Sanayici borç batağında

İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) hazırladığı 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi' kuruluşu belli oldu. Araştırmaya göre TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 51.1 milyar lira 32 milyar 594 milyon lirayla listede ilk sırayı alırken, Ford 22.7 milyar lirayla ikinci, Toyota ise 17.8 milyar lira ile üçüncü oldu. Listede Toyota'yı sırasıyla Tofaş, Oyak-Renault, Arçelik, İskenderun Demir Çelik, Ereğli Demir Çelik, İçdaş Çelik ve Hyundai Assan takip etti. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayi sektörünün performansının imalat sanayinin cari fiyatlarla milli gelir içindeki payını da yüzde 17.5'e yükselttiğini aktararak, "İmalat sanayinin mili gelir içindeki payı çok uzun yıllar sonra 0.9 puan ile kayda değer bir artış göstermiştir. Bu artışın olacağının ipuçlarını 2017 yılındaki İSO PMI verilerinde de görmüştük. Çünkü endeks, dünya PMI verilerine paralel olarak 55'lere yakın seyri ile son yılların en yüksek düzeylerini gösteriyordu" bilgisini verdi. Bahçıvan, İSO 500'ün üretimden satışlarının 2017 yılında yüzde 33.2 artışla 490 milyar liradan 653 milyar liraya çıkarak yüksek bir büyüme performansı gösterdiğini söyledi. Son üç yıldır İSO 500'ün üretimden satışlarında görülen zayıf büyümenin, 2017 yılında yerini reel büyümeye bıraktığını aktaran Bahçıvan, "2017 yılında üretimden satışlar reel olarak yüzde 19 büyüdü. Satışlardaki artışta iç ve dış talepteki büyümenin yanı sıra ihracat gelirlerinde etkili olan döviz kurlarındaki artış rol oynadı. Gerçekleşen büyüme oranı İSO 500'de son 13 yılın en yüksek büyümesi olarak dikkati çekti" diye konuştu. 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nda toplam borçların payı 2017 yılında 1 puan daha artarak yüzde 62.9'a yükselirken, öz kaynakların payı ise yüzde 37.1'e geriledi. Gerçi bu kaldıraç oranları, dünya örnekleri ile karşılaştırıldığında 65/35 bandıyla benzer bir kaynak yapısına işaret etse de ülkemizde borçlanma maliyetlerinin yüksekliği sanayicimizin rekabet gücünü diğer ülkelere göre finansman açısından olumsuz etkiliyor." Bahçıvan, 2017 yılında İSO 500'ün mali borçlarının yüzde 17.1 artış göstererek 243 milyar TL'ye yükseldiğini dile getirerek, "Bu artış geçen yıla göre biraz daha yavaşlamış olsa da reel olarak büyüme eğilimini sürdürdü. 2008 yılından itibaren kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payı gerileme eğilimine girdi ve 2008 yılında yüzde 51.5 olan oran 2016 yılında yüzde 37.8'e düştü. Bu dönemde sanayi kuruluşları orta-uzun vadeli mali borçlanma olanaklarını daha iyi kullandı ve böylece kısa vadeli mali borçların payı azalış eğilimi gösterdi." dedi. Bahçıvan, 2017 yılında ise bu eğilimin tekrar tersine döndüğünü, kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payının yüzde 37.8'den yüzde 41.9'a yükseldiğini kaydederek, kısa vadeli mali borç oranının dünya ortalamasının yüzde 25'ler civarında iken, bu tablonun sanayi sektörümüzün finansman yapısındaki negatif ayrışmanın sürdüğünü ortaya koyduğunu ifade etti.

KAZANÇ SINIRLI OLDU

Erdal Bahçıvan, İSO 500 Büyük'ün ilk 10 şirketinin toplam üretimden satışlar içinden aldığı pay 2016 yılında yüzde 25 iken, 2017 yılında yüzde 26.7'ye yükseldiğini vurgulayarak, "İlk 50'de yer alan kuruluşların toplam üretimden satışlar içinden aldığı pay ise 2016 yılında yüzde 49.2 iken, 2017 yılında yüzde 50.2'ye yükseldi. Üretimden satışlar itibarıyla ikinci ellilik grubun payına baktığımızda 2016 yılında yüzde 13.1 olan payının yüzde 12.9'a gerilediğini görüyoruz. Diğer 50'lik grupların paylarında da geçen seneye göre bir gerileme oldu" bilgisini verdi. 2017 yılında İSO 500'ün faaliyet karı oranının yüzde 9.6 olarak hesaplandığını dile getiren Bahçıvan, "2016 yılında yüzde 9.4 olan orana göre faaliyet karlılığında yine sınırlı bir iyileşme yaşanmıştır. Toplam faaliyet karı mutlak büyüklüğü ise 2016 yılında 52.4 milyar TL iken, 2017 yılında 70.6 milyar TL'ye yükseldi" dedi.

KAR EDENLERİN SAYISI ARTTI

İSO 500'ün faaliyet karı oranı sınırlı bir iyileşme ile yüzde 9.6 olurken, toplam faaliyet karı mutlak büyüklüğü 70.6 milyar TL'ye yükseldi. Karlılıkta temel belirleyici olmayı sürdüren finansman giderleri yüzde 21.3 artışla 29 milyar TL'den 35.2 milyar TL'ye çıktı. Finansman giderlerinin net satışlara oranı yüzde 5.2'den yüzde 4.8'e gerilese de sanayici esas faaliyetinden kazandığının yarısını finansman gideri olarak ödemeye devam etti. İSO 500'de kar eden kuruluş sayısı 392'den 422'ye yükseldi. Faiz, amortisman, vergi öncesi kar ve zarar eden firma sayıları ise 2017 yılında 488'e çıktı ve ölçülmeye başladığı son beş yıl içindeki en yüksek sayıya ulaştı.

13 YILIN EN YÜKSEK BÜYÜMESİ

İSO 500'ün üretimden satışları son 13 yılın en yüksek büyümesi oldu ve yüzde 33.2 artışla 653 milyar TL'ye çıktı. Satışlardaki artışta iç ve dış talepteki büyümenin yanı sıra ihracat gelirlerinde etkili olan döviz kurlarındaki artış rol oynadı. Gerçekleşen büyüme oranı da İSO 500'de son 13 yılın en yüksek büyümesi olarak dikkati çekti. En büyük 500'ün ihracatı da ülkenin toplam ihracat artışını geçerek yüzde 17 büyüme ile 64.5 milyar dolara yükseldi. İSO 500, 2017 yılında Türkiye ihracatının yüzde 41.1'ini ve sanayi ihracatının da yüzde 42.8'ini gerçekleştirdi. Sanayici esas faaliyet karının yarısını finansman gideri olarak ödemeye devam etti. Borçlanmada öz kaynakların payı gerilerken, kısa vadeli borçların payı ise arttı.

ÇARKLAR OTOMOTİV İLE DÖNÜYOR

Araştırmaya göre TÜPRAŞ, üretimden satışlarda 51.1 milyar lira 32 milyar 594 milyon lirayla listede ilk sırayı alırken, Ford 22.7 milyar lirayla ikinci, Toyota ise 17.8 milyar lira ile üçüncü oldu. Listede Toyota'yı sırasıyla 15.9 milyarla Tofaş, 15.6 milyarla Oyak-Renault takip etti. Hyundai Assan da 8.3 milyarla ilk 10 içine girdi. Mercedes-Benz Türk 6.4 milyarla 12'nci olurken, Honda Türkiye 1.9 milyarla 60'ıncı sıradan geldi.

EN FAZLA İHRACATI FORD YAPTI

İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu arasında en fazla ihracat yapan şirketlerin başında 4 milyar 797 milyon dolarla Ford Otomotiv yer aldı. Onu 4 milyar 594 milyon dolarla Toyota, 3 milyar 270 milyon dolarla Tofaş izlerken, Oyak-Renault 3 milyar 182 milyon dolar dolarla en fazla ihracat yapan dördüncü kuruluş oldu. Tüpraş'ın 2 milyar 786 milyon dolarla beşinci olduğu sıralamada, Hyundai Assan bir milyar 986 milyon dolarla altıncı, Arçelik bir milyar 933 milyon dolarla yedinci sırada yer aldı. Sekizinci ve dokuzuncu sırada yer alan kuruluşlar açıklanmazken, Bosch bir milyar 53 milyon dolarla onuncu oldu. İSO 500'ün ihracatı yüzde 17 artarak 64.5 milyar dolara ulaştı.

TOYOTA'DAN SÜRPRİZ YÜKSELİŞ

Geçen yıl altıncı sırada bulunan Toyota sürpriz bir çıkışla üçüncülüğe yükselirken, 2016 yılına göre üç sıra birden geçerek 17.8 milyar liraya ulaştı. İskenderun Demir Çelik onunculuktan yedinciliğe, Ereğli Demir Çelik 11'incilikten sekizinciliğe yükseldi. Tofaş üçüncülükten dördüncülüğe gerilerken, Oyak-Renault dördüncülükten beşinciliğe, Arçelik beşincilikten altıncılığa, Hyundai Assan sekizincilikten onunculuğa düştü. Geçen yıl yedinci sırada yer alan EÜAŞ Elektrik AŞ'nin bu yıl 18'inci sırada yer alması dikkati çekti. Son üç yıldır İSO 500'ün üretimden satışlarında görülen zayıf büyüme, 2017 yılında yüzde 19'luk oranla yerini reel büyümeye bıraktı.