Böyle zamanlarda en iyi yatırım aracı nakittir
Beş yıldan beri uygulanan tedaviye rağmen Türk ekonomisi topun ağzında durmaya devam ediyor.
Standard and Poor's derecelendirme şirketine göre, uluslararası finans âleminde oluşan nakit darlığının "derinleşmesi ve genişlemesi" halinde Türkiye olumsuz etkilenecek ülkelerin başında geliyor.
İzlanda, Letonya, Bulgaristan, Romanya bizimle aynı kategoride.
Spektrumun diğer ucunda, yani değişen havadan en az korkusu olanlar arasında Rusya, Mısır, (Mısır!!!???), Ukrayna (Ukrayna!!!???) ve Çek Cumhuriyeti var.
Hâlâ topun ağzındayız
Hâlâ topun ağzındayız çünkü düzelmenin en büyük nedeni uluslararası finans iklimine açık ve güneşli havaların hâkim olmasıdır. Türkiye bu havadan yararlanarak ucuz ve bol kredi buldu ve büyümesinin büyük bir bölümünü bununla finanse etti.
Ancak bol ve ucuz kredi mevsimi kapandı. Kredinin dar ve pahalı olduğu bir döneme doğru yol alıyoruz. Kredinin ne kadar darlaşacağı veya pahalılaşacağı halen meçhul. Standard and Poor's, borç verenlerin krediyi ilk kısacakları ülkelerden biri Türkiye'dir.
Bu olursa ne olur?
Bu sorunun cevabını vermek mümkün değil çünkü neyin olacağını daha bilmiyoruz. Amerika Birleşik Devletleri uzun vadeli konut kredisi pazarında patlak veren krizin bedeli ne? Başka yatırım araçlarına sirayet edecek mi? Toplam maliyeti ne kadar olacak? Uğranılmakta olan zarar bankaları ne kadar etkileyecek? ABD ekonomisi duraklamaya girecek mi? Ne kadar duraklamaya?
Bu soruların cevabını bilen yok. İzlenimim, durumun çok daha kötüleyeceği, reel sektöre sirayet edeceği, krizin uzun süreceğidir. Suallerin cevaplardan fazla olması işin başında olduğumuzu gösteriyor.
Faiz çok yüksek
Türk ekonomisi hâlâ kırılgan, çünkü: Gayri safi milli hasılaya oranla borcu yüksek olduğu için devlet gelirlerinin büyük bir bölümü faiz ve anapara ödemesine gidiyor. Satın aldıklarımız sattıklarımızdan fazla olduğu için aradaki farkın büyük bir bölümü sıcak parayla finanse ediliyordu. Faizin çok yüksek olması yatırımı köstekliyor. Döviz kuru ihracatı değil, ithalatı teşvik ediyor.
Ama bütün bunların üstünde ve hepsinden önemli bir neden var: Türkiye'nin kötü yönetilmesi. Osmanlı İmparatorluğu kötü yönetildiği için battı. Türkiye kötü yönetildiği için çıkamıyor.
Eliniz boş ayrılmamanız için bitirmeden önce kulağınıza bir tavsiye fısıldamak istiyorum. Bu tavsiyeyi bir Türk banka patronundan aylarca önce, Morgan Stanley'den iki gün önce duydum: Böyle zamanlarda en iyi yatırım aracı nakittir.
Bankacı dostumun sözleriyle: "Nakitteyseniz fırtına üzerinizden geçer, ayağa kalkıp yola devam edersiniz."