Kamu işletmeleri raporu yayımlandı

Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) brüt satışları, geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 24,1 artışla 98,3 milyar liraya ulaştı. KİT'lerin toplam aktif büyüklüğü de aynı dönemde yüzde 11,9 artış kaydederek 110,28 milyar liraya yükseldi.

Hazine Müsteşarlığı, 2012 yılına ilişkin Kamu İşletmeleri Raporu'nu açıkladı.

Buna göre, geçen yıl sonu itibarıyla Hazine Müsteşarlığı portföyünde toplam 29 şirket veya teşebbüs yer aldı. Söz konusu şirket veya teşebbüslerin toplam 72,84 milyar lira olan nominal sermayesinin 63,58 milyar lirası ödendi. Nominal sermaye açısından en yüksek tutar 31,1 milyar lira ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları'nın (TCDD) oldu.

- KİT'lerin performansı

Performans açısından değerlendirildiğinde geçen yıl KİT sisteminin brüt satışları 2011 yılına göre yüzde 24,1 artışla 98,3 milyar liraya ulaştı. Satışların maliyetindeki yüzde 24,4'lük artışa rağmen, faaliyet karı yüzde 45,7 artışla 4 milyar liraya çıktı. Faaliyet karındaki artış, dönem net karını da etkilerken KİT sisteminin 2012 yılı net karı 2011'e oranla yüzde 61,7 arttı ve 3,58 milyar lira olarak gerçekleşti.

Net karın artmasında enerji kuruluşlarının temel rol oynadığına dikkati çekilen raporda, şu bilgilere yer verildi:

"2012 yılı KİT Sistemi gelir tablosu ayrıntılı olarak incelendiğinde bu etki net olarak görülmektedir. Örneğin, brüt satışlardaki artış temel olarak TEİAŞ, TETAŞ ve BOTAŞ'ın brüt satışlarındaki yükseliş sonucunda oluşmuştur. Söz konusu kuruluşların brüt satışlarındaki artış ise büyük oranda elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki artıştan kaynaklanmıştır. Satışların maliyetindeki yüzde 24,4'lük toplam artış, temel olarak TEİAŞ, TETAŞ, BOTAŞ ve EÜAŞ'ın maliyetlerindeki artıştan doğmuştur."

Benzer şekilde miktar artışlarının yanı sıra elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki artıştan kaynaklanan önemli bir maliyet artışının da yaşandığı belirtilen raporda, 2012 yılında finansman giderlerinin 2011 yılına göre yüzde 76,8'lik bir düşüşle 316,3 milyon lira olarak gerçekleştiği ve bu düşüşte kur farkı giderlerindeki azalmanın etkili olduğu belirtildi.

- KİT'lerin bilanço durumu

Rapora göre, KİT sisteminin toplam aktif büyüklüğü 2012 yılında 2011 yılına göre yüzde 11,9 artışla 110,28 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde bilanço büyüklüğünün GSYH'ye oranı fazla değişmedi ve yüzde 7,8 olarak gerçekleşti.

Yabancı kaynakların dağılımı incelendiğinde, 2010-2012 döneminde kısa vadeli yabancı kaynak toplamının uzun vadeli yabancı kaynak toplamından yüksek olduğuna dikkat çekilen raporda "KİT sistemi daha çok kısa vadeli yabancı kaynaklarla finansman sağlıyor gibi gözükse de söz konusu durum ağırlıklı olarak enerji KİT'lerinin (BOTAŞ, TETAŞ, EÜAŞ vs.) birbirleriyle olan borç/alacak ilişkisini yansıtmaktadır" tespitine yer verildi.

Geçen yıl sonu itibarıyla toplam öz kaynak büyüklüğü bir önceki yıla göre yüzde 10,4 artışla 75,13 milyar liraya ulaştı. KİT Sisteminin toplam nominal sermayesi yüzde 13,3 artış göstererek 63,09 milyar liraya çıktı. KİT sisteminin toplam ödenmiş sermayesi yüzde 11,4 artarak 53,84 milyar liraya çıktı.

- İstihdam giderleri arttı

Hazine Müsteşarlığı portföyünde bulunan KİT'lerin toplam istihdam giderleri 2012 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 9,8 artışla 7,75 milyar lira olarak gerçekleşti.

2010 yılında gelir tablosuna yansıtılan toplam KİT satış ve faaliyet giderlerinin yüzde 15,7'si istihdam giderinden oluşurken bu oran 2011 ve 2012 yıllarında yükselerek sırasıyla yüzde 17,7 ve yüzde 19,3'a çıktı.

Kamu iktisadi teşebbüslerinde personel maliyetlerinin özel sektöre ve diğer kamu kuruluşlarına göre oldukça yüksek olduğuna işaret edilen raporda, "KİT'lerde bir çalışanın işverene maliyeti 2012 yılında memurlar ve sözleşmeli personel için aylık ortalama 3 bin 944 lira işçiler için ise aylık ortalama 5 bin 40 lira olarak gerçekleşti" bilgisine yer verildi.