Meslek liselerinde büyüme 2 kat eğitim yarım

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), meslek lisesini özendirirken son sekiz yılda bu okulları seçen öğrenci sayısı da meslek lisesi sayısı da iki kat arttı. Düz liselerin kaldırılmasıyla öğrencilere sunulan seçeneklerin başında gelen meslek liselerinde bu yıl öğrenci sayısı daha da artacak. Ancak meslek liseleri iyileştirilmeye muhtaç. Eğitim-Sen'in araştırmasına göre meslek lisesi mezunlarının yüzde 49.5'i okuldaki eğitimin iş hayatı için yeterli olmadığını düşünüyor. Öğretmenlerin yüzde 59.2'sine, işletmelerin de yüzde 49.7'sine göre mezunlar, iş yaşamının taleplerini karşılamayacak düzeyde. Öğrencilerin yüzde 30'u staj yerlerinde kendilerine alanları ile ilgili görevler verilmediğini söylüyor. Yüzde 38'i “Yeniden tercih hakkım olsa meslek lisesi seçmezdim” diyor…

Eğitim-Sen İstanbul 3 No'lu Şube, ekim ayında yapılacak 5. Demokratik Eğitim Kurultayı için mesleki eğitimle ilgili ayrıntılı bir rapor hazırladı. Mustafa Özcan ve Murat Tamer tarafından hazırlanan 'Örgün Mesleki ve Teknik Eğitim Sürecine Genel Bakış' isimli raporda, İstanbul'daki bazı endüstri meslek lisesi, kız teknik ve meslek lisesi, ticaret meslek liseleri araştırıldı. Araştırmada 101 meslek lisesi mezunu, 320 meslek lisesi son sınıf öğrencisi, 120 meslek lisesi öğretmeni, 82 işletme ve kurum yetkilisi ile görüşüldü.

Araştırmayı gerçekleştiren Eğitim Sen İstanbul 3 No'lu Şube Başkanı ve aynı zamanda meslek öğretmeni olan Hüseyin Tosu, ”Meslek edinilmesi amaçlanan ve piyasadaki ara eleman ihtiyacını karşılamaya dönük tasarlanmış olan meslek liseleri, mevcut durumları itibariyle çocuk emeğinin daha çok sömürülmesinin yolunu açmıştır” diye konuşuyor.

Hüseyin Tosu, Meclis'te kabul edilen ve kamuoyunda 'Torba Yasa' olarak bilinen yasada stajyer olma yaşının düşürüldüğünü, işletmelerde 10 kişiye bir stajyer üst sınırının kaldırıldığını, stajyerlere ödenen ücretlerin 326 TL'den 257 TL'ye ve çalışan sayısı az ise 128 TL'ye düşürüldüğünü hatırlatıyor.

'İyileştirmek gerek'

Rapor, özellikle devlete bağlı meslek liselerinin altyapı açısından eksiklerini gözler önüne seriyor. Bu okullara özendirmek ve yönlendirmek dışında iyileştirmenin zorunluluğunu ortaya koyuyor. Araştırmanın çarpıcı verileri şöyle:

Liseden sonra okuyan az

Araştırmaya katılan meslek lisesi mezunlarının yüzde 71.3'ünün eğitimi lise düzeyinde kalıyor. Katılımcıların yüzde 12.9'u ön lisans, yüzde 13.9'u lisans ve lisansüstü mezunu.

Mezunların sadece yüzde 27.7'si kendisini yabancı dil konusunda yeterli görüyor. Yeterli görmeyenlerin oranı yüzde 67.3.

Mezunların yüzde 88'i iş sağlığı ve güvenliği, yüzde 90'ı mesleki alanda kendisini yeterli buluyor.

Mezunların yüzde 49.5'i okuldaki eğitimin iş hayatı için yeterli olmadığını düşünüyor.

'İş yaşamında meslek lisesini bitirmenin bir ayrıcalık olduğunu' düşünen mezunların oranı yüzde 83.6.

Pratik çözümde düz liseliden daha iyiler

İşletmeler, temel matematik bilgisinde meslek lisesi mezunlarının genel liseye göre daha kötü olduğunu (yüzde 47.6) düşünüyor. Bununla birlikte çoğunluğu (yüzde 64.6) meslek liselilerin pratik çözüm üretme becerisinin daha iyi olduğunu söylüyor.

Genel liselerin yabancı dil konusunda meslek lisesi mezunlarından daha iyi (yüzde 54.9) oldukları işletme yetkilileri tarafından ifade ediliyor. Çalışanların değişen iş hayatına uyumu konusunda yapılan karşılaştırmada katılımcılar yüzde 62.2 oranında meslek liselerinin durumunu daha iyi buluyor.

İşletme yetkililerinin yüzde 35.4'ü MEB'in mesleki eğitime önem verdiğini düşünüyor.

İşletmelerin yüzde 49.7'si “Meslek lisesi mezunları, iş yaşamının taleplerini karşılayabilecek düzeyde değil” ifadesine katılıyor. “Meslek lisesini yeni bitirmiş çalışanlar, alanlarında yeterli mesleki bilgiye sahip olmadan mezun olmakta” diyenler de yüzde 53.6.

Meslek liseleri ve işletmelerin daha fazla işbirliği kurmaları gerektiği de kabul ediliyor.

Öğrenci: MEB bize önem vermiyor

Meslek liselilerin sadece yüzde 10.6'sı kendini yabancı dil konusunda yeterli görüyor.

Öğrencilerin yüzde 12'si staj ücretini düzenli alamıyor.

Öğrencilerin yüzde 30'u staj yerlerinde kendilerine alanları ile ilgili görevler verilmediğini söylüyor.

Öğrencilerin yüzde 63.9'u okulda verilen mesleki bilginin staj pratiğinde yeterli olduğunu düşünüyor.

Öğrencilerin yüzde 34.5'i işyeri şartlarının ağır geldiğini söylüyor.

Okuldaki atölye ve laboratuvar donanımının işyerine göre daha eski olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 51.1.

Meslek liselerine MEB'in gereken önemi vermediğini düşünen öğrencilerin oranı yüzde 75.2.

Öğrencilerin yüzde 54.6'sı

“Yeniden tercih hakkım olsaydı yine meslek lisesini seçerdim”, yüzde 38'i ise “seçmezdim” diyor.

Eğitimciler: fiziki altyapı yetersiz

Öğretmenlerin yüzde 70'i bilişim teknolojisi kullanımında kendisini yeterli, yüzde 30'u yetersiz görüyor.

Yabancı dil konusunda kendisini yeterli gören eğitimcilerin oranı da sadece yüzde 21.7.

Öğretmenlerin yüzde 89.2'si MEB'in mesleki eğitime yeterli önemi vermediği görüşünde.

Öğretmenlerden yüzde 56.2'si işletmelerin de mesleki eğitime önem vermediğini, yüzde 40.8'i katkı sağlamadıklarını düşünüyor.

Eğitimcilerin yüzde 71'i meslek liselerinin fiziki altyapılarının yeterli olmadığını söylüyor.

İşletmeler ve MEB arasında yeterli işbirliğinin yapılmadığını söyleyenlerin oranı da yüzde 67.5.

Mezunun meslek bilgisi yetersiz

Öğretmenlerin yüzde 59.2'si ”Mezunlar iş yaşamının taleplerini karşılamayacak düzeyde” derken, yüzde 47.5'i de “Yeterli meslek bilgisi edinmeden mezun oluyorlar” diyor.

”Öğrenciler yeterli temel matematik bilişim eğitimi olmadan mezun oluyor” diyenler ise yüzde 85'le bir hayli yüksek bir oranda.

”Meslek lisesinden mezun olanlar kendilerini yeterli

biçimde ifade edemiyor” diyen öğretmenlerin oranı yüzde 57.5.

* Eğitimcilerin yüzde 65.8'i stajyerleri denetleyen usta öğreticilerin pedagojik yeterliliğe sahip olmadığını söylüyor.

2 milyon 300 bin meslek liseli var

Türkiye 'de mesleki ve teknik eğitimin genel orta

öğretime oranı yüzde 43. 2005-2006 eğitim-öğretim yılında 4029 meslek lisesi, 1 milyon 182 bin 637 öğrenci vardı. 2012-2013 eğitim öğretim yılında okul sayısı 6204, öğrenci sayısı 2 milyon 269 bin

651 oldu.