Sezer'in gerekçesinin Anayasa'da karşılığı yok
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in kanunları veto ederken ileri sürdüğü gerekçelerde siyasi yorumlar yapması, gazetelerin arka sayfalarına tek sütuna verilen olayları bile değerlendirmeye alması şaşırtıyor. Sezer son olarak 5545 sayılı "Özel Öğretim Kurumları Kanunu"nun özel devletin özel okullardan hizmet almasını düzenleyen 12. maddesini veto ederken yine kişisel "varsayımlarını" gerekçe gösterdi.
'HERKESE ÖZEL EĞİTİM' İSTEMEDİ
Sezer, 26 Temmuz'da Meclis'te kabul edilen "Milli Eğitim Bakanlığı, kurumlardan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde hizmet satın alabilir" şeklindeki 12. maddesini, daha önce veto ederken, düzenlemenin, bakanlığa, "özel öğretim kurumlarında öğrenci okutma yetkisi" verdiğini belirtti. Daha önce, "başarılı öğrencilere özel okul yardımı"na ilişkin düzenlemeyi de daha önce veto ettiğini" hatıratan Sezer, yeni düzenlemenin, bu kapsamı daha da genişlettiğini öne sürdü.
'ÇAĞDAŞ' EĞİTİM NEDİR
"Çağdaş eğitim" ifadeleriyle eğitimin önemini vurgulayan Sezer, Anayasa'nın "çağdaş bir eğitim ve öğrenimi öngören" 42. maddesinde,"Kimsenin eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamayacağı; Eğitim ve öğretimin, Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devlet'in gözetim ve denetimi altında yapılacağı; Eğitim ve öğretim özgürlüğünün Anayasa'ya sadakat borcunu ortadan kaldırmayacağı; İlköğretimin, kız ve erkek tüm yurttaşlar için zorunlu ve Devlet okullarında parasız olacağı; Özel ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esasların, Devlet okullarıyla erişilmek istenen düzeye uygun biçimde yasayla düzenleneceği; Devlet'in, maddi olanaklardan yoksun başarılı öğrencilerin öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacıyla burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapacağı"nın belirtildiğini hatırlattı.
ANAYASAYI BÖYLE YORUMLADI
Ancak Sezer, 42. maddede, "eğitim hizmetini, özel eğitim kurumlarından hizmet satınalarak yürütme" hükmü bulunmadığını savunurken, maddedeki, "Devlet, maddi olanaklardan yoksun başarılı öğrencilerin öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacıyla burslar ve 'başka yollarla' gerekli yardımları yapar" hükmünü, sadece "burs, parasız yatılı ve sosyal yardımlar" diye yorumladı ve bursların da "devlet yetkisine" alındığını savundu.
Bu maddedeki amacın, "Devlet dışında burs vermeyi meslek edinmiş çeşitli hukuksal yapıdaki kuruluşların gençler üzerindeki olumsuz etkilerinin önlenmesi" olduğunu savundu. Sezer, bu "çeşitli hukuksal yapıdaki kuruluşlar"ın ne olduğunu ise açıklamadı. Oysa Türkiye'de çok sayıda vakıf, kişi ve kuruluş, öğrencilere yasal olarak burs verebiliyor.
ÖZEL OKULLARI ZAN ALTINDA BIRAKTI
Türkiye'de "çağdaşlığını kanıtlamış" kimi özel okulların kısa sürede kontenjanlarını doldurduklarını öne süren Sezer, öğrencilerin bu okullara gönderilmeyeceğine göre, "kontenjanlarını dolduramayan, kimi çevrelerce değişik amaçlarla kurulmuş özel okullara" gönderileceğini öne sürdü ve "Bu da, laik, demokratik Türkiye Cumhuriyeti niteliklerine uygun olmayan düşünce yapısına sahip insanların yetiştirilmesi anlamına gelmektedir" ifadesini kullandı.
MUĞLAK ÇAĞDAŞLIK
Ancak Sezer, "çağdaş" özel okullar ile "kimi çevrelerce değişik amaçlarla kurulmuş okullar"ın hangileri olduğuna veya bu okullarda halen eğitim gören çocuklara nasıl 'çağdışı eğitim' verildiğine ise açıklık getirmedi.
Sezer, maddedeki "Kimsenin eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamayacağı" hükmünü ise yorumlamadı.
'SUÇLAMA VAR'
Hukukçular, Sezer'in ithamlarının suçlama sayılması halinde suç tanımının yapılması ve kanıtların ortaya konması gerekliliğini vurgularken, bu ifadelerin aynı zamanda kurumlar arası rekabete de müdahale anlamı taşıdığını belirtiyorlar. Sezer'in neyi kastettiğini sorgulayan eğitimciler de, "Böyle okullar varsa, yasayı veto etmek değil, hukuksal süreci işletmek gerekir" yorumunu yaptılar.
Sezer'in veto ettiği madde
Sezer'in "Özel Öğretim Kurumları Kanunu"nun veto ettiği 12. maddesi şöyle: Kurumlar, faaliyetlerini sadece kazanç sağlamak için düzenleyemezler. Ancak, Türk Millî Eğitiminin amaçları doğrultusunda eğitimin kalitesini yükseltmek, gelişmelerine fırsat ve imkân verecek yatırımlar ve hizmetler yapmak üzere gelir sağlayabilirler. Bakanlık, kurumlardan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde hizmet satın alabilir. Okulların su, doğal gaz ve elektrik ücretlendirilmesi, resmî okullara uygulanan tarife üzerinden uygulanır.
İşi yokuşa sürüyor
Eğitim-Bir-Sen Genel Sekreteri Halil Etyemez, Sezer'in 'Özel Eğitim Kurumları Kanunu'nu, 12. maddesinin Anayasa'da karşılığı olmadığını belirterek, "Cumhurbaşkanı'nın gerekçe gösterdiği Anayasa'nın 42. maddesi asıl bu uygulama için gerekçedir. 42. madde tüm vatandaşın temel eğitimi parasız alacağını garanti eder. Devlet vatandaşın çocuğuna sene içinde yapacağı masrafı, başarılı öğrenciler için özel okulda karşılayarak yapacak. Bunun engellenmemesi lazım" dedi. 60 kişilik sınıflarda öğrencilerin devlet imkanıyla okuduğunu hatırlatan Etyemez, "Özel okulların kontenjanlarında çok boşluk var. Bu sınıfları 10 değil de 20-25 kişi haline getirmeyip boş bırakmak kaynak israfı değil mi?" şeklinde konuştu.
Bağımsız Eğitimciler Sendikası Başkanı Gürkan Avcı da, "Cumhurbaşkanı'nın neden karşı çıktığının anlaşılmıyor. Devletin fakir öğrencileri okutmasında ne var ki? Dünyaca ünlü keman sanatçısı Suna Kan, İdil Biret gibi insanlar Cumhuriyet tarihinde ta Atatürk zamanında çıkartılmış bazı kanunlar sayesinde okutulmuşlar. Cumhurbaşkanı 'Bunlar tarikat çocuklarına prim verecek' diyor ama bu klişeleşmiş bakış açısını değiştirmeli" diye konuştu.
Anayasa'da başörtüsü yasağı da bulunmuyor
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Mustafa Kamalak da, Sezer'in Anayasa'nın 42. maddesine atıfta bulunarak, "eğitim hizmetini, özel eğitim kurumlarından hizmet satınalarak yürütmesine olanak sağlayan bir düzenleme yok" gerekçesini sağlıklı bulmadığını söyledi. Kamalak "Anayasa Mahkemesi'nin yürütmeyi durdurma kararı alması da Anayasa'da yer almıyor. Ancak mahkeme bu yetkiyi kullanıyor" dedi.