Başkası adına hesap açtırana hapis, açan bankaya da para cezası
Mali suçlarda sadece kapsam değil, cezalar da genişletildi. "Çaycı, kapıcı, sekreter" adına hesap açtırılmasının oldukça yaygın olduğu Türkiye'de, Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) bu yöntemlerin önünü kesmek için sert tedbirler aldı. Yeni yasa ile artık başkası adına hesap açtıranlara 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası söz konusu olabilecek. MASAK Başkanvekili Genç Osman Yaraşlı, yeni çıkarılan kanunla bu kişilere hapis cezası getirildiğini, yapılacak ikincil düzenlemelerle bir format geliştireceklerini ve kişilerin kendi adına hesap açtığına ilişkin imzalı beyan alınacağını söyledi. Yaraşlı, başkası adına hesap açıldığının tespiti halinde bankaya da ceza verileceğini vurguladı.
Yeni düzenlemeleri Referans'a değerlendiren Yaraşlı, ekimde kabul edilen 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Yasa ile başkası hesabına işlem yapıldığının beyan edilmemesinin 6 aydan başlayıp 1 yıla kadar hapis cezası ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağını söyledi. Özellikle bazı yükümlülüklerden kaçınmak isteyenlerin güvendiği bir kişiye, çaycı, kapıcı ya da sekreterine vekâlet vererek hesap açtırdığını, bu hesabın kullanıldığını belirten Yaraşlı, yasal değişiklikten sonra bu kişilerin vekâletini göstermesinin zorunlu hale geldiğini, kişilerin bankaya gittiğinde, "Siz kendi adınıza mı hesap açtırıyorsunuz" sorusunun sorulacağını ve sözlü beyanla yetinilmeyeceğini ifade etti.
Hesap açtırırken verilen ve imzalattırılan belgelere bir format konulacağını da sözlerine ekleyen Yaraşlı, daha sonra vergi ya da kara para incelemeleri sırasında yasa ile istenen işlemlerde bir eksiklik çıkması durumunda hesap açtıranın yanında kimlik tespiti yapmayan bankaya da 10 bin YTL para cezası verileceğini söyledi. Yaraşlı ayrıca söz konusu işlemi yapan banka çalışanına da 2 bin YTL para cezasının öngörüldüğünü kaydetti.
Bankalara ciddi uyarı
Yaraşlı, bankaları da uyardı. Yeni kanunla kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, bilgi ve belge verme gibi yükümlülüklerin cezalarına açıklık getirildiğini anımsatan Yaraşlı şunları söyledi: "Daha önceki yasada sadece yükümlülük ihlali adı altında düzenleme vardı. Bütün ihlallere ortak ceza veriliyordu. Ancak bu yaptırım özellikle kimlik tespiti ile şüpheli işlem bildirimi için uygulanmıyordu. Bunun üzerine farklılaştırma yaparak kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünün yerine getirilmemesine idari para cezası getirdik. Bu 5 bin YTL ama bankalar, aracı kurumlar ve döviz büfelerine bunun iki katı yani 10 bin YTL uygulanacak." Yaraşlı, bilgi ve belge vermeyenlerin ise 1-3 yıl hapis ile 5 bin güne kadar para cezası ile karşı karşıya kalacağını anlattı.
Bankalarda kara para aklama konusunda koordinasyon sağlanması amacıyla üst düzey yöneticilerin uyum görevlisi olarak tespit edildiğini ifade eden Yaraşlı, yasa çıktıktan hemen sonra yani 15 Kasım tarihinde bankaların uyum görevlileri ile bir toplantı yaptıklarını ve yükümlülükler ile yeni ceza sistemi hakkında bilgi verdiklerini dile getirdi. Bir kişinin bankaya gittiğinde hesap açtırırken bankacı tarafından teyidinin de alınacağını vurgulayan Yaraşlı, getirecekleri ikincil düzenlemelerde bu konulara açıklık getirileceğini belirtti. Banka görevlilerinin MERNİS sistemine girerek kişilerin gerçek kimliğinin tespitini yapabileceğini ya da elektrik, su faturası isteyebileceklerini anlatan Yaraşlı, bu konuda bir sınır konulmayacağını ama "kimlik teyit" sisteminin çerçevesinin çizileceğini anlattı.
Laf olsun diye denetim yapmadıklarını, kanunda çok açık yetki aldıklarını söyleyen Yaraşlı, bu nedenle de cezaların uygulanacağını kaydetti. Daha önce bir fonun yani bankada bir hesabın yasal olmamasının şüpheli işlem sayılabildiğini ama artık fonun yasal olarak kullanılmamasının da şüpheli işlem tanımına girdiğini anlatan Yaraşlı, "Sizin maaşınızdan elde ettiğiniz bir kaynak var. Bunu legal olarak kazanmışsınız ama yasal olmayan bir yere transfer ettiniz. Bu da artık şüpheli işlem kapsamında" dedi.