıtığını tedavi ettiğini söyleyen kuruluşlar vardır. Doğrudur; yer çekimsiz ortamda diske binen yük azaldığı için sinirin üzerindeki baskı ortadan kalkar ve hasta rahatlar. Ancak uzun dönemde faydası yoktur çünkü seanslar sonrasında hasta yeniden yer çekimli ortama döner. Yıpranmış disk düzelmeyeceği için bir süre sonra yakınmalar tekrar başlar.