ATO'dan 'sosyal güvenlik' raporu
Ankara - Anayasa Mahkemesi'nin Anayasa'ya aykırı bularak bazı maddelerini iptal ettiği sosyal güvenlik reformunun geleceğine ilişkin belirsizlik sürerken, sistemin makro ekonomik istikrara yönelik tehdidi de büyümeye devam ettiği, bu nedenle de sosyal güvenlik sisteminin giderek bir ekonomik güvensizliğe dönüştüğü bildirildi.
Ankara Ticaret Odası (ATO), SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nın finansman açıklarının ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini araştırdı.
ATO'nun "Sosyal Güvenlik-Ekonomik Güvensizlik" raporuna göre, sosyal güvenlik sisteminin kamuya son 14 yılda getirdiği yükün, Hazine iç borçlanma faiziyle güncellenmiş değeri 715 milyar YTL'yi buluyor.
Fon birikimi dönemimde, biriktirdikleri fonlar, bazı KİT'lerin finansmanı gibi verimsiz alanlara yönlendirilen, bu nedenle de 1990'lı yılların başından itibaren finansman açığı vermeye başlayan sosyal güvenlik sistemine 1994-2006 yılları arasında bütçeden toplam 104,3 milyar YTL aktarıldı.
Bu yılın ilk sekiz ayında 22,1 milyar YTL aktarılan sisteme yıl sonuna kadar yapılacak aktarımın 28,2 milyar YTL'yi bulacağı tahmin ediliyor. Böylece bütçeden sosyal güvenlik sisteminin finansman açıkları için 1994 yılından bu yana, 14 yılda aktarılan tutar, ödendiği yıldaki fiyatlarla 132,5 milyar YTL'ye ulaşacak.
Sosyal güvenlik sisteminin finansman açıklarının bütçeden karşılanmaya başlanması bütçe açıklarının alıp başını gitmesine yol açtı. Dolayısıyla bütçeden sosyal güvenlik sistemine yapılan transferler borçlanılarak gerçekleştirildi. Sosyal Güvenlik Kurumunun yaptığı hesaplamalara göre 1994-2006 yılları arasındaki dönemde bütçeden sosyal güvenlik sistemine yapılan transferlerin Hazinenin iç borçlanma faiz oranıyla güncellenmiş değeri 687 milyar YTL'yi buluyor. Bu yılın tümünde aktarılacak olan 28,2 milyar YTL de dikkate alındığında sosyal güvenlik sisteminin ekonomiye olan yükü güncel değerlerle 715 milyar YTL'lik bir büyüklük oluşturuyor.
Sosyal güvenlik sisteminin kamuya olan yükünün Hazine iç borçlanma faiz oranıyla güncellenmiş değeri olan 715 milyar YTL, Ağustos 2007 sonu itibariyle toplam 347,3 milyar YTL olan "brüt kamu borç stokunun" 2 katı bir büyüklük oluşturuyor
100 liralık borç paranın 71'i sosyal güvenliğe gitti
Hazine son 14 yılda bütçe açığının finansmanı için net olarak toplam 200,4 milyar dolarlık borçlanmaya gitti. Bu borçlanmanın 119 milyar dolarlık kısmı sosyal güvenlik sisteminin açıkları için yapıldı. Yani bu dönemde her 100 liralık net borçlanmanın 71 lirası sosyal güvenlik sisteminin açıklarına gitti.
Türkiye'nin bütçesi 14 yılda toplam 214 milyar dolar açık verdi. Bu açığın yüzde 69'u, sosyal güvenlik sistemine bütçeden yapılan aktarmalardan kaynaklandı. Sosyal güvenlik sisteminin finansman açıklarının bütçeden karşılanmaya başlandığı 1994 yılında sisteme aktarılan tutar bütçe açığının yüzde 26'sı kadar bir büyüklük oluşturdu.
Bu oran 2004 yılında yüzde 62'ye kadar çıktı. 2005 yılında sosyal güvenlik sistemine aktarılan tutar, bütçe açığının üç katına, 2006 yılında ise 4 katına ulaştı. Bu yıl sisteme yapılacak aktarma ise bütçe açığının 3 katını bulacak.
Rapordaki verilere göre, Türkiye'nin geçen yıl 567 milyar YTL olan milli gelirinin 2007 yılında 648,9 milyar YTL'ye ulaşacağı tahmin ediliyor. Buna göre son 14 yılda sosyal güvenlik sisteminin finansman açığının kapatılması için kullanılan kaynaklar, Türkiye'nin 2007 yılı milli gelirini de aşıyor.