'Eşe dosta torpil yolsuzluktur'

Sayıştay, Türkiye'nin çözemediği kamuda işe akraba, eş dost, arkadaşların yerleştirilmesi uygulaması olan 'torpili' kamu kaynaklarından çalınması ve 'yolsuzluk' sınıfına alıyor.

Sayıştay'a örnek olacak uluslararası yolsuzlukları önleme rehberinde bir ihalede yolsuzluk yapılıp yapılmadığının kolayca anlaşılabilmesi ipuçları sayıldı.

Sayıştay Uzman Denetçisi İbrahim Uzunöz, 'Asya Sayıştayları Birliği' tarafından ulusal denetim kuruluşlarının yolsuzlukla mücadelede başvuracakları uluslararası standartları belirleyen Yolsuzluk ve Sahtecilikle Mücadele Rehberi'ni Türkçeye çevirerek yayımladı. Sayıştay dergisinde yayınlanan rehberde yolsuzluk için "Kökleri ülkenin tarihi, politik ve ekonomik gelişimi, bürokratik geleneklere ve uygulanan politikalara dayanmakla beraber kurumların zayıf olduğu ve ekonomik politikaların pazar ekonomisini yozlaştırdığı durumlarda daha da artma eğilimindedir." denildi.

Türk Sayıştayı'na da rehberlik edecek metinde, Türkiye'de hiçbir yönetimin çözemediği eş dost, akraba, arkadaşların kamu kurumlarına yerleştirilmesi uygulaması kamu kaynaklarının çalınması çerçevesinde değerlendirilip 'yolsuzluk' kapsamında sayıldı.

Sayıştay'a göre yolsuzluk türleri:

- Bir kimsenin görevini yaparken nüfuzunu bir işi yapması ya da yapmaması şeklinde kullanması karşılığında rüşvet verme, alma, teklif etme ya da teşvik etme.

- Yalan beyan sonucu ekonomik ve mali kayba uğrama.

- Güven ilişkisinin kötüye kullanılması sonucu mal edinme.

- Sahte çek, bir paranın bankada karşılığı olmadan bir kimse tarafından çekilmesi.

- Kişinin tahsilat yapılan ticari alacaklardan nakit çalması.

- Menfaat çatışması, kişinin bir iş ilişkisinde gizli ekonomik ve kişisel menfaati.

- Naylon fatura kullanılması.

- Kuruma alınan malın kişisel menfaat için kullanılması.

- Hileli fiyat teklifi, fiyat belirleme anlaşmaları.

- Hakediş ödemeleri yolsuzluğu.

- Yüksek ya da düşük faturalama.

- Haraç alma.

- Akraba ve eş dost kayırıcılığı. Kamu kurumu kaynaklarının akrabaların ve arkadaşların yararına kanunsuz olarak kullanılması.

- Yasal olmayan kazanç sağlayacak şekilde ortaya çıkan adam kayırıcı nitelikteki işe alma.

- Vergi hesaplarındaki gelir kaybı ya da vergi sorumluluğundan kaçınma.

- Kamu kaynağının personelin kişisel ihtiyaçların temini için kullanılması.

- Şartnamenin iş verilecek müteahhide göre düzenlenmesi.