Darbe girişiminde 'tweet'ler tavan yaptı

YILDIZ AKTAŞ

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından yayınlanan "15 Temmuz Darbe Girişimi Toplumsal Algı Araştırması"nda, darbe girişimi ve demokrasi nöbetlerinde sosyal medyanın rolü ele alındı.

Araştırma kapsamında, darbe girişiminin yaşandığı akşamdan raporun hazırlandığı tarihe kadar sosyal medyadaki içerikler ve bunları üreten hesaplar bilgisayar programıyla izlenerek arşivlendi. Böylece, darbe girişimini destekleyen veya karşı duran hesapların yanı sıra gündem olan etiketlerin (hashtag) analizi yapıldı.

Hazırlanan rapora göre, darbe girişiminden önceki hafta, 8-14 Temmuz arasında günde ortalama 5 milyon 773 bin 3 tweet atılırken, 15 Temmuz'da bu sayı yüzde 18 artışla 6 milyon 804 bin 329'a ulaştı. 15 Temmuz darbe girisimi gecesi saat 22.00'den itibaren atılan tweet sayısı surekli artış gösterdi. Tweet sayısı, Cumhurbaskanı Recep Tayyip Erdogan'ın FaceTime aracılıgıyla CNN Turk'e baglanmasının ardından zirveye çıktı. Erdoğan'ın açıklaması, darbe girisimiyle birlikte hakkında en cok tweet atılan konu oldu. Yine 15 Temmuz gecesi Cumhurbaskanlıgının resmi Twitter hesabından yapılan, "Bu kalkısma hangi asamaya gelirse gelsin, bu aksam sokaklara sahip cıkmaya devam etmeliyiz. Zira her an yeni bir hareketlenme olabilir." acıklaması gecenin en cok etkilesim alan tweeti oldu.

Darbe girişiminin ertesi günü olan 16 Temmuz'da ise 8-14 Temmuz'a kıyasla atılan tweet sayısındaki artış yuzde 223'e ulastı. 16 Temmuz'da 18 milyon 666 bin 642 tweet atıldı.

Darbe girişiminin püskürtülmesinin ardından, atılan tweet sayısı ilk iki güne göre düşmeye başlasa da 8-14 Temmuz haftasına kıyasla artış devam etti. Bu kapsamda, 17 Temmuz'da yüzde 62 artışla 9 milyon 347 bin 358, 18 Temmuz'da yüzde 41 artışla 8 milyon 163 bin 389, 19 Temmuz'da ise yüzde 39 artışla 7 milyon 533 bin 92 tweet atıldı.

En fazla "Darbeye hayır" etiketi kullanıldı

Raporda, 15-19 Temmuz'da Turkiye capında hakkında en cok tweet atılan konu ve etiketlere de yer verildi. Buna göre, sosyal medya gundemi dikkate alındıgında darbe karsıtlıgı hem girisim sırasında hem de sonrasında ana gundem maddesi oldu.

Bu tarihler arasında darbe girisimine verilen tepkiler, sırasıyla en fazla, 6 bin 333 ile "Darbeye hayır", 5 bin 573 ile "askerime dokunma", 5 bin 551 ile "No Coupin Turkey", 5 bin 235'le "Demokrasi bayramı", 4 bin 527 ile "Millet tarih yazıyor", 4 bin 426 ile "Darbeciyi yargıla erlere dokunma", 4 bin 423 ile "Askerime sevgim sonsuz", 4 bin 380 ile "Vatan bir bayrak bir", 4 bin 355 ile "Obama Extradite Gülen", 4 bin 154 ile "Uyumuyoruz çunku", 3 bin 921 ile "Turkiye yenilmedi", 3 bin 900 ile "Baskomutan M.K Atatürk", 3 bin 675 ile "Mehmetçik sahipsiz değildir", 3 bin 572 ile "Milletçe meydanlardayız" etiketleriyle ifade edildi.

Dogrudan mesaj kaygısı gutmeyen hashtagler de gundemde yer aldı. Bunların başlıcaları "Hulusi Akar" ve "15 Temmuz" oldu.

FETÖ'cüler Twitter'ı dezenformasyon için kullanmaya çalıştı

Raporda, 15 Temmuz darbe girisiminde, ozellikle Twitter'ın FETO'culer tarafından bir dezenformasyon agına cevrilme gayretlerine de dikkat cekildi. Rapora göre, FETO'ye yakınlığıyla bilinen kisilerin, darbe girisimi gecesi ve sonrasında Twitter hesaplarından, toplumun darbe girisimine özelikle psikolojik boyutta gosterdigi direncin kırılmasına yönelik paylaşımlarda bulundukları gözlendi.

FETO'ye yakın 15 Twitter hesabının darbe girisiminin oldugu gun ve sonraki 2 gun icinde yaptıkları paylasımlar incelendi. Bu hesaplardan yapılan paylaşımlarda, darbe sırasında ve sonrasında darbecileri merkeze alan bir tavırdan ote hukumet ve Erdogan karsıtı soylem icinde olunduğu goruldü. Bu soylem ilk anlarda, darbe girisiminin baskanlık sisteminin yolunu acmak uzere hukumet tarafından kurgulandıgı iddiası uzerinden insa edildi.

FETÖ'cülerden "retweet" taktiği

Soylemlerde dikkat ceken bir baska nokta, darbe girisiminin FETO tarafından gerceklestirilmiş olamayacağına dair vurgular oldu. Cogu hesapta bu konuya dair yapılan ilk paylasım genelde FETO elebaşı Fethullah Gulen'in darbe karsıtlıgını ifade ettigi ve darbeyi kınadıgı videosu oldu. Buna yonelik haberlerin FETO'ye yakınlıgıyla bilinen kisilerce dogrudan yazılmadıgı, baska hesaplardan retweet aracılıgıyla paylasıldığı goruldü.