Akademisyenler yurt dışına çıkmayacak mı?
Cumhurbaşkanlığı, yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin bilimsel amaçlı yurtdışı görevlendirmelerinin tasarruf tedbirleri kapsamına dahil olup olmadığını açıklamalıdır.
Bilindiği üzere, 30 Haziran 2021 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile kamuda 10 başlıkta bir takım yeni tasarruf tedbirler alındı. Bunlardan birisi de personelin yurtdışı görevlendirmeleri olarak Genelgede yerini aldı.
Söz konusu genelgede personel görevlendirmeleriyle ilgili şu tedbirler alındı:
"Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim, konferans, seminer, çalıştay, sempozyum, toplantı, organizasyon ve benzeri her türlü faaliyetlerinin uzaktan erişim yöntemleriyle yapılması esastır. Söz konusu faaliyetlerin yüz yüze yapılmasının zorunluluk arz ettiği durumlarda öncelikli olarak kamu tesislerinin kullanılması, ihtiyacın mümkün olduğunca kamu personeli tarafından karşılanması, görev süresi ve görevli sayısının asgari seviyede tutulması, fiyatların ekonomik olduğu yer ve dönemlerin tercih edilmesi ve zorunluluk durumunun gerekçelerinin belirtilmesi kaydıyla geçici görevlendirmeler yapılabilecektir.
Zorunlu hallerde yapılacak yurt dışı geçici görevlendirmeler, görevin süresi ve görevli sayısı en az seviyede tutularak bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarda bakan, diğer idarelerde üst yönetici onayı ile yapılacaktır. Söz konusu görevlendirme onayları ile görevlendirme sonucuna ilişkin raporlar, görevlendirmenin bitimi tarihinden itibaren 15 gün içerisinde Cumhurbaşkanlığına gönderilecektir. Bu kapsamda yapılacak görevlendirmelerde; il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığınca, belediyeler bakımından Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan veya yayımlanacak genelge hükümlerine uyulacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşları, yurt dışı temsilcilikleri uhdesindeki hizmet sunumu ihtiyacını gözetecek ve görevlendireceği personel sayısını asgari seviyede tutmaya özen gösterecektir. Bu kapsamda mümkün olduğu ölçüde bir kamu kurum veya kuruluşunun yurt dışında görevlendirdiği temsilci/temsilciler, o temsilcilikte diğer kurum ve kuruluşlara ait görevleri de yerine getirebilecektir."
Bilindiği üzere, yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanlarının yurt dışı görevlendirmeleri, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 39 uncu maddesindeki "Öğretim elemanlarının kurumlarından yolluk almaksızın yurt içinde ve dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmalarına, araştırma ve inceleme gezileri yapmalarına, araştırma ve incelemenin gerektirdiği yerde bulunmalarına, bir haftaya kadar dekan, enstitü ve yüksek okul müdürleri, onbeş güne kadar rektörler izin verebilirler. Bu şekilde onbeş günü aşan veya yolluk verilmesini gerektiren veya araştırma ve incelemenin gerektirdiği masrafların üniversite ile buna bağlı birimlerin bütçesinden veya döner sermaye gelirlerinden ödenmesi icabeden durumlarda, ilgili yönetim kurulunun kararı ve rektörün onayı gereklidir" şeklinde özel bir düzenleme ve bizce miladını doldurup günümüz koşullarına göre uyarlanamamış! ama halen yürürlükte olan 1983 tarihli "Yurtiçinde ve Yurtdışında Görevlendirmelerde Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik" ile usul ve esasları belirlenmiştir.
Akademik faaliyetlerin sonucunda oluşan eserler, her ne kadar pandemi koşullarında çok azalsa bile genellikle yurtdışında düzenlenen kongre, konferans vb. bilimsel etkinliklerde akademisyenler tarafından sözlü olarak sunulmaktadır. Genelgeye baktığımızda, üniversitelerdeki akademik faaliyetlerin sekteye uğramaması adına herhangi bir istisnaya yer verilmediği gibi, görevlendirme onaylarının görevlendirme bitim tarihinden itibaren 15 gün içerisinde Cumhurbaşkanlığına gönderilmesi istenilmiştir.
Kısıtlama ve denetimi beraberinde getirmek suretiyle akademik özerkliğin de ruhuna aykırı yazılan bu düzenlemenin Cumhurbaşkanlığı tarafından gözden geçirilmesinin sağlıklı olacaktır. Bununla birlikte, öğretim elemanlarının yurt dışındaki konferans, seminer, çalıştay, sempozyum, toplantı, organizasyon ve benzeri faaliyetlerin çeşitliliği ile ERASMUS+ ve Mevlana gibi değişim programları da göz önüne alınarak yükseköğretim kurumlarında bu tür ücretli ve/veya ücretsiz akademik görevlendirmelerinde de tasarruf tedbirinin alınması isteniliyorsa çerçeveyi Yükseköğretim Kurulunun çizmesi gerekmektedir.