Ocak ayı üretici ve market fiyatları

Bayraktar, ocak ayı üretici market fiyatlarına ilişkin yaptığı açıklamada, Türkiye'de üreticinin ekonomik örgütlenmesinin yetersizliğinden dolayı, çiftçinin ürettiği üründe yeterince söz sahibi olamadığını, üretim planlaması yapılamadığını, tarladan markete uzun bir pazarlama zinciri oluştuğunu, hem üretici hem market fiyatlarında istikrar sağlanamadığını belirtti.

Bu durumdan da hem üreticinin hem de tüketicinin zarar gördüğünü ifade eden Bayraktar, bunların bir neticesi olarak uzun bir zamandır, üretici ve market fiyatları arasında 4-5 kata varan fark oluştuğunu, bu sorunun bir türlü çözülemediğini vurguladı. Bayraktar, şunları kaydetti:

"Ocak ayında, üretici ve market arasındaki fiyat farkı maydanozda yüzde 341,51'i buldu. Maydanozdan sonra fiyat farkı sırasıyla portakalda yüzde 324,44, kuru incirde yüzde 284,71, kuru kayısıda ise yüzde 260, patateste 205,96, sütte yüzde 193,91, elmada yüzde 188,72, havuçta yüzde 184,41 oldu. Maydanoz 4,4 kat, portakal 4,2 kat, kuru incir 3,8 kat, kuru kayısı 3,6 kat, patates 3,1 kat, süt ve elma 2,9 kat, havuç 2,8 kat fazlaya tüketiciye satılıyor.

Tüketici, bugün üreticide 27 kuruş olan maydanozu markette 1 lira 17 kuruşa, 50 kuruş olan portakalı markette 2 lira 12 kuruşa, 7 lira olan kuru inciri 26 lira 93 kuruşa, 9 lira olan kuru kayısıyı 32 lira 40 kuruşa, 66 kuruş olan patatesi 2 lira 1 kuruşa, 1 lira 15 kuruş olan sütü 3 lira 38 kuruşa, 1 lira 12 kuruş olan elmayı 3 lira 24 kuruşa, 72 kuruş olan havucu 2 lira 5 kuruşa satın alabiliyor. Üreticide 2 lira 2 kuruş olan domates markette 3 lira 92 kuruş, 1 lira 99 kuruş olan salatalık 4 lira 3 kuruş, 1 lira 90 kuruş olan patlıcan 4 lira 22 kuruş, 3 lira 32 kuruş olan yeşil soğan 7 lira 50 kuruş. Bu ürünlerdeki fiyat makası aracıyı mutlu etti. Bu mağduriyeti gidermek için üretici ile tüketici buluşturulmalıdır."

- Üreticide en fazla fiyat artışı kuru soğanda

Ocak ayında market fiyatlarında kuru kayısı, kuru incir, süt ve mısırözü yağı fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 5,15 ile en fazla portakalda gerçekleştiğini bildiren Bayraktar, bunu yüzde 3,43 ile tavuk eti, yüzde 3,09 ile karnabahar, yüzde 1,61 ile marulun izlediğini kaydetti. Markette en fazla fiyat artışının ise yüzde 47,90 ile mandalinada görüldüğünü anlatan Bayraktar, bunu yüzde 46,66 ile kuru soğan, yüzde 28,83 ile limon, yüzde 25,76 ile salatalık, yüzde 24,88 ile sivri biberin takip ettiğini belirtti.

Bayraktar, ocakta üretici fiyatlarında maydanoz, portakal, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir, Antep fıstığı, süt ve zeytinyağı fiyatlarında değişim olmadığını ifade ederek, üreticide en fazla fiyat artışının da yüzde 125,82 ile kuru soğanda görüldüğünü kaydetti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, İran'ın dünyaya açılmasından en olumlu etkilenecek ülkelerin başında Türkiye'nin geleceğini belirterek, "Yaptırımların kalkması ve Tercihli Ticaret Anlaşması sonrasında Türkiye ihracatına yüzde 8-10 arasında ek katkı yapacağını değerlendiriyoruz" ifadelerini kullandı.

TİM, 2016'nın ocak ayına ilişkin ihracat verilerini yaptığı yazılı açıklama ile paylaştı. Açıklamada görüşlerine yer verilen Büyükekşi, İran'a uygulanan yaptırımların 17 Ocak 2016 tarihi itibariyle kaldırılmasıyla, Türkiye'nin İran ihracatında önemli gelişmeler yaşanacağını kaydetti.

"82 milyonluk nüfusu ve 417 milyar dolarlık gayri safi yurt içi hasılasıyla İran, bundan sonraki süreçte istikrarlı bir pazar olma kimliğiyle ön planda yer alacak" değerlendirmesinde bulunan Büyükekşi, İran'ın dünyaya açılmasından en olumlu etkilenecek ülkelerin başında Türkiye'nin geleceğine işaret etti.

Büyükekşi, İran'a yönelik 1 Ocak 2015'te yürürlüğe giren ve her yıl 125 gümrük tarifesinin sıfırlanmasını sağlayan "Tercihli Ticaret Anlaşması"nın da ihracata ekstra ivme kazandıracağına değinerek şunları kaydetti:

"Burada en kritik konu, yaptırımların kalkması ve TTA sonrasında yabancı firmaların, Orta Asya ülkelerine Türkiye ile el ele vererek açılacak olması. Tüm bu gelişmelerin, Türkiye ihracatına yüzde 8-10 arasında ek katkı yapacağını değerlendiriyoruz. Türkiye olarak atacağımız adımların planlı olması gerektiğinin farkındayız. Bu doğrultuda, İran'da bir 'Türk Ticaret Merkezi' açacağız. Ekonomi Bakanlığımızın destekleri ve DEİK işbirliğiyle de 'Ambargo Sonrası İran Ekonomisi Etki Analizi' yürütüyoruz. Mart ayında çalışmanın sonuçlarını İhracatçılarımızla paylaşarak, ihracatçılarımıza bir yol haritası sunmanın memnuniyetini yaşayacağız. İhracatçımızın bu pazarda çok daha etkin olmalarını sağlayacağız."

- "2016 yılı fırsat yılı olabilir"

Büyükekşi, OVP kapsamında Türkiye'nin ihracat odaklı büyüme stratejisiyle büyük atılımlar gerçekleştireceğini, ayrıca Ar-Ge Reform Paketi ile 2016 yılının bir dönüşüm, atılım ve fırsat yılı olacağını dile getirerek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Ülkemiz, gerek yapısal reformlar, gerek sanayi dönüşümü, gerekse büyüme için çok önemli bir fırsat yılına girmiş durumda. Bu fırsatın değerlendirilmesi için, iş gücü, enerji, sermaye ve bankacılık piyasalarında, vergilerde ve kamuda gerçekleştirilecek yapısal reformların ülkemiz açısından son derece önemli olduğunu düşünüyoruz.

Ayrıca Ar-Ge Reform Paketi ile desteklerin etkin koordinasyonunun sağlanması hedefleniyor. Şüphesiz ki, bu reformlar ekonomimizin bütününde olduğu gibi 2016 yılı ihracatımızda da ciddi atılım gerçekleştirmemizi sağlayacak."

- En fazla ihracat yapan sektör 1,5 milyar dolarla otomotiv endüstrisi

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, bu yılın ilk ayında 1 milyar 515 milyon 479 bin dolarlık ihracata imza atan otomotiv endüstrisi, bu sonuçla en fazla ihracatın gerçekleştirildiği sektör oldu. Bu sektörü 1 milyar 340 milyon dolar ile hazır giyim ve 1 milyar dolar ile kimyevi maddeler ve mamulleri sektörleri takip etti.

Ocak ayında en fazla ihracat artışı yakalayan sektör yüzde 19,4 ile "savunma ve havacılık sanayii" olurken, "süs bitkileri ve mamulleri" sektörünün ihracatı yüzde 0,9, "tütün" sektörünün ihracatı ise yüzde 0,7 artış gösterdi.

Geçen ay ihracatı en fazla daralan sektör ise yüzde 40,5'le "mücevher" sektörü oldu. Bu sektörü yüzde 39,2 ile "zeytin ve zeytin yağı" sektörü ve yüzde 38,6 ile "yaş meyve ve sebze" sektörü izledi.

Bu yılın ocak ayında en fazla ihracat yapılan ilk 5 ülke Almanya, İngiltere, İtalya, Amerika ve Irak oldu. Almanya'ya ihracat yüzde 1,5 azalışla 1 milyar 70 milyon dolar, İngiltere'ye ihracat yüzde 15,9 azalışla 631 milyon dolar, İtalya'ya ihracat yüzde 2 azalışla 558 milyon dolar, Amerika'ya ihracat yüzde 6,6 azalışla 449 milyon dolar ve Irak'a ihracat yüzde 47,9 azalışla 441 milyon dolar oldu.

Ocak ayında en fazla ihracat yapılan 30 ülke arasında, en yüksek ihracat artışı yakalanan ülke yüzde 30,5 ile Suudi Arabistan oldu. Mısır'a ihracat yüzde 15,1 ve İsrail'e ihracat yüzde 9 arttı.

İhracat artışında öne çıkan ülkelere bakıldığında ise Letonya'ya ihracat yüzde 180 artarken, Gana'ya yüzde 120, Etiyopya'ya yüzde 106, Endonezya'ya yüzde 89 ve Singapur'a yüzde 45 artış gösterdi.

Ocak ayında 220 ülke ve bölgeye ihracat gerçekleştirilirken, ülke grupları bazında, AB'ye ihracat yüzde 6,4, Orta Doğu'ya yüzde 25,7, Afrika'ya yüzde 5,2, Kuzey Amerika'ya ihracat yüzde 7 ve Bağımsız Devletler Topluluğu'na ihracat yüzde 46 geriledi.

En fazla ihracat yapan ilk 5 ile bakıldığında, ocak ayında İstanbul'un ihracatı yüzde 13,1, Bursa'nın yüzde 14,4, Kocaeli'nin yüzde 19,6, İzmir'in yüzde 4,6 Ankara'nın ihracatı ise yüzde 7,4 geriledi.

- İhracat rakamları

TİM verilerine göre, 2015 ve 2016 yılı ocak ayı ile 12 aylık ihracat rakamlarının aldığı değerler, yüzde değişimleri ve toplam içindeki aldıkları paylar şöyle (bin dolar):