Santrallar yetişmiyor, kesinti kapıda
Sıcaklar yüzünden elektrik tüketimi fırladı, kuraklık nedeniyle hidroelektrik santrallarda kapasite düştü. TEİAŞ alarm halinde
Aşırı sıcaklar nedeniyle klima kullanımının artması nedeniyle elektrik tüketimi Türkiye tarihinin en yüksek seviyelerinde seyrediyor. Üretimin yetersiz kalması, aşırı sıcakların trafo ve iletim hatlarında arızalara yol açması, orman yangınları gibi nedenlerle sıklaşan elektrik kesintileri, özellikle Akdeniz ve Ege bölgesindeki tüketicileri çileden çıkarıyor. TEİAŞ ise tüketimde bugün yine rekor bekliyor.
Geçen hafta boyunca yüksek seyreden elektrik tüketimi yeni haftaya da rekorla başladı. Geçen yıl bu aylarda günlük 520 milyon kilovatsaat (kWh) düzeyinde olan günlük elektrik tüketimi bu yıl temmuzda ortalama 570 milyon seviyelerine çıkmıştı. Geçen hafta ise 580-606 milyon kWh arasında seyretti. Türkiye'nin elektrik üretim ve tüketimini kontrol eden Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) üç vardiya halinde görev yapan ekiplerle 24 saat aralıksız çalışmalarını sürdürürken, geçen yılki gibi büyük çapta bölgesel elektrik kesintisi yaşanmaması için mücadele ediyor.
Bugün rekor aşılacak
Türkiye'nin günlük elektrik tüketimini bir gün önceden tahmin ederek bir gün sonraki üretimin planlamasını yapan TEİAŞ, geçen hafta boyunca artırdığı tüketim tahminini bu hafta da artırmaya devam ediyor. Geçen hafta cuma günü Türkiye tarihinin en yüksek elektrik tüketimi tahmininde bulunarak öğle saatlerinde 28 bin 500 megavatlık puant (en yüksek tüketim noktası) seviyeye ulaşacağını duyuran TEİAŞ, bugün için tüketim tahminini daha da yukarı çekti.
TEİAŞ'a göre bugün 11-12 saatlerinde puant tüketim 28 bin 600 megavatı bulacak. Bürolarda öğle molası verilen 12-13 saatlerinde 28.100 megavata kadar düşecek elektrik tüketimi 13-14'te yeniden artarak 28 bin 400 megavata, 15-16 saatlerinde de 28 bin 600 megavata çıkacak. Bu rakamlar, Türkiye tarihinde bugüne kadar görülen en yüksek elektrik tüketimini gösteriyor.
Elektrik tüketiminde en yüksek artış, otellerde kullanılan klimalar dolayısıyla Akdeniz ve Ege sahil şeridinde yaşanıyor. TEİAŞ yetkilileri, bu bölgelerde tüketimin geçen yıla göre yer yer yüzde 15-20 daha fazla olduğunu belirtiyor. Sıcaklar ve yangın dolayısıyla trafo ve iletim hatlarında çıkan arızalar da eklenince, tüketim talebinin karşılanamaması nedeniyle elektrik kesintileri kaçınılmaz oluyor.
Tavuklar telef oldu
Üretim ve tüketim dengesini düzenli elektrik kesintileriyle dengelemeye çalışan TEİAŞ, yoğun elektrik talebinin bir anda bölgesel kesintiye yol açmasını önlemek için gezdirerek kesinti yapma yoluna gidiyor. Bunda da öncelik tüketimin yoğun olduğu Ege ve Akdeniz'in iç kesimlerine veriliyor. Bu durum da tüketicilerin mağduriyetine yol açıyor.
Tarsus'ta geçen hafta yaşanan elektrik kesintileri nedeniyle bölgedeki tavuk çiftliklerinde binlerce tavuk telef oldu.
Isparta'da sanayiciler, aşırı elektrik kesintilerinden zarara uğradıklarını belirterek Isparta Valiliği'nden kesintilere son verilmesi için yardım istedi. Enerji Bakanlığı yetkilileriyle temasa geçen valilik, yaz aylarında bölgede geçen yıla göre elektrik tüketiminin yüzde 62 arttığını, kesintinin bundan kaynaklandığını belirterek, vatandaşlardan tüketimin yoğun olduğu saatlerde klima kullanımı ve aşırı elektrik tüketiminden kaçınmalarını istedi.
İç bölgelerdeki kesintiler yetersiz kalınca, sahil kentlerinde de kesintiler kaçınılmaz hale geldi. Antalya'nın Kemer ilçesinde kesintilerin artması üzerine Kemer Turizmci İşadamları Derneği'nde önceki gün 'mum yakma' eylemi düzenlendi. Sanatçı Haluk Levent ise, Alanya'da elektriklerin beş saat süreyle kesilmesi nedeniyle cumartesi günkü konserini iptal etti.
Barajlarda su kalmadı
Hidroelektrik santrallarına su sağlayan barajlarda bu yıl yağışların yetersiz kalması nedeniyle üretim yükü büyük ölçüde kömür ve doğalgazla çalışan termik santrallarına kaydı. Ocak-haziran dönemi itibarıyla barajlara gelen suyun uzun yıllar ortalaması 52.2 milyar metreküp seviyesinde. Geçen yılın ilk altı aylık döneminde bu miktar 47.3 milyar metreküp olurken bu sene su miktarı daha da azaldı ve 34.1 milyar metreküpte kaldı.
Su miktarındaki bu azalma hidroelektrik santralların (HES) elektrik üretimine de yansıdı. HES'lerdeki elektrik üretimi bu yılın ilk altı ayında geçen yıla göre yüzde 20,4 azalarak 20.6 milyar kWh'ten 16.4 milyar kWh'a düştü. HES'lerin açığını kapatmak amacıyla termik santrallara yüklenildi. Doğalgaz ve kömürle çalışan termik santrallarında üretim geçen yıla göre yüzde 42,6 oranında artarak 14 milyardan 20 milyar kWh'a yükseldi.
Kamuya ait santrallar tüm güçleriyle çalışarak üretim yapmalarına rağmen elektrik üretimi yetersiz kalıyor. Bunun nedeninin işletme hakkı devredilen santralların, sisteme pahalı fiyattan elektrik vermek istemesi ve TEİAŞ'ın da elektrikte genel fiyat seviyesini daha fazla yükseltmemek için bu santrallardan alımı sınırlı tutma çabasından kaynaklandığı yorumları yapılıyor.
'Kesintiler programlı'
Öte yandan, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Antalya Şubesi Başkanı Ayhan Dolanay, Antalya'da TEİAŞ Yük Tevzi Merkezi'nde çalışanlardan aldığı bilgiye göre, elektrik kesintilerinin programlı olduğunu ileri sürdü. Dolanay şunları söyledi: "Yük Tevzi'ye kırsal kesimlere günde bir saat, şehir merkezlerine 30 dakika süreyle elektrik verilmemesi talimatını vermişler. Ancak, gelen enerji miktarına göre bu süre uzayabiliyor. Gizli, ilan edilmemiş bir elektrik kesintisi programı uygulanıyor. Aşırı sıcaklar nedeniyle iletim ve dağıtımda meydana gelen arızalar da üst üste gelince kesintilerin sıklığı artıyor."
Dolanay, "Artık elektrik kesintileriyle yaşamaya alışmalıyız. Başka çaresi yok. Ben kendimi günde bir saatlik elektrik kesintisine alıştırdım. Ancak, daha uzun sürelerde de elektrik kesiliyor" diye konuştu.