Nüfusu azalan illerin çıkarabileceği vekil sayısı da azalacak
İstanbul'a 75 vekil
BİLAL ÇETİN / ANKARA
Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonucunda bazı illerin nüfusu artarken, bazı illerini nüfusunun azalması illerin çıkardığı milletvekili sayılarını etkileyecek. İstanbul'un milletvekili sayısının en az 5 milletvekili daha artması beklenirken, nüfusu 2000'in altına düşen belde belediyeleri de kapatılacak. Nüfusu 1.5 milyon artan İstanbul'un Meclis'teki sandalye sayısı da 70'den 75'e çıkacak bekleniyor. Nüfusu azalan Ankara'nın milletvekili sayısının da azalması gerekiyor. Nüfusu azalan illerden Balıkesir, Trabzon, Malatya, Tokat, Yozgat, Giresun, Isparta, Kırıkkale ve Çankırı'nın milletvekili sayıları azalacak.
Nüfusu azalan illerin milletvekili sayısı ve aldığı para düşüyor
Meclis'teki 550 sandalyenin dağılımı bir sonraki seçimde şehirlerin nüfusuna göre değişecek.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı yeni nüfus rakamları, şehirlerin çıkaracağı milletvekili sayısının yanı sıra, belediyelerin İller Bankası'ndan aldığı payı da etkileyecek.
Erzurum, Trabzon, Malatya, Konya, Yozgat, Kırıkkale, Afyon, Tokat, Ordu ve Sivas'ın Meclis'teki temsilci sayısı düşecek. Nüfusu 2,5 milyon artan İstanbul'un parlamenter sayısı, 70'den 83'e yükselecek. Ankara ve İzmir'in 3'er, Kocaeli ile Gaziantep'in 2'şer, Bursa, Diyarbakır, Tekirdağ, Kayseri ve Balıkesir'in ise 1'er yeni milletvekili olacak. Nüfusu azalan 44 belediyenin geliri de düşüyor.
Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı Aytaç Durak, bu durumu "Hak yerini bulacak" sözleriyle değerlendirdi. Durak, geçmişteki sayımlarda bazı belediyelerin büyük şehirdeki hemşehrilerini otobüslerle doğdukları yere taşıdığını hatırlattı.
Adrese dayalı sistem, Türkiye'nin toplam nüfusunun 2000 sayımına göre 2 milyon 700 bin arttığını gösteriyor. 7 yıldaki nüfus artışının bu rakamda kalmasını, 'çifte kayıt' yapılmasına bağlayan uzmanlar, bazı büyük şehirlerdeki artış ve düşüşün de 'göç' olgusunu bütün gerçeğiyle ortaya koyduğunu ifade ediyor. Son nüfus rakamları, önceki sayımlarda insanların hem oturdukları hem de doğup büyüdükleri şehirlerde birden sayılmasından kaynaklanıyor. Bunda, belediye payının artmasını isteyenlerin hemşehrilerilerine yaptığı çağrının etkili olduğu kaydediliyor. Bu sayımda herkes oturduğu evde sayıldığı için yapay nüfus hareketliliği yaşanmadı. Dolayısıyla yeni sonuçlar, nüfusu bir hayli düşen özellikle küçük ilçeler ve bazı illerin belediye paylarını önemli ölçüde düşürecek. Ayrıca, doğudan batıya, köyden kente, küçük şehirden büyük vilayete göçün ulaştığı seviye de dikkat çeken noktaların başında yer alıyor.
Son sayımda pek çok ilin nüfusundaki artış kadar, diğerlerindeki düşüş göçün yoğunlaştığı yerlerle ilgili önemli veriler içeriyor. 'Dağı taşı altın' olan İstanbul'un nüfusu 2 milyon 555 bin artarken, başkent Ankara'da bu rakam 459 binde kalmış. İzmir de talep gören iller arasında, şehre 369 bin yeni kişi eklenmiş. Bursa da rağbet gören iller arasında. Yeşil şehirde ikamet edenlerin sayısı 314 bin artmış. Gaziantep de 275 binlik yükselişle nüfusu artan iller arasında ön sıralarda bulunuyor. Şehirlerde yaşayanların sayısının değişmesi, özellikle altyapı yatırımları açısından büyük önem taşıyor. Çünkü illere yapılan yardımlardaki para tutarı nüfusuna göre ayarlanıyor.
Bir diğer önemli değişiklik de milletvekili sayısı ile ilgili. Milletvekili sayılarının yeniden belirlenecek olması, kişi başına düşen milletvekili sayısındaki iller arası adaletsiz durumu da kısmen düzeltecek. Mevcut durumda İstanbul'da 105, Ankara'da 100 bin seçmene bir milletvekili düşerken Bayburt ve Tunceli gibi illerde 40-45 bin kişiye bir milletvekili düşüyor. Bu tablo nedeniyle küçük illerdeki bir oya, büyük illerdeki 3-4 oy karşılık gelebiliyor. Sonraki seçimde bu tablo, büyük iller lehine bir miktar değişmiş olacak.