Enerjide yüzde 50 tasarrufun formülü
TÜBİTAK'ta görevli Başuzman Dr. Tuncay Özışık, kent aydınlatmasında yanlış ampul türleri ve armatür kullanımının önüne geçilmesi halinde, aydınlatma giderlerinde yüzde 50 tasarruf sağlanacağını bildirdi.
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde (TUG) görevli Başuzman Dr. Tuncay Özışık, kent aydınlatmasında yanlış ampul türleri ve armatür kullanımının önüne geçilmesi halinde, aydınlatma giderlerinde yüzde 50 tasarruf sağlanacağını bildirdi. Dr. Tuncay Özışık, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ideal kent aydınlatmasının sınırlarının gelişmiş ülkelerde kanunlarla çizildiğini, isteyen herkesin, istediği yerde ve istediği ampulü kullanarak aydınlatma yapamadığını ifade etti.
Türkiye'de ise bu disiplinin oluşmadığını belirten Özışık, kent aydınlatmaları konusunda ilgili bakanlıklar ve kuruluşlar tarafından hazırlanan tekliflerinin henüz yasalaşmadığını anlattı. Özışık, yanlış kent aydınlatması ile ışık gereken yerin değil gökyüzünün aydınlatıldığını, park ve otoparklarda kullanılan ve ''karpuz'' diye tabir edilen armatürlerin aydınlatmadaki yanlışların başında geldiğini ifade etti.
Dr. Özışık, ''eğer aydınlatmada şapkalı armatür kullanılmıyorsa, ışık herhangi bir armatürle yönlendirilmiyorsa, gökyüzüne kaçıyor. Karpuz tabir edilen aydınlatmalarda, aydınlatılması gereken yer karanlık kalırken, tam tersi gökyüzüne dönük yer aydınlık oluyor'' dedi.
Bu tür yanlış yöntemlerle aynı alanın bir ampul yerine 5-6 ampul kullanılarak aydınlatma yapılmak zorunluluğu doğduğuna dikkati çeken Özışık, bunun da direkt olarak ''enerji ve para kaybı'' anlamına geldiğini vurguladı. Olaya, ''gökyüzüne saçılan para'' olarak bakılmasını isteyen Özışık, alınacak basit önlemlerle aydınlatma hatalarının önüne geçilebileceğine işaret etti.
Tuncay Özışık, yol aydınlatmalarında da benzeri hataların yapıldığını belirterek, şöyle konuştu: ''Yol aydınlatmalarında daha çok sodyum ve cıva buharlı lambalar kullanılıyor. Burada armatürlerin fotometrik hesaplarının yapılmadığı ortaya çıkıyor. O bölgeyi aydınlatmak için yüksek wattlı ampuller kullanılıyor. Aydınlatma direklerinin aralarındaki mesafe de uygun seçilmiyor. Bu yapılmadığı için de daha çok direk, daha çok ampul kullanılıyor. Bu da daha çok elektrik tüketimi demek.
Ayrıca, yüksek basınçlı cıva buharlı lambalar yerine, yüksek ve alçak basınçlı sodyum buharlı lamba kullanılarak aynı aydınlatma değerinde yüzde 65 enerji tasarrufu sağlanabilir. Yanlış aydınlatmaları gözönünde bulundurursak, kurallara uygun şekilde aydınlatma yapılması halinde en az yüzde 50 tasarruf sağlanacağını düşünüyorum.'' Tuncay Özışık, kent aydınlatmalarının yanlış şekilde yapılmasının ekonomik zararının yanı sıra gökyüzü gözlemlerine de zarar verdiğini ifade etti.
-ELEKTRİK SOBASI AMPUL-
Evlerde kullanılan ampullerin de enerji sarfiyatına etkisi olduğunu vurgulayan Özışık, günlük kullanımda akkor flamanlı ampuller yerine floresan benzeri ampuller kullanılmasını önerdi. Özışık, ''akkor flamanlı ampullerde elektrik enerjisinin yüzde 85'i ısıya dönüşür. Bu ampullere elektrikçiler, 'elektrik sobası' derler. Evlerimizde kullandığımız ampullerin yerine gaz esaslı, floresan benzeri ampuller kullanmak, hem daha çok ışık sağlar hem de daha az enerji harcayarak ekonomik olur'' dedi.