Sosyal yardımlara yeni kriterler

HAZAL ATEŞ/ SABAH

Hükümet, 10 milyar lirayı aşan sosyal yardımlarla ilgili kriterleri gözden geçirme kararı aldı. Sosyal yardımlardan yararlanan 43 bin kişiyle yüz yüze görüşüldü. Yapılan çalışmayla ailelerin maaş miktarı, tüketim biçimleri, çocuk sayısı, araç sahipliği, eğitim durumu gibi kriterler incelendi. Sosyal yardımların doğru adrese gitmesi için bölgesel ihtiyaçların dikkate alınması gündemde. 5 yıldır üzerinde çalışılan 24 formüllü yeni model hayata geçirilecek. Puan usulüne göre yardımlar belirlenirken, mükerrer yardımlar da engellenecek. Puanlama formülüne, tüketim modelleri, eğitim durumu, ulaştırma araçları, köy yaşamı gibi kriterler de dahil edilecek.

TEK TUŞLA GÖRÜLEBİLECEK

Sosyal Yardım Yararlanıcılarının Belirlenmesine Yönelik Puanlama Formülü (PUAN) Geliştirilmesi Projesi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü (SYGM) adına TÜBİTAK tarafından yürütülen bir sosyal Ar-Ge projesi. Proje kapsamında sosyal yardım yararlanıcılarının belirlenmesinde, proje destekleri yararlanıcılarının tespit edilmesinde, Genel Sağlık Sigortası (GSS) gelir testi yaptıracak hedef kitlenin gelir testi işlemlerinde, kullanılmak üzere bir puanlama formül seti geliştirildi. TÜBİTAK, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Kalkınma Bakanlığı'nın yürüttüğü projenin tam olarak hayata geçirilmesi ile birlikte yardımlar elektronik yazılım sayesinde anlık olarak takip edilebilecek. Kimin, ne kadar destek aldığı bir tuşla görülebilecek.

HAKKARİ-İSTANBUL FARKI

İstanbul'daki yaşam standardıyla Hakkari'de koşulların farkı göz önüne alınarak buna göre kapsamlı yöntem geliştirildi. Örneğin Erzurum, Kars gibi illerde klima sahipliğinin lüks olduğu ancak Hatay, Mersin, Şanlıurfa gibi sıcak illerde klima kullanımının ise zaruri ihtiyaca girdiği saptandı.

24 BÖLGE BELİRLENDİ

5 yıl önce başlayan çalışmalar kapsamında ülke çapında 12 kent, 12 köy bölgesi belirlendi. Bu bölgelere dönük farklı değişkenler saptandı. Yaklaşık beş yıl süren çalışma yılbaşında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na verildi. Proje kapsamında eğitim durumu, şehir ve köy yaşamı farkı, tüketim alışkanlıkları, çocuk sayısı, eğitim durumu, araba, ev, tarla, harcama gibi kriterler yeniden incelendi.

HANE HALKI ARAŞTIRMASI YAPILDI

Bu çerçevede, TÜİK, Türkiye genelinde, 43 bin kişiyle yüz yüze görüşmeler ve hane halkı araştırması yaptı. Elde edilen veriler, 10 kişilik akademisyen ekip tarafından işlendi. Bölgelerden gelen veriler analiz edilerek, formüllere döküldü ve raporlaştırıldı. Sosyal yardımlarla ilgili bir puanlamanın yapılacağı çalışma sayesinde hangi aileye ne kadar yardım yapılacağı ortaya çıkarılacak.

BELEDİYE YARDIMLARI DA DAHİL

Projenin devamında belediyelerin ve farklı kurumların yaptığı yardımlar da sisteme dahil edilecek. Böylece yardımların tek elden yürütülmesi sağlanmış olacak. Araştırma, Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda (EKK) da gündeme geldi. İnsanların sürekli yardım havuzunda kalmasının teşvik edilmemesi de amaçlanıyor. Tüm sosyal yardımların elektronik yazılımla takip edilmesi de hedefler arasında bulunuyor.

3 MİLYON AİLEYE YARDIM

Hükümet , 2011'de 2 milyon 72 bin, 2012'de 2 milyon 891 bin 165, 2013'te ise 3 milyon 96 bin 489 haneye yardım yaptı. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu giderleri ise 2011'de 2 milyar 622 milyon, 2012'de 3 milyar 99 milyon, 2013'te ise 3 milyar 844 milyon lira oldu.

SOSYAL YARDIMA KLİMA KRİTERİ

Erdinç ÇELİKKAN/Hürriyet

HIZLA büyüyen sosyal yardımlara yeni kriterler getiriliyor İstanbul'daki yaşam standardıyla Hakkari'deki koşulların farkı göz önüne alınarak yöntem geliştirildi.

Buna göre Erzurum'daki klima sahipliğinin lüks olduğu ancak Hatay'daki klima kullanımının ise zaruri ihtiyaca girdiği belirlendi.

TÜRKİYE'de 10 milyar lirayı aşan sosyal yardımlarla ilgili kriterleri baştan aşağı değiştirmek için harekete geçiliyor. Sosyal yardımlardan yararlanan 43 bin kişiyle yüz yüze görüşmelerin yapıldığı çalışma kapsamında ailelerin maaş miktarı, tüketim biçimleri, çocuk sayısı, araç sahipliği, eğitim durumu gibi kriterler incelendi. Çalışmada evlerdeki klima sahipliğine varıncaya kadar, tek tek sosyal yardım kriterleriyle ilgili analizler yapıldı.

24 FARKLI BÖLGE SAPTANDI

Yılbaşında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na sunulan, TÜBİTAK ve TÜİK'in desteğiyle yürütülen çalışmalar kapsamında ilk olarak yoksul ailelere verilecek yardım kriterleriyle ilgili saptamalar yapıldı. İstanbul'daki yaşam standardıyla Hakkari'de koşulların farkı göz önüne alınarak buna göre kapsamlı bir yöntem geliştirildi. Örneğin Erzurum'daki klima sahipliğinin lüks olduğu ancak Hatay'daki klima kullanımının ise zaruri ihtiyaca girdiği belirlendi. 2009 yılında başlayan çalışmalar kapsamında ülke çapında 12 kent, 12 köy bölgesi belirlendi. Bu bölgelere dönük farklı değişkenler saptandı. Yaklaşık beş yıl süren çalışma yılbaşında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na sunuldu. Proje kapsamında eğitim durumu, şehir ve köy yaşamı farkı, tüketim alışkanlıkları, çocuk sayısı, eğitim durumu, araba, ev, tarla, harcama gibi kriterler yeniden incelendi. 10 milyar liraya ulaşan sosyal yardımlarla ilgili sosyal yardım alanların belirlenmesinde ve Genel Sağlık Sigortası (GSS) gelir testi yaptıracak hedef kitlenin gelir testi işlemlerinde kullanılmak üzere bir formül seti geliştirildi. Bu çerçevede kırla kent arasındaki ayrımı içeren, bölgeler arası farklılıkları gözeten, somut göstergelere dayanan ve yüksek güvenilirlik düzeyine sahip puanlama modelleri oluşturuldu.

Nicel analiz kapsamında ise TÜİK tarafından seçilen ve 43 haneyi kapsayan bir örneklem üzerinden Ana Alan Uygulaması gerçekleştirildi. Bu ankette hanelerin sosyodemografik özellikleri, göç durumları, konut ve konut kolaylıkları, mülk sahipliği, gelir durumları, tüketim kalıpları, borç durumları, sosyal yardım, proje destek bilgileri ve refah algıları başlıkları altında veriler elde edildi. Bu verilere dayanarak Türkiye Genel, Türkiye Kır, Türkiye Kent olmak üzere 60 model oluşturuldu. Elde edilen veriler 10 kişilik akademisyen ekip tarafından işlendi ve raporlaştırıldı. Sosyal yardımlarla ilgili bir puanlamanın yapılacağı çalışma sayesinde hangi aileye ne kadar yardım yapılacağı ortaya çıkarılacak. İhtiyacı olmayanın yardım alması engellenecek, mükerrer yardımların önüne geçilecek.

3 MİLYON HANEYE YARDIM

Hükümet, 2011 yılında 2 milyon 72 bin, 2012'de 2 milyon 891 bin, 2013'da ise 3 milyon 96 bin haneye yardım yaptı.

2011-2013 döneminde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu giderleri ise 2011'de 2 milyar 622 milyon, 2012'de 3 milyar 99 milyon, 2013'te ise 3 milyar 844 milyon lira oldu.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın 2014 bütçesinde en önemli kalemi 10 milyar lirayla sosyal yardımlar oluşturuyor.