Aşırı sıcak hava komaya sokabilir

Türkiye'de son 1 haftadır etkili olan kavurucu sıcaklar günlük hayatı olumsuz etkiliyor. Aşırı nemle birlikte sıcaklıkların 32 derecenin üzerine çıkmasıyla "sıcak sendromları" görülmeye başlanıyor. Sıcakların olumsuz etkileri özellikle 4 yaşın altındaki çocuklar ve yaşlılarda ciddi riskler oluşturuyor. Güneş çarpması ve sıcak kramplarının yanı sıra ruh sağlığını da olumsuz etkileyen aşırı sıcaklar, sinirlilik, uyku bozukluğu gibi sorunlara da yol açabiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Dahiliye Bölümü'nden Prof. Dr. Birsel Kavaklı'nın sıcaklık hastalıklarına karşı alınması gereken önlemler ve sıcak günlerde sağlıklı kalmanın yolları hakkındaki uyarıları şöyle;

Sinir sistemi bozuklukları

Hava sıcaklıklarının arttığı dönemlerde en çok karşılaşılan sağlık sorunu sıcak çarpmasıdır. Sıcak çarpması yüksek ateş, terleyememe, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, bulantı ve nabız hızlanması gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Çocuklar, yaşlılar, kronik rahatsızlığı olan ve açık tenli insanların daha fazla etkilendiği sıcak çarpmasında, komaya kadar gidebilen sinir sistemi bozuklukları yaşanabilmektedir. İlerleyen aşamasında algılama ve koordinasyon yeteneği ile görme bozukluğu, göz çukurlarının belirginleşmesi ve bilincin kaybolması ortaya çıkabilir.

Baygınsa sıvı verme!

Sıcak çarpması ciddi bir sağlık sorunudur ve erken müdahale edilmediğinde uzun süreli komplikasyonlarla sonuçlanabilir. Serinletici önlemler alarak hastayı yavaş yavaş soğutmak ve sıvı takviyesi yapmak gerekir. Öncelikle hastanın giysilerinin çıkarılıp, esintili ve serin bir yere alınması çok önemlidir. Sıcak çarpması geçiren kişinin bilinci yerinde değilse, yarı baygın veya nöbet geçiriyorsa kesinlikle ağzından sıvı verilmemesi gerekir. Kişinin bilinci açıksa tuzlu ayran içirilebilir. Böyle durumlarda hiç vakit kaybetmeden bir sağlık merkezine başvurmak gerekir.

Kramplara karşı ayran

Aşırı sıcaklarda vücudu tehdit eden başka tehlike de sıcak kramplarıdır. Terleme ile kaybedilen su ve tuzun sadece su içilerek karşılanması yeterli değildir. Bu durumda kanda sodyum değeri düşük olarak kalacağından, sıcaklara bağlı kramplara neden olacaktır. Kramplar, kısa sürelidir ancak tekrarlayıcı olması nedeniyle can yakıcı olabilir. Genellikle bacak ve karın bölgesinde gözüken kramplarda sakin olmak gerekir. Heyecan yaşanan krampın etkisini daha da artırabilir. Kramp durumunda hastanın serin bir yerde dinlenmesi sağlanmalıdır. Dinlenme sonrası krampta azalma olmadıysa, 1-2 bardak tuz içeren sıvı alınmalıdır. Kramp girmiş kasa, kesinlikle masaj yapılmamalıdır.

Sıcak zehirlenmelerinden çocuklarınızı koruyun

Sıcak havalarda zehirlenme ve buna bağlı olarak ishal vakalarında artış yaşanıyor. Deniz kenarında ve havuzda çok fazla vakit geçiren çocuklar ishal ve besin zehirlenmesi tehlikesine karşı daha fazla risk altındadır. Bakteriler sıcak ortamlarda daha çabuk ürerler ve besinler daha çabuk bozulurlar.

Bunun yanı sıra hijyen kurallarına dikkat edilmeden yapılan yemekler, iyi yıkanmayan sebze ve meyveler, bağırsak enfeksiyonlarına davetiye çıkarabilir. Bir yemeğin üstüne konan sineğin bıraktığı bakteri bile üreyerek hastalığa yol açabilir.

Hijyen kurallarıyla birlikte sindirimi daha kolay besinler tercih edilmelidir. Ağır, salçalı ve yağlı yemeklerden uzak durulmalı, bunun yerine bol sebze ve meyve tüketilmeye özen gösterilmelidir. Haşlanmış sebzelerle yapılmış yemekler ve zeytinyağlılar tercih edilmelidir.

Vitamin yerine meyve sebze

Sıcak havalarda daha enerjik daha zinde olabilmek adına ek vitaminler alınmasına gerek yoktur. Yetişkinlerde olduğu gibi düzenli meyve sebze tüketen çocuklara da ek vitamin verilmesi gerekmez. Hayvansal ve bitkisel proteinler ile vitaminler mutlaka doğal besinler yoluyla alınmalıdır. Bununla birlikte günde en az 2-2,5 litre su tüketilmesi çok önemlidir. İçilen çay ve gazlı içeceklerin su tüketim oranını düşürdüğü unutulmamalıdır. Sıcakların etkisiyle yaşanan su kaybının telafi edilmesi için susamayı beklemeden her saat su içilmelidir.

Islak tişört hasta edebilir

Güneşin zararlı etkilerinden korunmanın en basit yolu şapka veya şemsiye kullanmaktır. Sıcağın etkisini azaltmak için şapkanın ıslatılarak kullanılması yararlı olabilir. Serinlemek için ıslak kıyafetlerle rüzgarda kalmanın çare olmadığı bilinmelidir. Sürekli ıslak şapka ya da kıyafetle uzun süre rüzgara maruz kalmak, fibromiyalji adı verilen kas ve iskelet sistemi hastalıklarına yol açabilir.

Pamuklu nevresim

Sıcak ve rutubet rahat uykuyu imkansız hale gelebilir. Uyku düzenindeki bozulmalar sağlık sorunlarını da beraberinde getirebilir. Akşam ağır ve yağlı yemekler ile kafeinden kaçınılmalıdır. Yatak odasının havadar olması uyku için önemli bir etkendir. Çarşaf, pike ve yastık kılıfının bile pamuklu ürünlerden seçilmesi rahat bir uyku için önemli bir detaydır.

Çorapsız ayakkabı

Sıcak havalarda kıyafet seçimi doğru yapılmalıdır. Hafif, teri emen, ince, pamuklu, bol giysiler giyilmelidir. Ayaklarda mantar oluşumunu engellemek için pamuklu çoraplar giyilmelidir. Ayakkabılar çorapsız giyilmemeli, her gün yıkandıktan sonra iyice kurulanmalıdır.

Şişkinlikler için soğuk su

Sıcaklarda dokularda su toplanması el ve ayaklarda şişkinliklere neden olabilmektedir. Sıcaklarda yaşanan el ayak şişmesi nedenlerinden biride hareket kısıtlılığıdır. Soğuk uygulama yapılarak bu ödemin azalması sağlanabilir. Eğer el ve ayak şişlikleri zaman içerisinde geçmiyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Ilık duşla yorgunluk atın

Sıcak yaz günlerinde daha sık görülen, sosyal yaşamı ve iş performansını etkileyen kronik yorgunluk şikayetlerinde artış yaşanmaktadır. Sıcaklara bağlı olarak ortaya çıkan kronik yorgunluktan kurtulmak için, dengeli beslenme ve düzenli uyku önemlidir. Soğuk ya da sıcaksu yerine ılık suyla alınacak duş, canlandırıcı etki yaratabilir.

Yaşlılar ve hamileler 6 saat dışarı çıkmasın

Sağlık için güneş ışınları her ne kadar gerekliyse de uzun vadede deri kanserlerine neden olabileceği unutulmamalıdır. Uzun süre ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalanlarda erken yaşlanma, ciltte deformasyon, leke ve cilt kanseri risklerini artırmaktadır. Deri tipi ne olursa olsun belli bir sürenin üstünde güneş ışınlarına maruz kalınması, UV ışınlarının erken, orta ve geç dönemde etkileri olacaktır. Özellikle çocuklar, yaşlılar, hamileler ve kronik hastalığı olanlar güneş ışınlarının dik geldiği Sabah 10.00 ile 16.00 saatleri arasında dışarıya çıkılmamalıdır. Egzersizler havanın serin olduğu akşam ya da sabah yapılmalıdır.

Klimaya dikkat!

Sıcak havaların vazgeçilmezi klimalar klimalar doğru kullanılmadığı zaman birçok hastalığa neden olabilir. Özellikle çocuklar, yaşlılar, üst ve alt solunum yolu ile ilgili problemi olanlar klima kullanımına daha fazla dikkat etmelidirler. Zatürrenin en önemli nedenlerinden birinin klima olduğu unutulmamalıdır. Yatarken klimaları düşük ısılarda bırakmak yerine 23-24 derecelerde çalıştırmak daha doğrudur. Ortamdaki nem kişide rahatsızlık yaratacağı için klimaların nem alıcı özelliğini devreye sokmak daha sağlıklı olacaktır. Evlerde kullanılan klima gibi otomobillerde de soğuk havanın direk vurmasından kaçınılmalıdır. Klimaların direkt olarak kişinin üzerine soğuk hava üflemesi, yüzdeki sinir kılıfı üzerine etki ederek, ödem ve yüz felci oluşturabilir.