Emekliler çalışabilecek ama primleri artacak
Ali Tezel'in yazısı
A-Halen çalışanlar ve emekli olanlar
Ülkemizde 1986 yılından beri de emekli olanların hem emekli aylıklarını alıp hem de Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödeyerek çalışmaya devam etme imkanı vardır.
1-Emekli olduktan sonra işçi olarak çalışılırsa
ŞİMDİKİ DURUM
Nereden emekli olursa olsun emekli olduktan sonra bir fabrikada veya işyerinde işçi olarak çalışmaya başlayan bir kişinin emekli aylığına hiç dokunulmaz sadece işe başladığı işyerinde aldığı ücretin yüzde 30'u oranında sosyal güvenlik destek primi (SGDP) SSK'ya ödenir. Bu yüze 30 oranının dörtte biri yani yüzde 7.5'i işçi ücretinden, yüzde 22.5'i de işverenden alınır.
YENİ DURUM (Reformdan sonra)
Yeni Kanun'un yürürlük gününden sonra da bu uygulamada bir değişiklik olmayacaktır ama ödenecek prim oranı biraz artacaktır.Yüzde 30 olan SGDP oranına bir de işyerinde yapılan işin tehlike derecesine göre yüzde 1 ile yüzde 6.5 arasında olmak kaydıyla kısa vadeli sigorta primi de alınır ve bu primi işveren öder. Yani prim oranı yüzde 31 ile 36.5 arasında olacaktır.
2- Emekli olduktan sonra Bağ-Kur'lu olursa
ŞİMDİKİ DURUM
Halen geçerli olan 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu gereğince;
Bağ-Kur'dan emekli birisi yine Bağ-Kur'a tabi olan işine devam ederse aldığı emekli aylığından yüzde 10 oranında kesinti yapılır.
Bağ-Kur dışındaki kurumlardan (SSK veya Emekli Sandıkları'ndan) emekli olan birisi Bağ-Kur'a tabi olmayı gerektirecek şekilde vergi mükellefi veya şirket ortağı olursa emekli aylığını almaya devam eder ama Bağ-Kur'un 12'nci basamağının gelir tutarının yüzde 10'u kadar yani 70 YTL sosyal güvenlik destek primini her ay götürüp Bağ-Kura ödemek zorundadır.
YENİ DURUM (Reformdan sonra)
Nereden (SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandıkları) emekli olursa olsun Bağ-Kur'a tabi olmayı gerektirecek şekilde vergi mükellefi veya şirket ortağı olanların SGK'dan aldıkları emekli aylıklarından yüzde 15 oranında kesinti yapılacaktır. Ancak, yüzde 15 oranı reformun yürürlüğe girdiği yıl yüzde 12 olarak uygulanacak olup takip eden yıllarda da birer puan artırılarak yüzde 15'e yükseltilecektir.
3-Emekli olduktan sonra kamuda işe başlarsa
ŞİMDİKİ DURUM
Nereden emekli olursa olsun ne kadar ücret alıyor olursa olsun kamuda memur veya işçi olarak işe başlayanların emeklilere, 5335 Sayılı Kanun gereğince EMEKLİ AYLIĞI ödenmez.
YENİ DURUM (Reformdan sonra)
Nereden emekli olursa olsun ne kadar ücret alıyor olursa olsun kamuda memur veya işçi olarak işe başlayan emeklilere, 5335 Sayılı Kanun gereğince EMEKLİ AYLIĞI ödenmez.
B-Reformdan sonra sigortalı olanlar
Önümüzdeki günlerde yürürlüğe girecek olan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile halen emekli olanlar ile çalışanlar için SGDP uygulaması bazı değişikliklerle devam edecektir. Ancak, reformdan sonra ilk defa işe girenlerin, emekli olduktan sonra işçi-memur olmaları halinde SGDP ile çalışma hakları olmayacaktır.
1- Emekli olunca işçi-memur olarak çalışamayacaklar
5510 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık (emeklilik) aylığı bağlandıktan sonra şimdiki adıyla SSK, T.C. Emekli Sandığı veya özel banka-borsa sandıklarına veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların yaşlılık (emeklilik) aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilecektir.
Yani reformdan sonra ilk defa işe girip de 65 yaşında emekli olacak olan çocuklarımız emekli olduktan sonra işçi veya memur olarak yeniden işe girerlerse şimdiki gibi SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) ödeyerek çalışamayacaklardır.
2- Emekli olup Bağ-Kur'lu gibi çalışabilecekler
Reformdan sonra ilk kez işe girip 65 yaşında emekli olanlardan, şimdiki adıyla Bağ-Kur yeni adıyla 4/b'li olarak çalışacak olanlardan, yani vergi mükellefi-şirket ortağı olanlar, emekli aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunurlarsa, emekli aylıklarının ödenmesine devam edilecek ama bunlardan, almakta oldukları aylıklarının yüzde 15'i oranında sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.
3- Yurtdışında iş bulanın emekli aylığı kesilecek
İster şimdi emekli olsun isterse şu an çalışan veya reformdan sonra ilk kez sigortalı olsun ne zaman emekli olursa olsun bir kişi yurtdışında bir işe girerse SGK'dan (Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan) aldığı emekli aylığı verilmeyecektir.
Yurtdışı borçlanması ile emekli olanlar, tekrar yurtdışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışırlarsa, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alırlarsa veya Türkiye'de sigortalı çalışmaya başlarlarsa aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı bir ödenek almaya başladıkları tarihten itibaren kesilmektedir reformdan sonra da kesilecektir.