Krizde maaşını devletin ödediği çalışan sayısı 15 binden 900'e düştü

Türkiye'nin ekonomik krizden çıkmaya başladığını gösteren bir veri de Türkiye İş Kurumu'ndan (İşkur) geldi. Kriz döneminde hem işçi hem de işveren için can simidi görevi yapan 'kısa çalışma ödeneği' talebi büyük ölçüde azaldı.

Geçen yıl ayda ortalama 15 bin kişiye kısa çalışma ödeneği verilirken, 2010 Mart ayında bu rakam 931 kişiye düştü. 2009 toplamında 190 bin kişi kısa çalışma ödeneği alırken, sayı bu yılın ilk üç ayında 12 binde kaldı. Ekonomik kriz veya doğal afet gibi durumlarda devreye giren kısa çalışma ödeneği uygulamasıyla devlet, işçi çıkarmayan şirketlerde bir süre belli bir rakam üzerinden personel maaşlarını ödüyor. Böylece çalışanların işsiz kalması önleniyor.

Geçen yılı ekonomik krizle geçiren Türkiye, yıl başından itibaren krizden çıkmaya başladı. İlk veriler büyüme cephesinden gelirken bunu işsizlik sayısında geçen yıla göre yaşanan 59 bin kişilik azalma ve sigortalı sayısındaki artış izledi. İşkur'un kısa çalışma ödeneğine ilişkin veriler de krizden çıkışın sürdüğünü ve reel sektörün toparlanmaya başladığını ortaya koyuyor. Toparlanmayla birlikte, kısa çalışma ödeneği başvurularındaki azalmaya dikkat çeken çalışma hayatı uzmanları, "Kısa çalışma ödeneği, kriz döneminde şirketlerin yaşadığı sıkıntıyı en net ortaya koyan verilerin başında geliyor. Kısa çalışma başvurularındaki büyük düşüş, reel sektörde işlerin iyiye gittiğinin göstergesi." ifadelerini kullandı.

Söz konusu uygulama, genel ekonomik kriz ile doğal afet gibi sebeplerle üretimin tamamen ya da kısmen durması halinde devreye giriyor. Devlet, bu iki sebepten dolayı üretimi duran firmalara, 'İşçi çıkarma, maaşını biz ödeyelim.' diyor. Böylece hem krizden etkilenen firmaların işçi çıkarması önleniyor hem de işletmelerin yükü hafifliyor. Kısa çalışma ödeneği, 2009'da yoğun olarak uygulandı. Bu kapsamda 190 bin kişinin maaşını devlet ödedi. Böylece bu kişilerin işsiz kalması önlendi. Şirketlere, İşsizlik Fonu'ndan 162 milyon TL maaş desteği sağlandı. Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında da kısa çalışma programlarını en etkin uygulayan ülke oldu. Uygulama 2010 yılı sonuna kadar devam edecek. Devlet, krizdeki şirketlerin maaşını ödemeyi sürdürecek. Ancak krizden çıkış sayesinde kısa çalışma ödeneği verilen kişi sayısı hızla azalıyor. Ocakta 8 bin 364 kişi kısa çalışma ödeneğini hak ederken şubatta rakam 3 bin 651'e geriledi. Martta ise 931 kişi kısa çalışma ödeneğine hak kazandı. 2009 yılındaki aylık ortalama dikkate alındığında mart ayı itibarıyla kısa çalışma ödeneği verilen personel sayısının 15'te bire düştüğü görülüyor. Uzmanlar, çarkların dönmeye başlamasıyla sayının daha da düşeceğini tahmin ediyor.

Kısa çalışma ödeneğinin yanı sıra işsizlik maaşı alanların sayısı da azalıyor. Kriz sebebiyle geçen yıl zirveye çıkan işsizlik maaşı alanların sayısı bir yılda 91 bin 768 kişi azaldı. Geçen yılın martında 311 bin 513 kişiye işini kaybettiği için işsizlik maaşı ödenirken, Mart 2010'da bu rakam 219 bin 745'e geriledi.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALANLARIN SAYISI

Yıl Kişi sayısı

2005 21

2006 217

2007 40

2008 650

2009 190 bin 223

2010 Ocak 8 bin 364

Şubat 3 bin 651

Mart 931

Kaynak: Çalışma Bakanlığı

İSA YAZAR İSTANBUL