Cumhuriyet'in ilanından önce subay maaşlarına neden zam yapıldı?
Cumhuriyet'in ilanından kısa bir süre önce Subay maaşlarına neden zam yapıldı? Araştırmacı - Yazar Said Alpsoy bugüne kadar gündeme gelmeyen o zammın sebebini açıkladı.
Kanal A'da yayınlanan ve Sadık Yalsızuçanlar'ın sunduğu 'Resmi Tarih'ten Gerçek Tarihe' programının daimi konuğu Araştırmacı Yazar Said Alpsoy, Cumhuriyetin ilanından önce subay maaşlarına yapılan zammı değerlendirdi.
İşte Said Alpsoy'un konu hakkındaki açıklamaları:
21 Ekim 1923, Meclis'in hararetli gündemi, subay ve tahsisatların maaşlarına yapılacak olan kuvvetli zam. Bu olay Cumhuriyetin ilanı konjektürü içerisinde kimsenin doğru değerlendiremediği, doğru yere oturtamadığı, farkına varamadığı ama aslında hayati bir detay.
Atatürk, Osmanlı geleneğinden yararlandı
Cumhuriyetin ilanına 8 gün var ama Meclisin gündemi subay ve tahsisatlarına kuvvetli zam yapılması. Bu ne alam ifade eder? Bu şuraya oturur:
Şimdi hepimiz tarih bilgilerimizi yoklayalım. Osmanlı'dan beri gelen, ilk uygulaması 1440'lı yıllara dayanıyor. 2. Murad'ın Fatih Sultan'ı tahta çıkarma girişimlerinden birisi vuku bulduğunda, Yeniçeri Ocağı cülus bahşişlerinin onlara yetmediği gerekçesi ile Edirne'de küçük isyan düzenlediler. Yani 1440'lardan gelen gelenek; padişah yenilendiğinde, yeni padişah tahta çıktığında cülus bahşişi dağıtılır.
Bu anlamda padişah da yenileniyor diyebiliyoruz. Ama bu bir sene önce kaçan Vahdettin'in yerini Mustafa Kemal'in alması değil, daha da ötesinde rejim kökten değişiyor. Bu olayda da cülus bahşişi dağıtılıyor.
Bu gelenek burada da bitmedi. 3 Mayıs 1960 gününde meclis gündemine subayların maaşlarına zam konusu getirilmişti. Ama darbe mekanizması çalışmaya başlamıştı, gerçekleştirilemedi. 27 Mayıs'ta subay maaşlarına dev zam yapıldı.
Ekim 1923' geri dönersek, subay maaşları ilandan bir iki gün önce ciddi zam gördü. Gelenek yerine getirildi.
Atatürk'ün 21 Ekim 1923'te mecliste yapmış olduğu konuşmadan alıntı:
"Memleketimiz ve milletimiz her ne vakit felaketlere maruz kaldıysa, hiç şüphesiz ki vatan evladı memleket evladı, en büyük fedakarlığa katlanmaktan çekinmemiştir. Yalnız bütün bu memleket evladını vatanının müdafaası için ölüme sevk etmek sorumluluğunu üzerine alan ve aynı zamanda onların ilerisinde göğsünü düşman kurşunlarına geren subaylardır, komutanlardır."
Yani bu içinde çiftlik kelimesi de geçen George Orwell'a ait bir hikayeyi, orada duvara yazılmış olan onun birinci maddesini hatırlatıyor. O çiftliğin duvarına yazılan anayasanın birinci maddesi de diyordu ki; "Bütün ...'lar eşittir, ...'lar daha da eşittir" Burada bunu çağrıştıran bir durum söz konusu.