Belediye başkanlarının ödeneğinde önemli ayrıntılar

Ödeneğinin Yasal Dayanağı

Belediye başkanlarının ödeneği, belediyenin nüfusu esas alınarak gösterge rakamına bağlanmış olup, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "belediye başkanının özlük hakları" başlıklı 39'uncu maddesine göre ödenmektedir.

"Belediye başkanına nüfusu;

a) 10.000'e kadar olan beldelerde 70.000* (+2.280)
b) 10.001'den 50.000'e kadar olan beldelerde 80.000* (+2.280)
c) 50.001'den 100.000'e kadar olan beldelerde 100.000* (+2.280)
d) 100.001'den 250.000'e kadar olan beldelerde 115.000* (+2.280)
e) 250.001'den 500.000'e kadar olan beldelerde 135.000* (+2.280)
f) 500.001'den 1.000.000'a kadar olan beldelerde 155.000* (+2.280)
g) 1.000.001'den 2.000.000'a kadar olan beldelerde 190.000* (+2.280)
h) 2.000.001'den fazla olan beldelerde 230.000* (+2.280)

Gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı** ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık brüt ödenek ödenir. Nüfusu 50.001'den az olan il merkezi beldelerde bu ödeneğin hesaplanmasında (c) bendinde belirtilen gösterge rakamı esas alınır.

Belediye başkanının görevli, izinli ve hasta bulunduğu sürelerde ödeneği kesilmez."

*Yukarıda yer alan göstergelere, 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile (K Cetvelinde "IV. Diğer Ödemeler") 01.01.2024-31.12.2024 tarihleri arasında "2.280" rakamı eklenecektir.

**Memurlar İçin Belirlenen Aylık Katsayı (01.01.2024-30.06.2024): 0,760871

*** Emekli iken belediye başkanı görevine devam edenler de 375 sayılı KHK'nın ek 40. maddesinde düzenlenen ilave ödemeden yararlanırlar. Bu konuda Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın görüş yazısında (S: E-53773008-622.02-7047395, T: 04/08/2023); ilave ödemeden yararlanma için belediye başkanının emekli olup olmadığı hususu önem arz etmemektedir denilmiştir.

Ödenek Hesabında Nüfus Tespiti

5393 sayılı Kanunun "kararlarının uygulanması ve nüfus" başlıklı 12'nci maddesinin altıncı fıkrasına göre; bu Kanunda öngörülen nüfus büyüklüğü için Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından bildirilen nüfus esas alınır. İçişleri Bakanlığı'nın 11.03.2008 tarihli 7065 sayılı belediye başkanı ödenekleri hakkındaki Genelgesinde; belediye başkanlarının ödeneğinin hesabında TÜİK tarafından açıklanan güncel nüfus rakamlarının kullanılacağı belirtilmiştir.

Ödeneğin Ödenme Zamanı

Belediye başkanlarının ödeneğinin peşin ödenmesi veya çalıştıktan sonra ödenmesi konusunda yasal bir düzenleme yoktur. Belediye başkan ödeneğinin çalışıldıktan sonra ödenebileceği gibi memurlar gibi peşin olarak ödenmesi de mümkündür.

İçişleri Bakanlığı'nın 13.10.1987 tarihli 45196 sayılı "aylık ve ücretlerin ödeme zamanı" konulu yazısında; çalışıldıktan sonraki ayın başında kendilerine ödeme yapılan il daimi encümeninin başkan ve seçilmiş üyelerine ve il daimi encümeninin tabii üyelerine, belediye başkanlarına, muhtarlara yapılan ödemelerin bundan böyle her ayın 15'inde yapılması, belediye encümen üyelerine ve belediye meclis üyelerine huzur hakkı adı altında yapılan ödemeler aylık ücretlerle ödenmesi mutat olmayan, ödeme için bir olayın vukuu veya belirli bir hizmetin ifası gereken ödeme türleri arasında olduğundan bunlar için 289 sayılı KHK çıkmazdan önceki uygulamaya devam edileceği belirtilmiştir. Bu yazıya göre, belediye başkanlarının ödenekleri çalışıldıktan sonraki ayın başında yani 15'inde ödenecektir.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın görüşünde (T:17.08.2022, S: 14399437-622.02-4291115) ise; "meri mevzuatımızda belediye başkanı ödeneklerinin memur aylıkları (maaş) gibi peşin olarak ödeneceğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığı gibi işçi ücretleri gibi çalışma karşılığında ödeneceğine ilişkin bir düzenleme de bulunmamaktadır. Buna mukabil, belediye başkanlarının mahalli halkın seçtiği kamu görevlileri oldukları ve gördükleri hizmet karşılığında ödenek alacakları göz önünde bulundurulduğunda, belediye başkanı ödeneklerinin çalışıldıktan sonra ödenmesinin uygun olacağı, bununla birlikte seçim dönemi başında belediye meclisi kararı alınmak suretiyle belediye başkanı ödeneklerinin her ayın başında peşin olarak da ödenebileceği, peşin yapılacak ödemelerde kamu zararına sebebiyet vermemek bakımından belediye başkanının başkanlık görevinin sona erdiği durumlarda çalışılmayan döneme denk gelen ödeneklerin tahsilatının yapılması gerektiği değerlendirilmektedir" denilmiştir. Bu görüş yazısına göre, belediye başkanlarının ödeneklerinin peşin ödenebilmesi belediye meclis kararının alınmasına bağlanmıştır.

Başkan Ödeneğine Memurlar Gibi 14 Günlük Maaş Farkı Ödenmez

Belediye başkanlarına aylık ödenek tespit edilmiş olup bu ödenek 657 sayılı Kanuna tabi memurlara ödenen maaş niteliği taşımayan bir ödeme niteliğindedir. Memur maaş katsayısı artış dönemlerinde katsayı değişen ay için ödenek verildikten sonra tekrar katsayı farkı adı altında bir ödemede bulunulması mükerrer ödemeye yol açacaktır. Bu durumda memur maaş katsayısının artırıldığı aya ait 1-14 günleri arasında katsayı farkı adı altında ödeme yapılması mümkün değildir. Nitekim örnek bir olay nedeniyle konunun Sayıştay'a intikal etmesi üzerine Sayıştay Temyiz Kurulunun 05.03.2013 tarih ve 36677 tutanak numaralı kararında "605 sayılı ilamın 2. maddesi ile Belediye Başkanı .....'a Temmuz ayı katsayı farkı adı altında maaş farkı ödenmesi nedeniyle ... TL'ye tazmin hükmü verilmiştir.

Başkan Ödeneğine Memurlara Ödenen Ek Gösterge İlave Edilmez

Gerek 5393 sayılı Belediye Kanununda gerekse memurlara ek gösterge ve taban aylığı ödenmesine ilişkin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve diğer ilgili mevzuatta belediye başkanlarına ek gösterge ve taban aylığı üzerinden ödeme yapılacağına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Esasen 5393 sayılı Kanunda belediye başkalarına belirlenen göstergeler üzerinden hesaplanan tutarlara göre aylık ödenek verilmesi esasa bağlanmıştır. Bu nedenle de belediye başkanlarına aylık ödeneklerine ilaveten memurlara ödenen ek gösterge ve taban aylık ödenmesine imkan bulunmamaktadır. Nitekim aynı konuda verilen Sayıştay Temyiz Kurulunun 09.07.2013 tarih ve 37513 tutanak numaralı kararında "1- 1522 sayılı ilamın 2. maddesi ile ..... Belediye Başkanı ....'a yapılan maaş ödemelerinde, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 39 uncu maddesi hükümleri çerçevesinde hesaplanan tutara, ek gösterge ve memur taban aylığının da ilave edilmesi suretiyle kamu zararına sebebiyet verildiği gerekçesi ile .....TL' ye tazmin hükmü verilmiştir.