İstanbul için korkunç deprem senaryoları!
Gülşah İNCE / Özgür ARSLAN - İSTANBUL DHA
İstanbul Teknik Üniversitesi'nde "Mevcut Az Katlı Yapılarda Toptan Göçmenin Önlenmesi" konulu çalıştayda Türk ve yabancı bilimadamları, uzmanlar ile inşaat mühendisleri bir araya geldi. Deprem Türk Milli Komitesi ve Avrupa Deprem Mühendisliği Birliği Başkanı Prof. Dr. Attila Ansal ise deprem senaryoları ile dikkat çekti. Ansal'ın açıklamalarına göre şu an mevcut veriler ile hazırlanan 9 senaryo var. Binaların yapıları gözönüne alındığında; en iyi senaryoda İstanbul'da 10 bin, ortalama bir olasılıkta 50-60 bin, felaket senaryosunda ise 100-200 bin civarında bina yıkılacak ve hasar görecek. Tahmini ölüm oranlarının da yer aldığı senaryolarda ortalama bir olasılıkta 60-70 bin civarında ölüm bekleniyor. Senaryoların oluşturulmasında fayın kırılma noktası ve yönü ile binaların yapısal özellikleri göz önünde bulunduruluyor.
Çalışmaların 2005 yılından beri sürdüğünü kaydeden Prof. Dr. Attila Ansal, çalışmaları İstanbul'da yaklaşık 500 metrelik 8 bin hücrede yaptıklarını belirterek, "Bütün hücrelerde yaşam olduğu anlamına gelmiyor ama deprem açısından bu hücrelerde nasıl bir sarsıntı şiddeti olacak, bu bir takım senaryolara hem olasılıksal hem de deterministsel senaryolara bağlı olarak hesaplanıyor. Bu değerler elimize geldikten sonra İstanbul'da ne kadar hasar oluşacağı konusunda bazı tahminlerde bulunabiliyoruz. En az hasar görme oranları İstanbul'daki bütün binalar için 10-15 bin iken ortalama değerlerde bu 50-60 binlere belki 100-200 binlere çıkıyor, en kötü senaryo modellerinde" dedi.
Ansal, 9 ayrı senaryoyu deneme ve etkilerini inceleme fırsatı bulduklarını kaydederek, "Fakat yaptığımız çalışma hala bir ön çalışma niteliğinde çünkü kullandığımız veri bankaları oldukça 'yaklaşık' veri bankaları. Bunların daha kesinleşmesi daha detaylanması sonucunda bu hesapları yenilemek ve daha güvenilir sonuçlar elde etmek mümkün. Ama ilk kaba yaklaşımlar için bize bir bilgi veriyor" diye konuştu.
3 SENARYO
Senaryordan en iyi, ortalama ve en kötü olmak üzere üç tanesini açıklayan Ansal konuşmasını şöyle sürdürdü: "Marmaranın ortasından başlayıp doğuya doğru yırtıldığı zaman İstanbul'da hesaplanan toplam betonarme binalar bazında 50-60 bin binanın yıkılabileceğini görüyoruz. Eğer fay tam tersi, Silivri'nin açıklarından başlayıp batıya doğru kırılırsa bu rakam 10 binlere düşüyor. En kötü durumda fayın ortadan kırılmaya başlaması ve her iki yöne ilerlemesi halinde o zaman bu hasar 100 binler miktarına çıkabiliyor ama dediğim gibi bu çok kaba yaklaşım".
Ölüm oranları ile ilgili olarak çok konuşmak istemeyen ancak senaryolarda buna da yer veren Prof. Dr. Attila Ansal, ortalama bir ihtimalde yani fayın ortadan doğuya doğru yırtılması durumunda 60-70 bin civarında bir ölüm oranının olacağını dile getirdi.
ZEYTİNBURNU BÖLGESİ'NDE 2 BİN 500 CİVARINDA BİNA YIKILABİLİR
Çalışmalarının bir kısmını da Zeytinburnu'nda yapan Ansal, bu bölge ile ilgili olarak ise; "Olasılıksal depremlere göre 115 bin bina içinde 2 bin 500 civarında binanın yıkılabileceğini hesaplıyoruz" dedi.
"Şiddet olarak hep beklenen büyük deprem yani 7.4 ve 7.5 şiddetine göre hesaplanan değerler bunlar" diyen Ansal, alınacak önlem ve atılacak adımları ile ilgili olarak, "Bina envarterleri değerlendirdikten sonra bunların üzerine gidip iyileştirme çalışmaları yapmak mümkün ama Türkiye'de bunlar olayın teknik yanı bir de hukuksal yanı var. Hukuksal altyapı iyileştirme çalışmalarını desteklemek için yeterli değil. Hem merkezi yöhetim hem de yerel yönetimler hem hukuksal hem de mali altyapıyı hazırlamalı" şeklinde konuştu.