Kentsel dönüşüm dar gelirliyi vurdu
Kentsel dönüşümün dar gelirli ailelere büyük bir yük oluşturduğunu belirten Doç. Dr. Asuman Türkün, “Ek maliyetler ve yetersiz ödemeler nedeniyle 600 aile borçlarını ödeyemeyince evlerini terk etti” dedi
ÖZGE ÖZDEMİR
Türkiye'nin kentsel dönüşümle ilgili en kapsamlı araştırmalarından "Mülk Mahal İnsan: İstanbul'da Kentsel Dönüşüm" İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından yayınlandı. Doç. Dr Asuman Türkün liderliğindeki ekip tarafından yürütülen araştırma, Başıbüyük, Derbent, Aydınlı, Tarlabaşı, Tozkoparan ve Bezirganbahçe bölgelerini içeriyor. Türkün, 1362 haneden 6 bin 101 kişiyle yapılan araştırmayla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Bu mahallelerde en büyük kaygı nedir?
Borçlanma ve borç ödeme güçlüğü başta geliyor; ailelerin ekonomik koşulları ve hane gelirleri hesaba katıldığında bu son derece gerçekçi bir kaygı. TOKİ'nin dahil olduğu dönüşümlerde, genellikle bankaya aylık 400 TL civarında borç ödeme zorunluluğu ve apartman yaşamının getirdiği ek maliyetler dar gelirli hane halklarının çoğu için zorlayıcı. Kiracılar arasında ise ucuz kiralık ev bulamama kaygısı öne çıkıyor. Sosyal ilişkilerin kaybedileceği kaygısı, kentsel dönüşüme ilişkin yeterli bilgi verilmediği ve fikir sorulmadığı noktasında ciddi şikayetler var.
'Banka evlere el koyuyor'
En çok hangi mahalleler etkilendi?
Tarlabaşı'ndaki yıkımlarda yaptığımız görüşmeler, hanelerin hepsinin ciddi kayıplara uğradığını gösteriyor. Baskı ve konutlar için yapılan yetersiz ödemeler, dar gelirli mülk sahiplerinin konutlarını ve birikimlerini kaybetmelerine yol açtı. Zor koşullarda mülk sahibi olmuş ailelere yeni bir yaşam kuracak ödeme dahi yapılmamış, kiracılar ise sadece taşınma parası verilerek hızla mahalleden tahliye edilmiştir. Ayazma ve Tepeüstü'ndeki gecekondulardan tahliye edilen 1400 aile Bezirganbahçe'deki TOKİ Bloklarına yerleştirildi. 2009'da 600 aile borçlarını ödeyemeyerek bu bölgeden ayrıldığı, diğer bir deyişle "mülksüzleştiği" görülmüştür. İş kayıplarının yaşandığı dönemlerde banka borçlarını ödemek imkansızlaşmakta ve banka evlere el koymaktadır.
Kentsel dönüşüm, mahallelinin siyasete katılımını nasıl etkiledi?
Dönüşüm tehdidini yakından hisseden ve bu konuda bilgilendirmenin yapıldığı mahallelerde derneklerin kurulduğu, insanların evlerinin yıkılmasını engellemek veya dönüşümün mağduriyet yaratmaması için mücadele verdiği görülmekte. Tüm mahallelerde kentsel dönüşümle bağlantılı dernekler var. Mahalle sakinlerinin giderek daha politik ve daha sert bir muhalefet oluşturduğu gözleniyor.