Bazı emekli aylıkları asgari ücretin altına düşebilir
Emeklilik sisteminde yapılan değişikliklerin ardından, bazı emekli aylıkları asgari ücretin altına düşebilir. Bu gelişmede emekli aylıklarındaki alt sınırın kaldırılması etkili oluyor
Sosyal Güvenlik Reformu çerçevesinde emeklilik sisteminde yapılan değişiklikler,
bazı emekli aylıklarının asgari ücretin altına düşmesi riskini doğurdu. Bu sonuçta,
aylık bağlama oranlarının düşürülmesi, emekli aylıklarındaki mevcut 'alt sınır'ın
kaldırılması ve yeni düzenlemeye aylık bağlama oranının yüzde 90'ı geçemeyeceği
yönünde hüküm konulması etkili oldu.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı, önceki gün TBMM Genel
Kurulu'nda kabul edildi. Yasa 1 Ocak 2007'de yürürlüğe girecek.
Özel bir yöntem
Yeni yasaya göre, mevcut düzenlemede emekli aylıkları için uygulanan 'alt sınır'
yürürlükten kalkacak. Yani çalışanların kanun yürürlüğe girdikten sonraki dönem
için hesaplanacak aylıkları 'alt sınır'dan az olsa bile, bugüne kadar olduğu
gibi yukarı çekilmeyecek. Özel bir yöntemle hesaplanan ve uygulamasına son verilecek
olan 'alt sınır'ın bugüne kadar asgari ücret düzeyi ve üzerinde belirlendiğine
işaret edildi.
Bağlama oranı
Emekli aylıkları halen Emekli Sandığı'nda yüzde 3, SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 2.6
olan yıllık emekli aylığı bağlama oranı ile belirleniyor.
Buna göre Bağ-Kur'lu ve SSK'lılar çalıştığı her yıl için emekli aylığının yüzde
2.6'sını, Emekli Sandığı iştirakçisi yüzde 3'ünü kazanıyor. Yasayla birlikte
bu oranlar 2016'ya kadar her 360 gün için yüzde 2.5, 2016'dan sonra ise yüzde
2 olarak uygulanacak. Bu da emekli aylıklarının düşmesinde etkili olacak.
Aylık neydi, ne olacak?
Yasanın yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2007'den sonra yapılacak TÜFE ve prime esas
ortalama kazanç artışları sıfır kabul edilerek, memurlar için ek gösterge ve
derece dikkate alınmaksızın yapılan hesaplamalar emekli aylıklarındaki düşüşü
net bir şekilde gösteriyor.
Bir örnek
Yukarıdaki varsayımlara göre yapılan hesaplara göre, 30 yıl çalışan ve aylık
ortalama prime esas kazancı 600 YTL olan SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı iştirakçilerinin
emekli aylıkları eski ve yeni sistem uyarınca şöyle olacak:
Mevcut düzenlemeye göre bu şartlardaki memur 480 YTL, işçi ve esnaf ise 435
YTL emekli aylığı alıyor. Yeni düzenlemeye göre 2037'de emekli olacak işçi,
memur ve esnaf 387 YTL alacak.
Bugünkü mevzuata göre aylık ortalama prime esas kazancı (çalışma hayatı boyunca
aldığı aylıkların ortalaması) 500 YTL olan ve 25 yıl çalışan bir SSK'lı yaklaşık
325 YTL emekli aylığı alıyor. Söz konusu çalışan 1 Ocak 2007'de sigortalı olursa
ve 25 yıl çalışırsa 272.5 YTL alacak.
Asgari ücretten az aylık
Tasarı yasalaştığında aylık bağlama oranı yüzde 90'ı geçemeyecek. Örneğin, 50
yıl boyunca çalışan ve prime esas kazancı 600 YTL olan bir SSK'lının oranı yüzde
120.5 olmasına karşın, şimdi bu yüzde 90'ı geçemeyecek. Böylece aylık ortalama
prime esas kazancı 600 YTL olduğu kabul edilen bir çalışan yüzde 102.5 üzerinden
hesaplandığında 615 YTL aylık alırken, bu miktar 540 YTL'ye düşecek. 30 yıl
çalışan bir asgari ücretli (prime esas kazancı 550 YTL) mevcut mevzuata göre
398 YTL, yeni düzenlemeye göre ise 354 YTL alacak.
Genel Sağlık Sigortası
Bu çerçevede, tüm çalışma hayatını asgari ücrete tabi olarak tamamlayan bir
sigortalıya, 50 yıl çalışsa dahi asgari ücretten düşük bir emekli aylığı bağlanabilecek.
Öte yandan, Genel Sağlık Sigortası ile de birçok yeni düzenleme getiriliyor.
Buna göre, eşi doğum yapan erkeğe 6 ay emzirme yardımı ödenecek. Çocuğu olmayan
kişinin 2 kere tüp bebek tedavi masrafı karşılanacak. Ayakta tedavide hekim
ve diş hekimi muayenesi için 2 YTL alınacak. Estetik amaçlı sağlık hizmeti ise
kapsam dışı olacak.
milliyet