İntibak İşlemleri Nasıl ve Hangi Maddeye Göre Yapılacak?
Memuriyette iken veya memuriyetten ayrıldıktan sonra bir üst öğrenimi bitirenlerin, bu öğrenimlerine ilişkin yeni derece ve kademelerinin tespit edilmesi işlemi intibak olarak bilinmektedir. Örneğin lise mezunu olarak memuriyete başlayan bir kişinin, memuriyette iken veya memuriyetten ayrıldıktan sonra ön lisans veya lisans öğrenimi görmesi halinde, bu kişinin derece ve kademesinin ön lisans veya lisans öğrenimine göre yeniden tespit edilmesi işlemi, bir intibak işlemidir. Diğer taraftan, intibaka esas 657 sayılı Kanunun 36/A-12-d maddesi Anayasa Mahkemesi tarafından 16.7.2003 tarihinde iptal edilmiş olup, iptal kararı 16.7.2004 tarihinde yürürlüğe girmesine rağmen yeni bir düzenleme yapılmamış, dolaysıyla kanuni boşluk oluşmuştur. Sitemiz uzmanlarının bu konuya ilişkin hazırladıkları özel dosya için tıkjlayın.
İntibak işlemleri 657 sayılı Kanunun 36/A-12-d bendine göre yapılmaktaydı. Bu bentte şu hüküm yer almaktaydı: "Memuriyette iken veya memuriyetten ayrılarak (87 nci maddeye tabi kurumlarda çalışanlar dahil) üst öğrenimi bitirenler, aynı üst öğrenimi tahsile ara vermeden başlayan ve normal süresi içinde bitirdikten sonra memuriyete giren emsallerinin ulaştıkları derece ve kademeyi aşmamak kaydıyle, bitirdikleri üst öğrenimin giriş derece ve kademesine memuriyette geçirdikleri başarılı hizmet sürelerinin tamamı her yıl bir kademe her üç yıl bir derece hesabıyla ilave edilmek suretiyle bulunacak derece ve kademeye yükseltilirler."hükmü yer almaktadır.
Ancak bu bentte yer alan "emsal" düzenlemesine ilişkin olarak Anayasa Mahkemesinde açılan iptal davasında, Yüksek Mahkeme bu ibareyi ve ilgili bendi iptal etmiştir. Yüksek Mahkeme 16.07.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan kararında, idareye bu konuya ilişkin oluşan boşluğun yasal düzenleme yapılarak önlenmesi için bir yıl süre vermiştir. Dolaysıyla Mahkemenin verdiği süre 16.07.2004 tarihi itibariyle dolmuştur.
Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca hazırlanan ve önce komisyon daha sonrada Meclis genel Kurulunda kabul edilen "5229 sayılı Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" 16.07.2004 tarihinde kabul edilmiş ve Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in onayına sunulmuştur. Sayın Cumhurbaşkanımızın onayına sunulan tasarı Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen düzenlemenin aynısını içermekte, hiçbir yeni farklılık getirmemekteydi. Ancak, intibaka ilişkin düzenlemeler yanında pek çok düzenlemenin de yer aldığı bu kanun Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmiştir. Dolayısıyla, tasarı kanunlaşamamıştır ve yeniden Meclis'te görüşülecektir. Burada önemli olan husus veto nedeniyle intibak işlemlerinde ortaya çıkan boşluktur.
Bu çerçevede yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar bir üst öğrenimi bitirenlerin intibak durumu ne olacaktır? Aşağıda bu soruya açıklık getireceğiz?
657 sayılı Kanunun 36/A-12-d bendi yürürlükte olmadan önce intibak işlemleri 657 sayılı Kanunun 36/ D bendinde yer alan; "Memur iken, girişteki öğrenim derecelerinden bir üst derecedeki öğrenimi tamamlayanlar, bu üst öğrenim derecesi için 36 ncı maddede yazılı memuriyete giriş derecelerinde boş kadro bulunduğu takdirde bu Kanunun 68 inci maddesinde yazılı derece yükselmesinde süre kaydı aranmaksızın bu derecedeki görevlere atanabilirler. 68 inci maddenin (A) bendinin (b) ve (c) fıkralarındaki hükümler saklıdır." hükmü çerçevesinde yapılmaktaydı. Sonuç olarak yeni bir düzenleme kanunlaşana kadar intibak işlemleri bu hükme göre yapılması gerekmektedir. 36/D madde (Dikkat: 36/ A-12-d değil) hükümlerine göre intibak yapılması durumunda ise,
1- Memuriyetten ayrıldıktan sonra üst öğrenimi bitirenlerin intibakı yapılamayacaktır.
2- İntibak yapılabilmesi için boş kadro olması gerekmektedir.
3- Emsal uygulaması olmayacağı için emsalin ulaşacağı derece ve kademeye de ulaşılması söz konusu olmayacaktır. Örnek: Lise mezunu olarak memuriyete giren bir kişi memurken 4 yıllık bir fakülteyi bitirirse bu kişinin intibakı şu şekilde yapılacaktır: Bu kişi kaç yıl çalışırsa çalışsın diplomasını ibraz ettiği zaman boş kadro varsa bu üst öğrenimin memuriyete giriş derecesi olan 9/1'e getirilecektir. Müktesebi 9/1'e daha önceden gelmişse, bu memur için herhangi bir derece yükselmesi veya kademe ilerlemesi verilmesi söz konusu olmayacaktır.
Ümidimiz bir an önce yeni düzenlemenin yapılmasıdır. Zaten Cumhurbaşkanı'nın veto gerekçesinde 36/A-12-d ile ilgili bir hususa yer verilmemiştir. Burada eleştirilmesi gereken önemli bir husus ise Anayasa Mahkemesi kararının 16.07.2004 tarihinde yürürlüğe gireceğinin bilinmesine rağmen bu zamana kadar neden beklenmiş olduğudur. Bu değişikliğin bu zamana kadar bekletilmesinden sorumlu olan Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı dikkatlerinin çekilmesi gerektiğini düşünüyoruz.