Ocak ayı, yargıda gizli tatile dönüştü
Tartışmalar nedeniyle 45 günden 30 güne indirilen adlî tatilin bir benzeri her yıl ocak ayında gayri resmî olarak yaşanıyor. Mahkemeler ve icra dairelerinde, dosya devirleri nedeniyle bir ay boyunca duruşmalar ve icra takipleri yapılamıyor.
Adlî sistemi yavaşlatan bu duruma, yargıya sürat getirmeyi amaçlayan bilgisayar temelli Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) de çözüm olmadı. Kâğıt üzerinden yapılan işlemleri sona erdirmeyi amaçlayan UYAP'la adliyelerde dosyaların devir işlemlerinin bilgisayar ortamında otomatik olarak gerçekleşmesi hedefleniyordu. Ancak, adliye personelinin sistemi tam öğrenememesi eski usul çalışmaların devam etmesi sonucunu doğuruyor. UYAP'la faaliyet gösteren Bakırköy Adliyesi'nde bir mahkeme kalemi yetkilisi, proje hakkında yeterli eğitimin verilmediğini, bu nedenle eski tarz çalışmaya devam ettiklerini belirtiyor. Her yıl ocak ayının 'gizli adlî tatil' olarak geçtiğini ifade eden İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Merkezi üyesi Gökhan Ahi ise "Dosyaların devir yapılması ne duruşmalara ne de icra daireleri işlemlerine engel olabilir. Bu durum, devam ettirilen bir alışkanlık. Zaten adlî tatil, bayram, hafta sonu derken yılda 200 iş günü çalışılan bir ortamda ortalama 25 iş günü kaybı daha yaşanıyor. Bunun ekonomi ve adalete faturası çok ağır." dedi.
Adlî yargı sisteminin yavaş işlemesine yönelik yakınmaları UYAP da bitiremedi. Dava açılması, icra takibi, dosyaların arşivlenmesi gibi bütün adlî işlemlerin UYAP sisteminde yapılması gerekiyor. Ancak, kâğıt üzerinden işlem yapmaya alışmış adlî personelin sistemi öğrenememesi sebebiyle eski usul çalışma sürüyor. İstanbul Bakırköy Adliyesi'nde bir mahkeme kalemi çalışanı, hâlâ UYAP sistemini öğrenemediklerini belirtiyor. Bakanlığın ve sistemi kuran şirketin verdiği eğitimlerin yeterli olmadığını kaydeden kalem çalışanı, eski usul çalıştıklarında 3 dakikada biten işi UYAP sistemiyle 15 dakikada yapamamaktan yakınıyor. UYAP'a güvenemediklerinden devir sırasında bütün dosyaları elden geçirdiklerini ifade ediyor. 2007 yaz döneminde UYAP'a geçtiklerini, bu tarihten önce açılan davaların sisteme kayıtlı olmadığını söyleyen yetkili, bir ay boyunca yaklaşık 500 dosyanın devir işlemlerini elden yapacaklarını aktarıyor.
Dosya devirleri sırasında duruşma yapılmamasına avukatlar tepkili. Avukat Mustafa Gökhan Ahi, UYAP'ın amaçlarından birinin dava dosyalarında yapılacak işlemlerin sağlıklı olarak kaydını tutabilmek olduğunu vurguluyor. UYAP'ın henüz bu amaçlara hizmet edemediğine dikkat çeken Ahi, "Bir yandan, avukatların internetten dava açabileceği, dilekçe gönderebileceği ve harçlarını kredi kartıyla ödeyebileceği duyuruluyor, diğer yandan yıl sonu dosya devir işlemleri nedeniyle mahkemeler ve icra daireleri 25 gün hizmet veremiyor. Normal şartlarda, UYAP'a kayıtlı dosyaların devir işlemleri bir saat sürecekken, mahkemelerin ve icra dairelerinin defterlere kayıt yapma zorunluluğu beklenen amaca ters düşüyor. Bilgisayar sistemine geçildiği zaman defterler ortadan kaldırılsaydı, bu sorunları yaşanmayacaktı." şeklinde konuşuyor.
Türkiye Barolar Birliği Başkanı Özdemir Özok, UYAP'ta istenilen randımanın sağlanmasının zaman alacağını söylüyor. Yargıtay ve Ankara Adliyesi'nde dosya devir işlemleri nedeniyle 15 gün duruşma yapılmadığını belirten Özok, uygulamanın yıllardır devam ettiğini kaydediyor. "Her şey elektronik sisteme geçtiğinde bu ortadan kalkar." diyen Özok, mahkemelerin tüm dosyaları elden geçirmek, geçen bir yılın muhasebesini yapmak için 15 gün ayırmasının haksız olmadığını dile getiriyor.
Büşra Erdal