Maden Kanununda Değişiklik tasarısı Meclis'te

Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra ortaya çıkan yasal boşluğun giderilmesi ve madencilik faaliyetlerinin etkin bir şekilde devamının sağlanması amacıyla hazırlanan kanun tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Maden Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısına göre, bilimsel ve teknik değerlendirmelere göre çevresel etkileri, alınacak önlemlerle giderilebilecek düzeydeki madencilik faaliyetlerine izin verilecek.

Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlama, ancak kanun ile düzenlenecek. Ancak, maden işletme yöntemi, faaliyetin yapıldığı bölge, madenin cinsi, yapılan yatırımın çevresel etkileri, şehirleşme ve benzeri hususlar dikkate alınarak, ruhsat verilen alanlarda kazanılmış haklar korunmak kaydıyla, yeni verilecek ruhsat alanlarına Başbakanlık Müsteşarı başkanlığındaki Kurul tarafından kısıtlama getirilebilecek.

İlk müracaat veya ihale yolu ile yapılacak ruhsatlandırmalarda, müracaatın yapılacağı alanlar diğer kanunlar ile getirilen kısıtlamalar gözönüne alınarak Bakanlıkça ruhsat müracaatına kapatılabilecek; kısıtlama gerekçesi ortadan kalkan alanlar aramalara açılacak.

Özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, muhafaza ormanları, aktüel durumuna veya orman amenajman planına göre yüzde 41 ve üzeri oranında kapalı doğal olarak yetişmiş sedir ve ardıç ormanları, Kıyı Kanununa göre korunması gerekli alanlar, 1. derece askeri yasak bölgeler, 1. derece sit alanları ile madencilik amacı dışında tahsis edilen ve uygun görüş verilen elektrik santralleri, organize sanayi bölgeleri, petrol, doğalgaz ve jeotermal boru hatları gibi yatırım alanlarına ait koordinatlar, ilgili kurumlar tarafından Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğüne bildirim yapılmasının ardından bilgi işlem kayıtlarına işlenecek.

Bu alanlara yapılan ruhsat müracaatlarında, ilgili kurumlardan izin alınması için müracaat sahibine 1 yıl süre verilecek. Bu süre içinde izin alınması durumunda ruhsat düzenlenecek.

Orman sayılan alanlarda yapılacak maden arama ve işletme faaliyetleri ile bu faaliyetler için zorunlu ve ruhsat süresine bağlı olarak yapılan geçici tesislere, orman idaresince izin verilecek. Yaban hayatı koruma ve geliştirme sahalarında maden arama ve işletme faaliyetlerine, çevresel etki değerlendirme raporunda belirlenen esaslar dahilinde izin verilecek.

Madencilik faaliyeti yapılan alanların, izne tabi alan olmaları halinde, ilgili kanun hükümlerine göre gerekli izinlerin alınması zorunlu olacak. Ancak işletme ruhsatı verildikten sonra, işletme ruhsat alanının diğer kanunlara göre izne tabi alan haline gelmesi durumunda, ilgili kanunların öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirilmesi suretiyle kazanılmış haklar korunarak faaliyetler sürdürülecek.

Kazanılmış haklar korunmak kaydıyla, içme ve kullanma suyu rezervuarının maksimum su seviyesinden itibaren bin - 2 bin metre mesafe genişliğindeki şeritte, patlayıcı madde kullanılmaması, alıcı ortama arıtma yapılmadan doğrudan su deşarj edilmemesi şartıyla, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyeceği bilimsel ve teknik olarak belirlenen maden arama ve işletme faaliyetleri ile altyapı tesislerine izin verilecek.

Tasarı, Danıştay'ın, Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinin baz ı hükümlerinin yürütmesini durdurması kararından sonra, işyeri açma ve ç alışma ruhsatlarının düzenlenmesinde idarelerde ortaya çıkan tereddütleri ortadan kaldırmak ve böylece uygulamada birliği sağlamayı amaçlaya düzenlemeleri de içeriyor.

Buna göre, maden üretim faaliyetleri ile bu faaliyetlere dayalı ruhsat sahasındaki tesisler için işyeri açma ve çalışma ruhsatları, il özel idareleri tarafından verilecek. Bu ruhsatların verilmesi sırasında, belediyelerin tahsil ettiği işyeri açma izni harcı, il özel idaresi tarafından tahsil edilecek. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı, daha önce mücavir alanlar dahilinde belediyeler tarafından veriliyordu.

İmar alanları içinde kalan madencilik faaliyetleri, ilgili yerel merciden izin alınarak yapılacak. İmar planı bulunmayan alanlarda yapılan veya yapılacak olan madencilik faaliyetleri ile bu faaliyetlere bağlı geçici tesisler ve bunların müştemilatı için imar planı yapılmayacak. İmarsız alanlarda yürütülen madencilik faaliyetleri için gerekli olan geçici tesisler ve bunların müştemilatı niteliğindeki yapıların, ruhsat sahibi tarafından madencilik faaliyetinin sonlandırılmasını müteakip 1 yıl içinde kaldırılması, bunlardan çevresel etki değerlendirmesi olumlu kararı alınmış olanların çevresel etki değerlendirmesi raporunda belirtildiği şekli ile süresinde yerinden kaldırılması veya çevre ile uyumlu hale getirilmesi zorunlu olacak.

Gerçek dışı veya yanıltıcı beyanda bulunmak suretiyle, kanun hü kümlerinin uygulanmasını engelleyen ve haksız surette hak iktisabına sebep olan teknik elemanlar uyarılacak. Gerçek dışı veya yanıltıcı beyanların 5 yıl i çinde tekrarı halinde, teknik elemanların yapacakları beyanlar 1 yıl süreyle geçersiz sayılacak.

Teknik nezaretçi, atandığı ruhsat sahasındaki faaliyetleri düzenli bir şekilde denetleyecek; tespit ve önerilerini teknik nezaretçi defterine kaydedecek; aksi takdirde teknik nezaretçi uyarılacak. Defterin ibraz edilmemesi veya düzenli tutulmaması halinde, ruhsat sahibine 10 yıl süreli işletme ruhsatları için belirlenen yıllık işletme ruhsat harcı tutarında idari para cezası uygulanacak.

Ruhsat sahibi tarafından sevk fişi olmaksızın maden sevk edildiğinin tespit edilmesi halinde, söz konusu madenin ocak başı satış bedelinin 2 katı tutarında idari para cezası verilecek.

Ruhsatı olmadan veya ruhsat grubu dışında üretim yapıldığını n tespiti halinde faaliyetler durdurularak üretilen madene mülki idare amirliklerince el konulacak. Bu fiili işleyen kişilere, el konulan ve el konulma imkanı ortadan kalkmış olan tüm madenin, ocak başı satış bedelinin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanacak. El konulan madenler satılarak bedeli il özel idaresi hesabına aktarılacak.

Hammadde üretim izni olmadan üretim yapıldığının tespit edilmesi halinde faaliyetler durdurulacak. Bu alanda üretilen hammadde için faaliyeti gerçekleştirene, ocak başı satış bedeli kadar idari para cezası verilecek. Ruhsatlı, ancak üretim veya işletme izni olmadan aynı grupta üretim yapıldığının tespiti halinde, üretim faaliyetleri durdurularak teminat irad kaydedilecek.

Ruhsatların verilmesi için harç ve teminatın yatırılması zorunlu olacak. Ruhsat teminatı, ruhsat aşamasına ve ruhsat süresine bağlı olarak hektar başına yıllık ruhsat harcının binde 3'ü olacak. Teminat, ruhsat aşamasına ve ruhsat süresine bağlı olarak her yıl Maliye Bakanlığınca belirlenen yıllık ruhsat harcından az olmayacak.

Arama dönemi üretim izni ve işletme ruhsatları için, çevre ile uyum teminatı alınacak. Bu teminat, yıllık işletme ruhsat harç bedeli kadar, her yıl Haziran ayının son gününe kadar yatırılacak.

Projelerdeki eksiklikler, yapılan bildirimden itibaren 3 ay içinde tamamlanacak. Eksikliklerini verilen sürede tamamlamayanların teminatları 2 katına çıkarılacak ve süre 3 ay daha uzatılacak. Bu süre sonunda da eksikliklerini tamamlamayanların talepleri kabul edilmeyecek ve teminatları irad kaydedilecek.

Gerekli izinlerin alınmasından itibaren işletme izni verilecek. Ruhsat sahibi, iznin verildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde madeni işletmeye almak zorunda olacak. Bu sürede işletmeye alınmayan ruhsat sahalarında, çalışılmayan her yıl için, projede belirtilen üretim miktarının yüzde 10'u üzerinden devlet hakkı alınacak. Ruhsat sahibinin, 3 yıl içinde gerekli izinleri alarak, işletme ruhsatını Genel Müdürlüğe vermesinin ardından işletme izni düzenlenecek. Yükümlülükleri yerine getirilmeyen ruhsatların teminatı irad kaydedilerek, ruhsat iptal edilecek. Ancak kamu kurumlarınca işletilen bor tuzu ve Ereğli Kömür Havzasındaki taş kömürü ruhsatları için bu hüküm uygulanmayacak.

Mücbir sebepler dışında, tedbirleri almayan ruhsat sahibine 3 aylık ek süre verilecek. Verilen bu sürede de gerekli tedbirler alınmamış ise tedbir alınana kadar durum valiliğe bildirilecek.

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından buluculuk hakkı kazanılan maden ruhsat sahaları, arama masrafları karşılığında ihtisaslaşmış devlet kuruluşlarına Bakanlar Kurulu kararı ile devredilebilecek. Herhangi bir sebeple hükümden düşmüş, terk edilmiş veya taksir edilmiş alanlarda, havza ve kuş ak madenciliğini geliştirmek ve jeolojik yapıyı aydınlatmak için Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğüne arama ruhsatı verilecek. Bakanlık veya Kurul tarafından ruhsat müracaatlarına kapatılan alanlarda, gerekli görülmesi halinde, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğüne arama faaliyeti yaptırılabilecek.

Mermer arama, ön işletme ve işletme ruhsatlarına II. Grup ruhsat düzenlenecek. Maden arama ruhsatları, işletme projesi verilen maden grubunda; maden işletme ruhsatları ise işletme izninin bulunduğu grupta ruhsatlandırılacak. Farklı gruplarda işletme iznine sahip işletme ruhsatları için, bu gruplardan birine ruhsat düzenlenerek izni olan diğer gruplara kapalı hale getirilecek.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen ruhsatın, talep edilen ruhsat grubu alanına taksir edilmesi, talep edilen alanda aynı gruba ait başka bir ruhsat bulunmaması ve aynı alan içinde öncelik hakkı olan diğer grup ruhsat alanlarındaki faaliyetlere engel olmaması şartı ile bu kanun kapsamına alınan madenler için arama, ön işletme ve işletme ruhsatları hakkı sağlanacak.