'Kömür işletmelerinde ek maliyete destek verilecek'

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, yer altı kömür sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin ek maliyet artışlarının karşılanmasına destek verilebileceğine ilişkin düzenlemeyi kabul etti.

AK Parti Isparta Milletvekili Süreyya Sadi Bilgiç başkanlığındaki komisyonda, Askerlik Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın görüşmeleri 3. gününde devam ediyor.

Komisyonda, yaklaşık 3,5 saat süren görüşmede Maden Kanunu'na geçici bir madde ekleyen düzenleme kabul edildi.

Kabul edilen maddeye göre, linyit ve taş kömürü çıkaran özel hukuk tüzel kişilerinin ruhsat sahibi olarak işlettikleri yer altı maden işletmelerinde, fazla çalışma ücreti, yıllık izinlerin artırılması, çalışma süresinin 37,5 saate düşürülmesi, çalışanların ücretinin 2 asgari ücretten az olamayacağı nedenleriyle oluşan maliyet artışlarının karşılanmasına ilişkin destek verilebilecek.

Bu destekler, bakanlık bütçesine konulan ödeneklerden karşılanacak. Maliyet artışlarına ilişkin usul ve esaslar, bunların uygulanma süreleri bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek.

- "Hayat suyu"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Ali Rıza Alaboyun, bu düzenlemenin, özel sektör madenciliğine hayat suyu getireceğini ve ton başına da çalışan işçi başına da olabileceğini ifade etti.

Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürü Mustafa Aktaş, kanunun yürürlüğe girdiği 11 Eylül 2014 tarihi ile 31 Aralık 2014 tarihleri arasında, 5 firmanın, kendileri için 2 milyon 86 bin 806 ton kömür ürettiğini bildirdi.

Aktaş, TKİ'nin, bunun karşılığında firmalara kanundan kaynaklı olarak asgari ücretin 2 katına çıkarılması, çalışma saatlerinin düzenlenmesi, yer altı işçilerine 4 gün ücretli izinlerine ek yapılması nedeniyle 18 milyon 331 bin lira ödediğini kaydetti.

1 Ocak- 31 Aralık 2015 tarihinde 5 firmanın, 8 milyon 59 bin 315 ton kömür üretimi gerçekleştirdiğini, karşılığında kanundan gelen farktan dolayı 139 milyon 205 bin lira ödeme yapıldığını anlatan Aktaş, ortalama ton başına 17 lira 27 kuruş fiyat farkı ödendiğini belirtti.

TKİ'nin firmanın ürettiği kömürün tamamını aldığına, sözleşmeleri ton başına olduğu için ton başına bedel ödediğine işaret eden Aktaş, "Kanundan önce, kömüre karşılık herhangi bir firmaya ton başına 70 lira 63 kuruş öderken, kanundan dolayı firmalara yansıtılması gereken 9,98 kuruş ilave edilerek, 2014'te kömürü 80 lira 61 kuruştan aldım" dedi.

Aktaş, TKİ'nin Kütahya'da, kendi imkan ve işçileriyle yer altında yaptığı üretimin maliyetinin 242 lira 68 kuruş olduğunu açıkladı.

Soma kazasından önce 2013'te 106 milyon ton kömür tüketiminin 80 milyon tonunun yerli, 26 milyonun ithal olduğunu aktaran Aktaş, "Soma kazasından sonra gelen düzenlemeler, maliyet artışları, ithal kömür fiyatlarındaki düşüş eğilimleri üretim kayıplarını getirdi. 2014'de 80 milyon tonluk yerli üretim 24 milyon ton azalarak 56 milyona geriledi. İthal kömürün 26 milyon olan payı 32 milyon tona çıktı. 2015'te ithal kömürün payı 35 milyon tona çıkardı, yerlinin payı 40 milyon tona geriledi" diye konuştu.

- "Destek miktarı 250 milyona ulaşabilir"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Fatih Dönmez, bu işletmelerde 6 bin 121 işçi çalıştığını, bu ek maddeyle, asgari ücretin bütçeden karşılanması halinde 133 milyon 699 bin liralık ek destekleme olacağını belirterek, "Bu işletmeleri teşvik edebilir. Eğer Soma kazasından önceki seviyeye ulaşırsa o tarihteki rakam 11 bin 472. Bu takdirde destek miktarı 250 milyon liraya ulaşmış olacak" dedi.

Komisyon Başkanı Süreyya Sadi Bilgiç, işverene kişi başı maliyetin bin 800 lira olduğunu bildirdi.

Tasarı üzerindeki görüşmeler devam ediyor.