2 Temmuz itibarıyla kira zamları böyle hesaplanacak

ÖSYM, hafta sonu iki elektronik sınav yapacak

İşte Cumhurbaşkanlığı kavgasının gerçek sebebi: Bürokrat atama sıkıntısı

Kaynak : Referans

Haber Giriş : 28 Aralık 2006 08:12, Son Güncelleme : 15 Ağustos 2021 18:58

Yazdır

Devletin üst düzey kadroları Köşk'ün onayı olmadan atanamıyor. Sezerin veto ettiği 17 üst düzey atama yeni Cumhurbaşkanını bekliyor.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in görev süresi dolarken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'nın Cumhurbaşkanlığına aday olması ihtimali üzerinde bir dizi tartışma sürüp gidiyor. Eşi Emine Erdoğan'ın türbanlı olması nedeniyle Erdoğan'ın uygun bir aday olmadığı sık sık dillendirilirken, üst düzey kamu yönetimi makamlarına son 3.5 yıldır "vekaleten" atamaların yoğunlaşması ayrıntısı gözden kaçıyor. Erdoğan'ın cumhurbaşkanı seçildiği taktirde, vekaletle yönetilen birçok üst düzey göreve hemen asaleten atamalar yapması bekleniyor. Yani cumhurbaşkanının kim olacağı, asaleten atamalar açısından da önem taşıyor ve Çankaya mücadelesinin gizli bir başka yönünü oluşturuyor. Birçok kritik makamda vekaleten görev yapan bürokratlar asaleten atanmak için, halen beraber çalıştıkları Erdoğan'ın Köşk'e çıkmasını bekliyor.

Kamuda halen 670'i aşkın kritik makam vekaletle yönetiliyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in veto etmesi sebebiyle vekaletle yürütülen görevler arasında Gelir İdaresi Başkanlığı, TRT Genel Müdürlüğü, BOTAŞ Genel Müdürlüğü, Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı bulunuyor. Sezer, Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde; daha önceki hükümet yani Bülent Ecevit'in 57. Hükümeti ile kıyaslandığında veto mekanizmasını daha fazla çalıştırdı.

Sezer; kendi 6.5 yıllık çalışma süresinin yarıdan fazlasını beraber geçirdiği Erdoğan hükümetinin 445 üçlü kararnamesini (bakan, başbakan, cumhurbaşkanı imzası gerektiren atama) iade etti. Sezer, bundan önceki yaklaşık 3 yılda ise 270 atamayı veto etmişti. Sezer, 6.5 yıllık görev süresinde Bakanlar Kurulu kararı (23 kabine üyesinin imzası ile yapılmak istenen atama) ile yapılan atamalarda ise Erdoğan Hükümeti'ne karşı daha sert bir tavır takındı. Sezer'in 6.5 yılda iade ettiği toplam 20 Bakanlar Kurulu kararı gerektiren atama kararnamesinden 17'si (yüzde 85'i) Erdoğan döneminde yoğunlaştı.

Üst düzey atamalar nasıl yapılıyor

Kamuda üst düzey atamalarda 2 yöntem kullanılıyor. Genel müdür, genel müdür yardımcılığı gibi üst düzey görevlerde ilgili bakan, başbakan ve cumhurbaşkanının onayı alınıyor. Buna üçlü kararname ya da müşterek kararname de deniyor. Diğer bir atama yöntemi ise Bakanlar Kurulu kararı. Bazı üst düzey makamların nasıl atanacağı özel kanunla düzenleniyor. Örneğin Merkez Bankası başkanlığı, Sermaye Piyasası Kurulu başkanlığı ya da üyeliği, TRT gibi üst düzey makamların atanmasında tüm Bakanlar Kurulu'nun imzasının alınması gerekiyor. Yani kararnamede tüm bakanların imzasının olması şartı aranıyor. Bir bakan imza atmazsa karar Köşk'e gönderilemiyor.

Vetolarını Erdoğan döneminde yoğunlaştırdı

Cumhurbaşkanlığı'nın internet sitesinde yer verilen bilgilere göre; dönemi 2007 yılı mayıs ayında dolacak Sezer, bu yıl aralık ayının üçüncü haftası itibarıyle kendisine gönderilen 6 bin 6 adet üçlü atama kararnamenin 715'ini yani yüzde 12'sini iade etti. Erdoğan'ın başbakanlığını yürüttüğü 3.5 yıllık 59. Hükümet döneminde iade edilen üçlü atama kararname sayısı 445 oldu. Böylece AKP Hükümeti'nden önce 270 atamayı iade eden Sezer, Erdoğan Hükümeti döneminde bu sayıyı neredeyse ikiye katlamış oldu.

Sezer, tüm hükümet üyelerinin imzası ile yani Bakanlar Kurulu kararı ile yapılması gereken atamalarda ise Erdoğan Hükümeti'ne karşı daha sert bir tutum izledi. 2000 yılı mayısından beri Merkez Bankası başkanlığı, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) başkanlığı gibi Bakanlar Kurulu kararı gerektiren atamaların 20 tanesini geri gönderdi. Bunlardan 17 tanesi AKP hükümetine ait oldu.

AKP'nin vekalet formülü

AKP ise gerek üçlü kararname, gerekse Bakanlar Kurulu kararı ile yapmak istediği atamaları veto edilince, 'vekil bürokrat' dönemini başlattı. Halen Emniyet Genel Müdürlüğü, TRT, Gelir İdaresi Başkanlığı, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, SPK Başkanlığı, BOTAŞ, Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) gibi kritik makamlar vekaleten yönetiliyor. Tayyip Erdoğan'ın; Cumhurbaşkanlığına aday olup seçilmesi durumunda vekaleten atamaları, asaleten atamalara dönüştüreceğine kesin gözüyle bakılıyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi önümüzdeki yıl mayıs ayında sonuçlanacak.

Kimleri veto edip geri gönderdi

AKP hükümeti 3.5 yıl boyunca Merkez Bankası Başkanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Kamu İhale Kurumu ile TRT'de atama sorunu yaşadı. AKP'nin ilk hükümete geldiği dönemde Osman Arıoğlu'nun Gelirler Genel Müdürlüğü'ne atama kararnamesi 2 kere Köşk'e gitti. Ancak Köşk veto etti. Yine bu yılın başında Merkez Bankası Başkanlığı için Adnan Büyükdeniz'in atama kararı iade edildi. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdür Vekili Naci Ağbal'ın önce Kamu İhale Kurumu Başkanlığı için atama kararı Köşk'e gönderildi. Geri dönünce bu sefer Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü için kararnamesi Köşk'e iletildi ancak yine veto edildi. TRT Genel Müdürlüğü için ise önce Ulaştırma Bakanlığı Müsteşarı İbrahim Şahin'in atama kararı Köşk'e verildi, veto edildi; daha sonra Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Ruhi Özbilgiç'in, daha sonra da Anadolu Ajansı Genel Müdürü Hilmi Bengi'nin ismi Köşk'e sunuldu. Ancak yine onay alınamadı. Son dönemde Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı için Necati Şahin'in ismi Köşk tarafından veto edildi.

671 makam vekaletle yönetiliyor

Eylül-2006 tarihinde, Doğru Yol Partisi'nin (DYP) milletvekili soru önergelerine gelen yanıtlardan yaptığı araştırmadan ulaştığı sonuçlara göre; 2002/Aralık-2006/Eylül arasında kamuda toplam 671 vekaleten atama yapıldı. Bunlardan 5'i "müsteşar", 26'sı "müsteşar yardımcısı", 63'ü "genel müdür", 106'sı "genel müdür yardımcısı", 180'i "başkan-daire başkanı", 280'i "il müdürü", 6'sı "müşavir" 5'i de "müstakil başkan" düzeyinde yapıldı. Daire başkanlığı atamaları için Köşk'ün onayı gerekmiyor ve ilgili bakanın onayı ile gerçekleştiriliyor. DYP'nin araştırmasına göre en çok vekaleten bürokrat ataması 157 ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nda yapıldı.

Bakanlıklardaki vekaleten atama sayıları

Başbakanlık ve bağlı kuruluşlar (28), Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı (29), Başbakan Yardımcılığı ve Devlet Bakanlığı (Abdüllatif Şener) (13), Başbakan Yardımcılığı ve Devlet Bakanlığı (Mehmet Ali Şahin) (7), Devlet Bakanı Beşir Atalay (19), Devlet Bakanı Ali Babacan (17), Devlet Bakanı Mehmet Aydın (0), Devlet Bakanı Nimet Çubukçu (39), Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen (35), Adalet Bakanı Cemil Çiçek (19), Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül (2), İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu (17), Maliye Bakanı Kemal Unakıtan (11), Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler (71), Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (49)Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik (44), Sağlık Bakanı Recep Akdağ (21), Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım (12), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu (44), Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun (29), Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç (2), Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe (6).

Vekâleten yönetilen bazı makamlar

Emniyet Genel Müdürü V: Necati Altuntaş

TRT Genel Müdürü V: Ali Güney

SPK Başkanı V: Turan Erol

Gelir İdaresi Başkanı V: Osman Arıoğlu

Maliye Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü V: Naci Ağbal

Maliye Teftiş Kurulu Başkanı V: Cemal Boyalı

BOTAŞ Genel Müdürü V: Saltuk Düzyol

TEİAŞ Genel Müdür V: Halil Alış

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı V: Birol Aydemir

İAB Başkanı V: Osman Saraç

Gümrük Müsteşarı V: Mehmet Şahin