Özürlüler Yasa Tasarısı TBMM'de...

Özürlülüğün önlenmesi ve özürlülerin sorunlarını çözmeye yönelik düzenlemeler getiren yasa tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Özürlülerin topluma tam katılımlarına yönelik tedbirler içeren yasa tasarısı, bazı kanunlar ile kanun hükmünde kararnamelerde de değişiklik yapıyor.

Tasarı ile "özürlü", "özürlülük ölçütü", "ağır özürlü", "bakıma muhtaç özürlü", "korumalı işyeri", "korumalı işyeri statüsü", "rehabilitasyon" gibi özürlülerle ilgili kavram, sınıflandırma ve mekanlara, uluslararası standartlarda ortak tanım getiriyor.

Özürlülerin yanı sıra ailelerini, özürlülere yönelik hizmet veren kurum ve kuruluşlar ile diğer ilgilileri kapsayan tasarıya göre, devlet, insan onur ve haysiyetinin dokunulmazlığı temelinde, özürlülerin ve özürlülüğün her tür istismarına karşı sosyal politikalar geliştirecek. Özürlüler aleyhine ayrımcılık yapılamayacak; ayrımcılıkla mücadele özürlülere yönelik politikaların temel esası olacak.

Özürlülere yönelik kararlarda ve verilecek hizmetlerde özürlülerin, ailelerinin ve gönüllü kuruluşların katılımı sağlanacak.

Özürlülere yönelik hizmetlerin sunumunda aile bütünlüğünün korunması esas alınacak.

Kurum ve kuruluşlarca özürlülere yönelik mevzuat düzenlemelerinde Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın görüşü alınacak.

Özürlülere yönelik bakım hizmetlerini, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü'nden ruhsat alan gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları verebilecek.

Bakım hizmetlerinin sunumunda kişinin biyolojik, fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçları da dikkate alınacak.

Özürlülüğün önlenmesi, var olan özrün şiddetinin olabilecek en düşük seviyeye çekilmesi ve ilerlemesinin durdurulmasına ilişkin çalışmalar, Sağlık Bakanlığınca planlanıp yürütülecek.

Özür türlerini dikkate alan iş ve meslek analizleri, Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın koordinatörlüğünde Milli Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılacak.

SOSYAL VE MESLEKİ REHABİLİTASYON

Özürlülere yönelik sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri belediyeler tarafından verilebilecek. Belediyeler, bu hizmetlerin sunumu sırasında gerekli gördüğü hallerde, halk eğitim ve çıraklık eğitim merkezleri ile işbirliği yapacak. Rehabilitasyon talebinin karşılanamaması halinde özürlü, hizmeti en yakın merkezden alacak ve ilgili belediye her yıl bütçe talimatında belirlenen miktarı hizmetin satın alındığı merkeze ödeyecek.

İşe alım sürecinin hiçbir aşamasında özürlülerin aleyhine ayrımcı uygulamalarda bulunulamayacak, çalışan özürlülere diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamayacak.
Özürlülük durumları nedeniyle işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan özürlülerin istihdamı, öncelikle korumalı işyerleri aracılığıyla sağlanacak.

Hiçbir gerekçeyle özürlülerin eğitim alması engellenemeyecek.

Özürlülerin eğitim almasını kolaylaştıracak çalışmalarda bulunmak üzere YÖK bünyesinde Özürlüler Danışma ve Koordinasyon Merkezi kurulacak.

APARTMANLARDA ÖZÜRLÜLER İÇİN TADİLAT

Özürlülerin yaşamı için zorunluluk göstermesi halinde, proje tadili, kat maliklerinin en geç üç ay içinde yapacağı toplantıda görüşülerek, sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karara bağlanacak.

Toplantının bu süre içinde yapılamaması veya tadilat talebinin çoğunlukla kabul edilmemesi durumunda; ilgili kat malikinin talebi üzerine bina güvenliğinin tehlikeye sokulmadığını bildirir komisyon raporuna istinaden ilgili mercilerden alınacak tasdikli proje değişikliği veya krokiye göre inşaat, onarım ve tesis yapılacak.

ÖZÜRLÜLERİN MEMURLUĞA ALINMALARI

Mevzuata uygun olmak kaydıyla; kariyer mesleği olan özürlülerin mesleklerine uygun münhal kadrolara atanması, mesleklerini icra veya infaza yardımcı araç ve gereç kurumlarınca temin edilecek.

Özürlülerin devlet memurluğuna alınma şartları ile hangi işlerde çalıştırılacakları, mesleklerini icra ve infazda hangi yardımcı araç ve gereçlerin kurumlarınca temin edileceği, zihinsel özürlülerin hangi görevlere atanmasında asgari eğitim şartından istisna edileceği hususları Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenecek.

Özürlü çocuğu ve kardeşi bulunan devlet memurları, istemeleri halinde özürlü yakınlarının eğitim-öğretim gördüğü il veya ilçeye atanabilecek.

Türkiye sınırları içinde 200 metrekareye kadar tek konutu olan özürlü, emlak vergisi ödemeyecek.

65 yaşını doldurmadığı halde başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde malul olduklarını tam teşekküllü hastanelerden alacakları sağlık kurulu raporu ile kanıtlayanlara muhtaç aylığının 3 katı, herhangi bir işe yerleştirilemeyen özürlülerden, öngörülen koşulları taşıyanlara ise iki katı aylık bağlanacak.

GÜVENCESİZ OLANLARIN BAKIMI

Sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmayan, bakıma muhtaç özürlülerden ailesini kaybetmiş olanlar ile ailesi ekonomik veya sosyal yoksunluk içinde bulunanlara, bakım hizmetinin resmi veya özel bakım kurumlarında ya da ikametlerinde verilmesi sağlanacak.

Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak her ay için kişi başına belirlenecek tutar, iki aylık net asgari ücretten fazla olamayacak.

Bakıma muhtaç özürlülerden, Kurumca bakılanlar dışındakilerin bakım ücreti, bu amaçla Kurum bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.

İşitme ve konuşma özürlülerine gerek görüldüğü hallerde tercümanlık yapmak üzere, illerde işaret dili bilen personel görevlendirilecek. Personelin işaret lisanı öğrenmeleri için kurs düzenlenecek.

Özürlülerin araçları için ayrılmış park yerlerine park edenlere, park yasağı ihlalinde öngörülen para cezası, iki kat artırılarak uygulanacak.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, özürlülerin spor yapabilmelerini sağlamak ve yaygınlaştırmak üzere; spor tesislerinin özürlülerin kullanımına uygun olmasını sağlamak başta olmak üzere her türlü çalışmayı yapacak.

Özürlülerin ilgi, istek, yetenek ve becerileri doğrultusunda ve sağlık kurulu raporunu da dikkate almak suretiyle hangi meslek dalında eğitim alacaklarına, uzmanlardan oluşan kurul karar verecek.

Rehabilite edici tıbbi hizmetlerde kullanılan yardımcı araç ve gereçleri üretmek amacıyla, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulacak kuruluşların açılış iznini vermeye Sağlık Bakanlığı yetkili olacak.

Görme, ortopedik, işitme, dil-konuşma, ses bozukluğu, zihinsel ve ruhsal özürlü çocuklardan özel eğitim değerlendirme kurulları tarafından, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine devam etmeleri uygun görülenlerin eğitim giderlerinin, her yıl bütçe uygulama talimatında belirlenen miktarı, Milli Eğitim Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.

Devlet, kalıtsal kan hastalıklarından talasemi ve orak hücreli anemi dahil olmak üzere, bütün kalıtsal kan hastalıklarıyla ve özürlülüğe yol açan diğer kalıtsal hastalıklarla koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında mücadele edecek. Bunun için gerekli ödenek Sağlık Bakanlığı bütçesine konulacak.

Radyo ve televizyonlar, kadınlara, güçsüzlere, özürlülere ve çocuklara karşı şiddeti ve ayrımcılığı teşvik eden yayın yapamayacak.

Büyükşehir belediyeleri ile bağlı ilçe ve ilk kademe belediyelerinin, özürlülerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme ve danışmanlık hizmetlerini vermelerine yönelik olarak özürlü hizmet birimleri oluşturulacak.

Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın yetkisinde olan "özürlü kimlik kartı hazırlama ve verme yetkisi" valiliklere devredilebilecek.

Özürlüler Yüksek Kurulu'nda, Devlet Personel Başkanı, en fazla üyesi bulunan işçi ve işveren konfederasyonlarının temsilcileri, İçişleri Bakanlığı'nı temsilen bir üye ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürü ile Radyo Televizyon Üst Kurulu üyelerinden görevlendirilecek bir üye ve Türkiye Barolar Birliğince görevlendirilecek bir üye de görev alacak.

Kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmi yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel altyapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl içinde özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirilecek.

Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alacak. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl içinde özürlüler için erişilebilir duruma getirilecek.