Performansa ayrı projeye ayrı not verilecek
Eskiden sözlü notu olarak verilmekte olan not bu yönetmelikle birlikte "performans çalışması" olarak isimlendirilmektedir. Her dönemde tüm derslerden en az bir "performans çalışması" notu verilecek olup ayrıca Öğrencilerin derse hazırlıkları, derse aktif katılımları ve dersle ilgili araştırma çalışmaları da "performans çalışması" kapsamında ayrıca not verilebilecektir. Bu notların sayısında herhang bir sınırlama bulunmamaktadır. Haftalık ders saati sayısı ne olursa olsun "performans çalışması" notu birden fazla olabilmektedir.4 saatlik derste 1 "performans çalışması" notu verilebilecegi gibi 1 saatlik derste 2 "performans çalışması" notu verilebilecektir. Yine eskiden ödev notu olarak verilmekte olan not bu yönetmelikle birlikte "proje" olarak isimlendirilmektedir. Öğrenciler her ders yılında en az bir dersten proje hazırlama görevini yerine geitrerek "proje" notu almaktadır. Ayrıca yazılı sınavlar, haftalık ders saati sayısı 1-2 saat olan dersler için 2'den; 3'ten fazla olan dersler için ise 3'ten az olamaz.
07.09.2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde; "r) Ölçme araçları: Öğrencilerin bilgi, beceri ve kazanımlarının ölçülmesinde başvurulacak yazılı ve uygulamalı sınavlar, performans çalışması ve projeyi ifade eder." şeklinde Ölçme araçları sıralanmıştır.
Bu ölçme araçları; yazılı ve uygulamalı sınavlar, performans çalışması ve projedir.
"Ölçme ve değerlendirmenin genel esasları" ise yönetmeliğinin 43. maddesinde açıklanmıştır.
Ölçme ve değerlendirmenin genel esasları
MADDE 43- 1) Öğrenci başarısının ölçme ve değerlendirilmesinde aşağıdaki esaslar gözetilir.
a) Ders yılı, ölçme ve değerlendirme bakımından birbirini tamamlayan iki dönemden oluşur.
b) Öğrencilerin başarısı; öğretim programı öğrenme kazanımları esas alınarak dersin özelliğine göre yazılı sınavlar, uygulamalı sınavlar, performans çalışmaları ve projeler ile işletmelerde beceri eğitiminde alınan puanlara göre tespit edilir.
c) Sınav soruları, öğretim programlarında belirtilen genel ve özel amaçlarıyla öğrenme kazanımları esas alınarak hazırlanır.
ç) Öğretmen, ölçme ve değerlendirme yöntem ve araçlarıyla öğrencinin programlarda amaçlanan bilgi ve becerileri kazanıp kazanmadığını sürekli izler ve değerlendirir.
d) Öğrencilerin durumunu belirlemeye yönelik faaliyetler, ders ve etkinliklere katılım ile performans çalışmalarından oluşur.
e) Öğrencilerin başarısının belirlenmesinde, eleştirel ve yaratıcı düşünme, araştırma, sorgulama, problem çözme ve benzeri becerileri ölçen araç ve yöntemlere önem verilir.
f) Öğrencilerin başarısının ölçülmesinde, geçerlilik, güvenirlilik ve kullanışlılık özellikleri açısından uygun ölçme araçları kullanılır. Ölçme aracının özelliğine göre cevap anahtarı, dereceli puanlama anahtarı ya da kontrol listeleri hazırlanır ve kullanılır.
g) Kaynaştırma yoluyla eğitim ve öğretimlerine devam eden öğrencilere yönelik ölçme değerlendirmede Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) esas alınır.
"Puanla değerlendirme" ise yönetmeliğinin 44. maddesinde açıklanmıştır.
Puanla değerlendirme
MADDE 44- (1) Sınav, performans çalışması, proje ve uygulamalar 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Değerlendirme sonuçları e-Okul sistemine işlenir.
2) Puan değerleri ve dereceleri aşağıdaki gibidir.
Puan Derece
85,00-100 Pekiyi
70,00-84,99 İyi
60,00-69,99 Orta
50,00-59,99 Geçer
0-49,99 Geçmez
"Yazılı ve uygulamalı sınavlar " ise yönetmeliğinin 45. maddesinde açıklanmıştır.
Yazılı ve uygulamalı sınavlar
MADDE 45- (1) Derslerin özelliğine göre bir dönemde yapılacak yazılı ve uygulamalı sınavlarla ilgili olarak aşağıdaki esaslara uyulur.
a) Yazılı sınavlar, haftalık ders saati sayısı bir veya iki saat olan dersler için ikiden; üç ve daha fazla olan dersler için ise üçten az olamaz. Sınav tarihleri her dönem başında zümre başkanları kurulunca belirlenir ve okul müdürünün onayından sonra e-Okul sistemi üzerinden ilan edilir. Sınavlarla ilgili gerekli tedbirler okul müdürlüğünce alınır.
b) Aynı derse giren öğretmenlerin ortak değerlendirme yapabilmelerine imkan vermek üzere birden fazla şubede okutulan tüm derslerin yazılı sınavları ortak yapılır ve ortak değerlendirilir. Sorular ve cevap anahtarları zümre öğretmenlerince birlikte hazırlanır ve sınav sonunda ilan edilir. Bu sınavların şube ve sınıflar bazında sınav analizleri yapılır.
Konu ve kazanım eksikliği görülen öğrencilerin durumları, ders ve zümre öğretmenleri tarafından yeniden değerlendirilir.
c) Gerektiğinde ilçe, il ve ülke genelinde ortak sınavlar yapılabilir. Bu sınavların uygulanmasına ilişkin iş ve işlemler milli eğitim müdürlükleri veya Bakanlıkça yürütülür.
ç) Zorunlu haller dışında yazılı sınav süresi bir ders saatini aşamaz.
d) Soruların, bir önceki sınavdan sonra işlenen konulara ağırlık verilmek suretiyle geriye doğru azalan bir oranda tüm konuları kapsaması esastır.
e) Sınavlardan önce sorularla birlikte cevap anahtarları da soru tiplerine göre ayrıntılı olarak hazırlanır ve sınav kağıtlarıyla birlikte saklanır. Cevap anahtarında her soruya verilecek puan, ayrıntılı olarak belirtilir.
f) Uygulamalı nitelikteki derslerin sınavları, her dönemde üç defadan az olmamak üzere ve dersin özelliğine göre yazılı ve uygulamalı olarak veya bunlardan yalnızca biriyle yapılabilir. Sınavların şekli, sayısı ve uygulamalı sınavların süresiyle hangi derslerde uygulamalı sınav yapılacağı zümre öğretmenler kurulunda belirlenir, okul müdürünün onayına bağlı olarak uygulanır.
g) Bir sınıfta bir günde yapılacak yazılı ve uygulamalı sınavların sayısının ikiyi geçmemesi esastır. Ancak zorunlu hallerde fazladan bir sınav daha yapılabilir.
ğ) Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesinde Bireyselleştirilmiş Eğitim Programında (BEP) yer alan amaçlar esas alınır.
(2) Yazılı sınavların klasik/yoruma dayalı olarak yapılması esastır. Ancak her dönemde her dersin sınavlarından biri test usulüyle de yapılabilir.
Bu hükümlere göre; Yazılı sınavlar, haftalık ders saati sayısı bir veya iki saat olan dersler için ikiden; üç ve daha fazla olan dersler için ise üçten az olamaz.
Mesleki ve Teknik Eğitim veren okullarda yapılmakta olan "Beceri sınavı" ise yönetmeliğinin 46. maddesinde açıklanmıştır.
Beceri sınavı
MADDE 46- (1) İşletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, beceri eğitiminin değerlendirilmesi amacıyla ders yılının son haftasında beceri sınavına alınırlar. Öğrenciler bu süre içerisinde izinli sayılır. Bu sınav, dersin özelliğine göre komisyonca alınacak karar doğrultusunda uygulamalı ve/veya yazılı olarak yapılır.
2) Öğretim programlarında birden fazla uygulamalı ders bulunan alanlarda, işletmede eğitimi yapılan her ders için beceri sınavı, sınav komisyonunun kararına göre birlikte veya ayrı ayrı yapılabilir. Birlikte yapılan sınavların değerlendirmesi ayrı yapılır.
3) Sektörün özelliği, çalışma ve kapasite durumuyla kurum ve iklim şartları da dikkate alınarak yılın belli zamanlarında faal olan ve beceri eğitimi süresi, ders yılı süresini aşan meslek alanlarındaki beceri sınavı, beceri eğitiminin bitimini izleyen hafta içinde yapılır.
(4) Beceri sınavları, işletmenin usta öğreticileri veya eğitici personeli ile ilgili alanın alan/bölüm/atölye/laboratuvar şeflerinden birisi, alan öğretmenlerinin ve o meslek alanındaki/dalındaki işveren kuruluşunu temsil eden üyelerden oluşturulan komisyon tarafından yapılır.
(5) Beceri sınav puanı, iş dosyası ve sınav değerlendirilmesi sonucu takdir edilen puanların toplamıdır. Beceri sınavı 100 puan üzerinden değerlendirilir. Bunun yüzde 80'i sınav, yüzde 20'si de iş dosyasına takdir edilir.
(6) İşletmeye gönderilemeyen öğrenciler için okulda yüz yüze eğitimini aldıkları alan/dal derslerinden beceri sınavı yapılmaz.
"Sınav sonuçlarının değerlendirilmesi" ise yönetmeliğinin 47. maddesinde açıklanmıştır.
Sınav sonuçlarının değerlendirilmesi
MADDE 47- (1) Ölçme sonuçları, eğitim ve öğretimin amaçlarına ve derslerin programlarındaki kazanımlara ne ölçüde ulaşıldığını tespit etmek, ulaşılamayan kazanımlarla ilgili olarak ne gibi tedbirlerin alınması gerektiğini ortaya çıkarmak amacıyla kullanılır.
(2) Öğretmenler, başarıyı etkileyen ve yeterince ulaşılamayan kazanımları belirleyerek konuları yeniden işlemek ve öğrencilere alıştırma çalışmaları yaptırmaya yönelik tedbirler alırlar.
(3) Yazılı sınav sonunda öğrencilerin çoğunluğunun başarısız olması halinde, başarısız öğrenciler için bir sınav daha yapılır. Bu sınava isteyen başarılı öğrenciler de katılabilir. Bu sınavlarda öğrencinin aldığı en yüksek puan geçerli sayılır.
"Sınavlara katılmayanlar " hakkında yapılacak işlemler ise yönetmeliğinin 48. maddesinde açıklanmıştır.
Sınavlara katılmayanlar
MADDE 48- (1) Sınavlara katılmayan, performans çalışmasını yerine getirmeyen veya projesini zamanında teslim etmeyen öğrenci, özrünü özrün başlangıcından itibaren 5 iş günü içinde bildirmek ve özrün bitimini izleyen 5 iş günü içinde de belgelendirerek okul yönetimine vermek zorundadır. Ancak kaza, ölüm, doğal afet, yangın, uzun süreli tedavi gerektiren hastalık, gözaltına alınma ve tutuklanma gibi olağan dışı hallerde bu süre okul yönetimince uzatılabilir.
(2) Özrü okul yönetimince kabul edilen öğrencinin durumu ders öğretmenine yazılı olarak bildirilir. Bu öğrenci, ders öğretmeninin belirleyeceği bir zamanda ve önceden duyurularak bir defaya mahsus mazeret sınavına alınır, performans çalışması veya projesi kabul edilir. Bu sınav, sınıfta diğer öğrencilerle ders işlenirken yapılabileceği gibi ders dışında da yapılabilir.
(3) Özürleri nedeniyle yılsonu beceri sınavına katılamayanlara; özrün sınav günü mesai saatinin bitimine kadar kurum müdürlüğüne bildirilmesi ve en geç beş iş günü içinde belgelendirilmesi kaydıyla kurum müdürlüğünce öğretmenler tatile girmeden önce uygun görülecek bir tarihte, özrün süresi öğretmenlerin tatile girdiği tarihten sonraya rastlayan öğrenciler ise yeni ders yılının başlamasından önce sınava alınırlar.
(4) Geçerli özrü olmadan sınava katılmayan veya projesini vermeyen ve performans çalışmasını yerine getirmeyen öğrencilerin durumları puanla değerlendirilmez. Ancak aritmetik ortalama alınırken sayıya dahil edilir.
"Ölçme ve değerlendirme sonuçlarının duyurulması " işlemleri ise yönetmeliğinin 49. maddesinde açıklanmıştır.
Ölçme ve değerlendirme sonuçlarının duyurulması
MADDE 49- (1) Öğretmenler sınav, performans çalışması ve projelerin sonuçlarını öğrencilere bildirir ve sınav analizlerine göre ortak hataları açıklar.(2) Yazılı sınav, uygulama, performans çalışması ve projelerin değerlendirme sonuçları, yazılı sınavın yapıldığı tarih veya performans çalışmasının, uygulamanın yahut projenin teslim tarihini takip eden 10 gün içinde öğrenciye duyurulur ve e-Okul sistemine işlenir.
(3) Sınav, performans çalışması ve projelerle ilgili evrak öğrencinin talebi halinde ders öğretmeni tarafından yeniden incelenip değerlendirilerek öğrenciyle paylaşılır.
(4) Öğretmen tarafından yapılan yeni değerlendirmenin yeterli görülmemesi durumunda öğrenci okul yönetimine yazılı itirazda bulunulabilir. İtiraza ilişkin evrak okul yönetimince ders öğretmeninin dışında ilgili branştan en az iki öğretmenden oluşturulan komisyon, okulda yeterli öğretmen bulunmaması durumunda ise il/ilçe milli eğitim müdürlüğünce oluşturulan komisyon tarafından incelenip değerlendirilerek öğrencinin nihai puanı belirlenir.
(5) Uygun görülen performans çalışması ve projeler, öğrencileri özendirmek amacıyla sınıf veya okulun uygun yerinde sergilenebilir.
"Performans çalışması, proje ve diğer çalışmalar" ise yönetmeliğinin 50. maddesinde açıklanmıştır.
Performans çalışması, proje ve diğer çalışmalar
MADDE 50- (1) Öğrenciler okulların özelliklerine göre yazılı sınavların dışında proje ve performans çalışması ile topluma hizmet etkinliklerine yönelik seminer, konferans ve benzeri çalışmalar yaparlar. Öğrenciler, her dönemde tüm derslerden en az bir performans çalışması, her ders yılında en az bir dersten proje hazırlama görevini yerine getirirler.
(2) Öğrencilerin ders yılı içinde ulusal ve uluslararası yarışmalarda elde ettikleri başarılar, ilgili dersin proje veya performans çalışması olarak tam puanla değerlendirilir.
(3) Öğrencilerin hangi dersten/derslerden proje hazırlayacakları sınıf rehber öğretmenleri tarafından okul yönetimine bildirilir.
(4) Proje ve seminer çalışmalarında öğrencilerin laboratuvar, bilgisayar, internet, kitaplık, spor salonu ve konferans salonu gibi imkanlardan etkili ve verimli şekilde yararlanmaları için okul yönetimi tarafından gerekli tedbirler alınır.
(5) İşbirliği çerçevesinde, ilgili makamlardan izin ve onay alınmak şartıyla okulun amaçlarına uygun konferans ve seminerler düzenlenebilir.
(6) Topluma hizmet etkinliklerine önem verilir. Öğrencilerin bu etkinliklere katılmalarını teşvik etmek amacıyla okul yönetimince gerekli tedbirler alınır.
(7) Proje ve performans çalışması puanla değerlendirilir. Topluma hizmet etkinlikleri ve diğer çalışmalar puanla değerlendirilmez; ancak öğrencilerin mezuniyetlerinde belgelendirilir.
(8) Öğrencilerin derse hazırlıkları, derse aktif katılımları ve dersle ilgili araştırma çalışmaları da performans çalışması kapsamında ayrıca notla değerlendirilir.
Bu hükümlere göre; eskiden sözlü notu olarak verilmekte olan not bu yönetmelikle birlikte "performans çalışması" olarak isimlendirilmektedir. Her dönemde tüm derslerden en az bir "performans çalışması" notu verilecek olup ayrıca Öğrencilerin derse hazırlıkları, derse aktif katılımları ve dersle ilgili araştırma çalışmaları da "performans çalışması" kapsamında ayrıca not verilebilecektir.
Bu notların sayısında herhang bir sınırlama bulunmamaktadır. Haftalık ders saati sayısı ne olursa olsun "performans çalışması" notu birden fazla olabilmektedir. 4 saatlik derste 1 "performans çalışması" notu verilebilecegi gibi 1 saatlik derste 2 "performans çalışması" notu verilebilecektir.
Yine eskiden ödev notu olarak verilmekte olan not bu yönetmelikle birlikte "proje" olarak isimlendirilmektedir. Öğrenciler her ders yılında en az bir dersten proje hazırlama görevini yerine geitrerek "proje" notu almaktadır.
Ayrıca yazılı sınavlar, haftalık ders saati sayısı bir veya iki saat olan dersler için ikiden; üç ve daha fazla olan dersler için ise üçten az olamaz.
Ahmet KANDEMİR