Rektör ataması lehte rapora rağmen veto edilmiş
Anayasa Mahkemesi'nin, hükümetin 15 yeni üniversiteye kurucu rektör ataması kararının iptalini görüşürken istediği ?inceleme raporunda' ters yönde ifadeler bulunduğu ortaya çıktı.
Anayasa Mahkemesi raportörü Hikmet Tülen'in hazırladığı 31 Mart tarihli raporda Cumhurbaşkanı Sezer'in iptal isteminin reddedilmesi gerektiği savunuluyor. Raporda, konunun ?Anayasa Mahkemesi denetiminin dışında' olduğu bizzat YÖK Başkanı Erdoğan Teziç'in kitabından alıntılarla destekleniyor. Anayasa'da rektör atamasına ilişkin bir madde bulunmadığını hatırlatarak kararının hukuki değil siyasi olacağına dikkat çekiyor. Mahkeme, üniversitelerin kurucu rektörlerinin 2 yıl için Milli Eğitim Bakanı ve Başbakan'ın önereceği 3 isim arasından Cumhurbaşkanı'nca atanmasını öngören yasa maddesini geçtiğimiz cuma günü iptal etmiş ve yürürlüğünü durdurmuştu.
Raportör Tülen, rektörlerin atanmasıyla ilgili olarak Anayasa Mahkemesi heyetine sunduğu raporda, 1992 yılında da benzer bir kanun çıkarıldığını ve 22 rektörün bu şekilde atandığına dikkat çekiyor. Anayasa'da rektör adaylarının hangi organ tarafından ve nasıl bir yöntem izlenerek belirleneceği konusunda herhangi bir hükmün bulunmadığı vurgulanan raporda, kurucu rektörlerin Milli Eğitim Bakanı ve Başbakan'ın belirleyeceği 3 aday arasından Cumhurbaşkanı'nca atamasının Anayasa'ya aykırı olmadığı belirtiliyor.
Cumhurbaşkanı Sezer, iptal başvurusunda, rektörlerin atanmasıyla ilgili kanunun, Anayasa'nın 2. maddesindeki hukuk devleti ilkesi ve YÖK'le ilgili 130 ve 131. maddelerine aykırı olduğunu öne sürmüştü. Raporda Anayasa'ya aykırılık açısından yapılan ayrıntılı inceleme sonucunda, Sezer'in bu konudaki gerekçelerine katılma olanağı bulunmadığı ifade ediliyor.
Cumhurbaşkanı Sezer'in, rektör adaylarının Milli Eğitim Bakanı ve Başbakan'ca belirlenmesinde kamu yararı bulunmadığı yönündeki görüşünün de hukuki dayanağı bulunmadığını belirten Tülen, bu değerlendirmesini YÖK Başkanı Erdoğan Teziç'in ?Anayasa Hukuku? kitabından alıntı yaparak destekliyor. Teziç'in kitabında ?Kanunun kamuya yararlı olup olmadığı bir siyasi tercih ya da yerindelik sorunudur ve Anayasa Mahkemesi'nin denetimi dışındadır.? ifadesi yer alıyor. Ayrıca Anayasa'nın 131. maddesinde YÖK üyelerinin üçte birinin Bakanlar Kurulu'nca seçileceği hükmünün yer aldığı vurgulanarak ?Bu hüküm, Anayasa koyucunun siyasi iktidarı üniversitelerin yönetimlerinde hiçbir şekilde söz sahibi olmaması gereken bir organ olarak görmediği aksine YÖK üyelerini seçmekle görevli 3 organdan biri olarak yetkilendirdiğine işaret etmektedir.? deniyor. Cumhurbaşkanı Sezer, iptal başvurusunda üniversitelerdeki bilimsel özerkliğin idari özerkliği de içerdiğini öne sürerek rektörlerin Milli Eğitim Bakanı ve Başbakan tarafından önerilen 3 aday arasından atanmasının üniversitelerin özerkliğine aykırı olduğunu öne sürmüştü. Raportör Tülen, Cumhurbaşkanı Sezer'in rektörlerin atanmasına ilişkin yasa maddesinin bilimsel özerkliğe aykırı olduğu yönündeki görüşlerinin de Anayasa'yla bağdaşmadığını savunuyor. Raporda, 1982 Anayasası'nın önceki anayasaların aksine üniversitelerin idari özerkliğinden söz etmeyip sadece bilimsel özerklikten söz etmesinin bilinçli bir tercih olduğu vurgulanıyor. Eski YÖK başkanlarından İhsan Doğramacı'nın bir makalesine atıf yapılırken hükümet veya üniversite dışından başka bir organ tarafından denetlemeyen topluma karşı sorumlu olmayan, hesap verme mekanizmaları bulunmayan üniversitelerin oligarşik yapılara dönüşeceği tehlikesine dikkat çekiliyor.
Turgut Özal, Anayasa Mahkemesi'ne gitmedi
AK Parti hükümeti tarafından çıkarılan kurucu rektör atanmasına yönelik geçici maddenin aynısı 1992 yılında çıkarılmış, yasaya aykırı olarak 1993 ve 1994 yıllarında da uygulanmıştı. 1992 yılında Süleyman Demirel'in başkanlığı sırasında yeni kurulan 23 üniversitenin rektörü Başbakan tarafından teklif edilmiş ve dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından onaylanmıştı. Kanun o dönemde yeni kurulan ve şimdiki YÖK Başkanı Teziç'in rektörlük yaptığı Galatasaray Üniversitesi için de uygulanmıştı.
zaman