Tarihi böyle kaçırıyorlar

İstanbul Polisi, tarihi eserlerin yurtdışına nasıl kaçırıldığı ile ilgili rapor hazırladı. Rapora göre, çiftçiler ve defineciler tarihi eserleri buluyor. Kapalıçarşı'da antikacı/koleksiyoner olarak görünen bazı kişiler bu eserleri alıyor. Paha biçilemeyen bu hazineler kargo ve kuryeler vasıtasıyla yurtdışına çıkartılıyor.

Rakamlar ürkütücü

Emniyet Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre, 2012 yılında kültür ve tabiat kaçakçılarına yönelik 18'i planlı 470 operasyon gerçekleştirildi. Yapılan operasyonlarda 1032 şüpheli yakalandı ve 29 bin 15 kültür ve tabiat varlığının yurtdışına çıkarılması engellendi. En fazla tarihi eser İzmir 'de yakalandı. 4714 eserin ele geçirildiği İzmir'i sırasıyla İstanbul, Hatay, Afyon ve Zonguldak izledi. 2011 yılında tarihi eser kaçakçılığına yönelik yapılan 458 operasyonda toplam 4007 eser ele geçirilmişti. 2011'de yapılan operasyonlarda ele geçirilen sikke sayısı ise 20 bin 627 adet iken 2012'de sayı 22 bin 705 oldu. 2013 ilk 7 ayında sadece İstanbul'da 5168 adet eser yakalandı.

Son olarak geçen günlerde T.G. ve R.K. isimli iki kişi, Ege ve Akdeniz'de çeşitli illerden topladıkları Bizans ve Roma dönemine ait paha biçilemeyen eserleri satmak için geldikleri İstanbul'da Esenler Otagarı'nda gözaltına alındı.

Tarihi eser kaçakçılığı ile daha etkin mücadele etmek isteyen İstanbul Mali Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü de bir rapor hazırlayarak eserlerin nasıl yurtdışına kaçırıldığı ile ilgili kapsamlı bir çalışma yaptı.

Hazırlanan rapora göre; büyük medeniyetlere ev sahipliği yapmış Anadolu 'da tarihi eserler genellikle tarımla uğraşan çiftçiler tarafından bulunuyor. Bunun yanında özellikle tarihi eser ticareti ile uğraşan defineciler diye adlandırılan ve tarihi eser konusunda eksperlik yapan şahıslar tarafından yer- altından izinsiz kazı yapılarak çıkartılıyor. Daha sonra İstanbul, İzmir ve Ankara gibi büyük illerde tarihi eser ticareti yapan şahıslarla irtibat kuruluyor. Fakat bu eserleri özellikle yurtdışına satmak isteyen şahıslar daha çok İstanbul'daki şahıslarla irtibata geçiyor.

Kapalıçarşı'da satılıyor

İstanbul'da bu işle uğraşan şahısların büyük kısmının görünürde yasal olarak faaliyet gösterdikleri antikacı dükkânları bulunuyor. Bu alıcılar İstanbul'da daha çok Beyazıt Kapalıçarşı, Kadıköy ve Şişli ilçelerinde faaliyet gösteriyor. Bunun yanı sıra tarihi eser kaçakçılığı piyasasının büyük bir kısmını 'koleksiyoner' olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin belgesi bulunan şahıslar idare ediyor. Koleksiyonerlerin yasal olarak adresi belli olmak ve belirli zamanlarda denetimden geçirilmek üzere belirli yerlerde tarihi eserleri muhafaza etmelerine izin veriliyor. Ellerine geçirdikleri bir tarihi eseri Kültür Bakanlığı'na bildirmeleri için de 3 günlük süreleri bulunuyor.

Fakat bazıları bu yetkilerini kötüye kullanabiliyor. Böyle birinin bu eseri satmak üzere yakalanması durumunda eserin yeni eline geçtiğini söyleyerek kendilerini savunma yoluna gidiyor ve mahkeme tarafından hiçbir ceza almadan kurtularak yine aynı işleri yapmaya devam ediyor.

Yurtdışına kuryelerle çıkartılıyor

Tarihi eserleri yurtdışına çıkarıp uluslararası piyasada satışa sunmak isteyen şahıslar kuryeler ya da kargolar vasıtasıyla bu eserleri satıyor. Yurtdışında yaşayan ve bu işleri organize eden çok sayı da Türk vatandaşı da bulunuyor.