300 bin euroluk pompa kurtaracaktı

YASEMİN SALİH

Türkiye daha Soma'nın acısını unutmadan bu kez de Ermenek'teki 18 madenci için acı çekiyor. Has Madencilik'e ait kömür işletmesi çalışanları için umutlar tükenirken, "keşke"ler can yakıyor. Daha fazla kazanç uğruna yapılmayan yatırımlar tepki çekiyor. Madeni basan yaklaşık 10 tonluk suyun boşaltılma işlemindeki yetersizlik, organizasyonsuzluk günlerdir herkesin gözü önünde. Oysa işin uzmanlarına göre Türkiye'deki madenlerde su baskınları gaz sızıntısından bile daha sık görülen bir risk. Bu nedenle maden işletmecilerinin gerek maden içi gerekse dışında yapması gereken yatırımlar var.

HAVUZ OLMALIYDI

Yıllarını madenler, tünel inşaatları gibi büyük yatırımlardaki suların tahliye edilmesi işine vermiş mühendis Özden Ertöz'e göre Ermenek'te kendi mesleği açısından en büyük eksik bir çökertme havuzunun olmaması. Vansan adında kurduğu şirketle madenler başta olmak üzere birçok işletmeye dalgıç tipi drenaj pompası üreten Ertöz, "80 yaşındayım. Birçok madene pompa ürettim. Ermenek'teki gibi 350 metreden kömürlü suyu pompalayacak bir cihazı koca bir TIR'a yüklemeniz gerekiyor. Bunun montajı da günler sürer. Oysa arada bir çökertme havuzu olsaydı çok daha ucuz ve kolay bir şekilde bu su boşaltılırdı" dedi.

YATIRIM YAPILMIYOR

Peki diğer ülkelerdeki işletmeler neler yapıyor? Uluslararası su tahliye gereçleri şirketi Wilo'nun Türkiye Genel Müdürü Ercüment Yalçın, işin özünün bilinç ve denetim olduğunu söylüyor. Yalçın'a göre Türkiye'deki kömür işletmeleri su tahliye pompaları için ciddi yatırımların altına girmiyor. Yalçın, "Genellikle bakır, altın, krom madenlerinde büyük yatırımlarla dalgıç tipi drenaj pompaları kullanılıyor. Çünkü çıkardıkları ürünün her gramı çok değerli. Ancak kömür ucuz. Bu nedenle böyle bir yatırıma girmiyorlar" diye konuştu. Yalçın, Türkiye'de pompa sektörünün yıllık 500 milyon euroluk büyüklüğe sahip olduğunu, bunun 20 milyonunu dalgıç tipi drenaj pompalarının oluşturduğunu söyledi. Yalçın'a göre Ermenek'teki gibi 350 metre derinlikte bir madenden kömürlü suyu boşaltmak için yaklaşık 300-500 bin euro değerinde bir pompa gerekiyor.

SU BASKINI İÇİN PLAN YAPILMALI

ErcümentYalçın, Türkiye'de belediyeler, maden işletmeleri, sivil toplum kuruluşları ve pompa üreticilerinin bir araya gelerek Ermenek'teki gibi bir felaket durumunda neler yapılabileceğine dair eylem planı hazırlamaları gerektiğini belirtti. Yalçın, "Bu tür büyük su baskınları senaryolandırılmalı. Tedbirler, kurtarma planı çıkarılmalı. Biz pompa üreticileri olarak her türlü desteği veririz. Ancak AFAD'ından yerel yönetimlere herkes birlikte hareket etmeli ki bir daha böyle acılar yaşanmasın" dedi.