Tütün zararlarının önlenmesi ve kontrol hakkında kanun değişikliği

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı

Sayı : 86696344/010
Konu : Kanun Değişikliği

11.06.2013 tarih ve 28674 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6487 sayılı “Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuncun 26 ve 27 nci maddeleriyle, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun'da değişiklikler yapılmıştır.

6487 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi ile 4207 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi “Hususi araçların sürücü koltukları ite taksi hizmeti verenler dâhil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında şeklinde değiştirilmiş; aynı maddenin altıncı fıkrasına “Tütün içermeyen ancak tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan her türlii nargile ve sigara, tütün ürünü kabul edilir," cümlesi eklenmiştir.

Bu değişiklikler ile;

1) Hususi araçların sürücü koltuklarında tütün ürünlerinin tüketilmesi yasaklanmış olup, bu kapsamda ihlal tespit edilmesi halinde ilgili kişiye 4207 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin, birinci fıkrasının, birinci cümlesi uyarınca cezai işlem uygulanacaktır.

2) Tütün içersin ya da içermesin, tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan her türlü ürün (elektronik sigara, bitkisel nargile vs.) 4207 sayılı Kanunda yapılan değişiklik ile bu Kanun kapsamında tütün ürünü olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla bu ürünlerde diğer tütün ürünleri gibi 4207 sayılı Kanun hükümlerine tabii olmuştur. Bu ürünlerle ilgili iş ve işlemler bu doğrultuda sürdürülmeye devam edecektir.

Yine 6487 sayılı Kanunun 27 nci maddesi ile 4207 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin on altıncı fıkrası “Bu maddedeki cezalan gerektiren fiillerin bir yıllık dönemde tekerrürü hâlinde idari para cezası bir kat; ikinci tekerrürü hâlinde iki kat artırılarak verilir. Aynı dönemdeki üçüncü tekerrürde de iş yeri on günden bir aya kadar kapatılır,” şeklinde değiştirilmiştir.

4207 Sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile bazı ihlaller için maktu (belirli) bir miktarın, bazı ihlaller için ise alt ve üst sınırları belirlenmiş bir idari para cezası tutarının olduğu görülmektedir. Örneğin kapalı alanda sigara içen şahsa kesilen cezada yetkili makamın bağlı yetkisi olması sebebiyle, ceza tutarının belirlenmesinde takdir yetkisi kullanılamayarak mali yıl için belirlenmiş tutarının altında veya üstünde ki miktarlarda bir ceza verilememektedir.

Kanun hükümlerince alt ve üst sınırı belirlenen idari para cezalarında ise, cezayı vermeye yetkili makamın ceza tutarını belirlerken kullanabileceği sınırlı bir takdir yetkisi bulunmaktadır. Bu bilgiler ışığında, işletmelerin kapalı alanlarında tütün mamullerinin tüketilmesi yoluyla Kanun hükümlerinin ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde uygulanacak idari para cezası, 30.03.2005 tarih 5326 sayılı Kabahatler Kanunun 17 nci maddesinde belirtildiği şekilde; fiilin işleniş şekli, işlenen kabahatin haksızlık içeriği ile failin kusuru ve ekonomik durumu göz önünde bulundurularak alt ve üst sınırlar arasında bir miktar, takdir yetkisi kullanılarak belirlenecektir.

11.06.2013 tarihinde yapılan yeni düzenlemeyle, işletmelerde tespit edilen ihlalin tekerrürü durumunda 4207 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin onaltıncı fıkrasında, son verilen idari para cezasının bir kat artırılacağı yönünde bir düzenleme bulunmadığından aynı dönemde tespit edilen her ihlal için her seferinde 4207 sayılı Kanun tarafından belirlenmiş alt ve üst sınırlar arasında bir Temel Ceza belirlenecektir. Temel Ceza belirlenirken yine

5326 sayılı Kabahatler Kanunun 17 inci maddesinde belirtilen hususlar göz önünde bulundurulacaktır.

Buna göre, ihlal tespit edilen tarihten itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin birinci tekerrüründe alt ve üst sınırlar arasında Belirlenen Temel Ceza (BTC) bir kat artırılır, ikinci tekerrüründe yine alt ve üst sınırlar arasında BTC ikiyle çarpılarak çıkan sonuç BTC ile toplanır, üçüncü tekerrürde ise iş yeri on günden bir aya kadar mahalli mülki amir tarafından kapatma cezası ile cezalandırılır ve kapatma işlemi ruhsatı veren kurum tarafından uygulanır. 12 aylık süre içinde aynı ihlale yönelik üç veya daha fazla tekerrür halinde uygulanacak cezai müeyyide kapatma cezasıdır. Bu uygulamadaki işletmenin sicili ihlal tespit edilen tarihten itibaren 12 aylık dönemin sonuna kadar tutulmaya devam edilir. 12 ayın sonunda ise işletme için yeni bir sicil sayfası açılarak ihlal sayıları yeni baştan hesaplanır.

Bu kapsamda;

• Dönem içinde ilk ihlalin tespit edilmesi halinde alt ve üst sınırlar içerinde temel ceza tutarı belirlenip, idari para cezası olarak uygulanacaktır.

• Birinci ihlal tekerrüründe alt ve üst sınırlar içerinde yine temel ceza belirlenecek, belirlenen ceza bir kat artırılarak uygulanacaktır. Yani ilk ihlalde verilen ceza bir kat artırılmayacak, her ihlalde yeniden bir temel ceza belirlenerek bir kat artırılacaktır. Örneğin; İlk ihlalde temel ceza 1300 TL olarak belirlenmiş ise cezai müeyyide 1300 TL şeklinde uygulanacaktır. İkinci ihlalde yani birinci tekerrürde yeniden temel ceza belirlenecektir. Yani temel ceza olarak 2000 TL belirlediysek bu ceza bir kat artırılarak 4000 TL şeklinde uygulanacaktır.

• İkinci ihlal tekerrüründe alt ve üst sınırlar içerinde tekrar bir temel ceza belirlenecek ve belirlenen temel ceza iki kat artırılacaktır. Örneğin; bu ihlal için temel ceza 3000 TL olarak belirlendiyse, bu ceza ikiyle çarpılarak temel cezaya eklenecektir. Yani 3000x2= 6000, 3000+6000= 9000 TL olarak uygulanacaktır.

• Üçüncü ihlal tekerrüründe ise iş yeri 10 gün ile 30 gün arasında belirlenen bir sürede kapatılır. Bir yıllık dönemdeki dördüncü veya daha fazla tekerrür durumunda ise kapatma cezası dönemin sonuna kadar 10 günden 30 güne kadar uygulanmaya devam edecektir.

• İlk ihlalden itibaren geçen 12 aylık süre içinde aynı ihlal için verilen kapatma cezasını müteakiben aynı ihlalin 4,5,6... tekerrüründe yine kapatma cezasıyla devam edilecek olup 365. günden sonra tespit edilecek ihlalin, işletmenin kaçıncı İhlali olduğuna bakılmaksızın ilk ihlal olarak değerlendirilecektir.

• Mezkûr Kanun değişikliği 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe girdiğinden; Kanunda bahsi geçen 1 yıllık dönem, 11.06.2013 tarihinden itibaren ilk ihlalin tespit edildiği tarihten sonra ki bir yıllık dönemi ifade etmektedir. Bu kapsamda 10.06.2013 tarihi ve öncesinde tespit edilen ihlal veya ihlaller ilk ihlâl olarak kabul edilmeyecektir. Uygulanacak idari para cezalarının hesaplanmasında kolaylık sağlanması ve herhangi

bir karışıklığa mahal verilmemesi için hazırlanan Örnek tablo yazı ekinde ayrıca sunulmuştur. Bilgilerini ve gereğini rica ederim.

Bakan a. Kurum Başkam

EK : İdari Para Cezalarının Hesaplanmasına İlişkin Örnek Tablo