Türk Böbrek Vakfından Bakan Müezzinoğlu'na mektup

YEŞİM SERT KARAASLAN

Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, Etik Kurulun "üçüncü şahıslardan" organ nakline izin vermeyen kararının, mahkeme tarafından iptal edilmesi üzerine, Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu'na mektup göndererek, "nakil için yasa dışı yollara başvurulmaması için tedbir alınması"nı talep etti.

İstanbul 5 ve 6. İdare Mahkemelerince, Organ Nakli Başvuru Değerlendirme Etik Komisyonu'nun, akraba dışı donörden nakle, "alıcı ile verici arasında etik ve yasal olmayan bir durum bulunmadığı kanaati oluşmadığı" gerekçesiyle izin vermediği iki işlemi iptal etmişti.

Mahkemelerin ortak gerekçesinde, hastaların yaşaması için nakil dışında bir tedavi bulunmadığına işaret edilerek, Etik Komisyonunun nakle izin vermeme gerekçesinin "yazılı olması ve somut bilgilere dayanması" gerektiğine hükmedilmişti.

Karar üzerine, Türk Böbrek Vakfı Başkanı Erk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sağlık Bakanı Müezzinoğlu'na mektup göndererek, herhangi bir ihlal olmaması için gerekli önlemlerin alınması talebinde bulunulduğunu söyledi.

Erk, mektubunda şunları ifade etti:

"Etik Kurullar, kendilerine yapılan müracaatlardaki bilgi ve belgeleri incelemeleri sonunda, olumsuz karar almalarının nedenleri için raporlarına bilgi yazmaları ve belge eklemeleri de etik olmayacaktır. 'Verici ile alıcı arasında bir menfaat ilişkisi vardır', yazılması ve belge eklenmesi de doğru değildir. Ayrıca yine söz konusu iki kararın incelenmesinde bazı paragrafların aynı yazılmış olduğu görülecektir.

2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanunun 6. Maddesi Mahkemelerce yanlış değerlendirildiği görüşündeyiz. Çünkü, bu maddede yazılı kişilerden organ ve doku alınması için verilen bağış beyanı, beyin ölümleri gerçekleşip kadavra olma halinde organ bağışı için geçerli bir maddedir. Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinin 16. Maddesi canlı verici bağışlarının kimler arasında yapılacağı açık olarak belirtilmiştir.

Akraba dışı canlı vericilerden organ bağışı ile organ nakline karar yetkisi konusunda uzman olan Etik Kurullara verilmiştir. Etik Kurulların karar verecekleri konu hakkındaki hassasiyetleri ve uzmanlıkları tartışılmazdır. Olumsuz kararın tartışılmaz şekilde geçerli olması gerekir. Aksi takdirde mahkeme kararlarında da yazıldığı üzere, Etik Kurulların olumsuz kararlarına karşın, 'organ bağışı ve naklinin bedel ya da başka bir çıkar karşılığı yasal ve etik olmayan bir amaçla yapıldığı yolunda hukuken geçerli ve somut herhangi bir bilgi ve belgenin bulunmadığı' gerekçesi ile idari işlemler iptal edilirse, alıcı ve verici herhangi bir menfaat karşılı anlaşarak süreci planlarlar ve organ ticareti ortaya çıkar.

Çünkü hiçbir akraba ilişkisi olmayan ve hiçbir menfaati olmayan canlı vericilerin ameliyat risk ve komplikasyonunu göze alarak, organlarını tanıdığını ifade ettiği bir kişiye bağışlaması son derece manidardır. Etik Kurulların Kararlarının, İdare Mahkemelerince iptal edilmemesi yönünde gerekli tedbirlerin alınmasını talep ederiz."